Hashorotlar:  Qoni o ² tashishda ishtirok etmaydi.  Qorinoyoqli moluskalar

²
 li yoki venoz qon - yurak oʻng boʻlmasida, oʻng boʻlmaga qon olib keluvchi vena tomirida, oʻpka va teriga 
qon olib boruvchi oʻpka va teri arteriyalarida, miyadan qaytuvchi va tanada yigʻilgan qon quyiladigan kovak 
venada 
 O
²
 li yoki arterial qon - yurak chap boʻlmasida, chap boʻlmaga qon olib keluvchi oʻpka venasida, teri venasi 
orqali kovak venada, miyasiga qon olib boruvchi 1 juft uyqu arteriyalarida 
 Oʻpka va teri kapilyarlarida esa O
²
li qon hosil boʻladi. 
 Qorinchasidagi aralash qon 1 juft (oʻng va chap) aorta yoyi orqali tanaga boradi. 

---

@OYBEK_Alisherovich ([phone]) “Meta-Ta’lim’’ o’quv markazi 
2 
 Bularda yurak urishi (puls) past 40-50 tani, ba’zilarida 20-30 tani tashkil qiladi 
 Reptiliyalar: 
 Sudralib yuruvchilar haqiqiy quruqlik hayvonlari bo‘lib, qon suyak ko‘migi va taloqda ishlab chiqiladi. 
 Ularning yuragi ikkita boʼlmacha va bitta qorinchadan iborat. Qorincha chala to‘siq bilan ajralgan boʼladi. 
 Timsohlarda to‘siq toʼliq boʻlib, yuragi to‘rt kamerali. 
 Lekin sudralib yuruvchilarning barchasida tanasida aralash qon oqadi.
 Suvda hamda quruqlikda yashovchilardan farqli ravishda sudralib yuruvchilarda qorinchadan mustaqil 
ravishda 3 ta qon tomiri chiqadi.
1. Qorinchaning chap tomonidan arterial (O
²
) qonga ega o‘ng aorta yoyi chiqib, undan bosh miyaga 
ketuvchi uyqu arteriyasi 
2. O‘rta qismidan tanaga ketuvchi chap aorta yoyi 
3. Oʼng tomonidan o‘pkaga ketuvchi venoz (CO
²
) qonga ega o‘pka arteriyasi boshlanadi. 
 O‘ng va chap aorta yoylari birlashib orqa aortani hosil qiladi. 
 Shuning uchun miyaga arterial qon (O²) 
 Tanaga aralash qon (CO²+O²) 
 Oʻpkaga esa venoz (CO²) qon boradi 
 O'pka venalari chap boʼlmachaga quyiladi. 
 Bosh miya va tanadan keluvchi venoz qon oʼng boʼlmachaga quyiladi. 
 Kichik qon aylanish doirasi yurak qorinchasidan chiqib, o'pkada kislorodga to‘yinib, chap boʼlmaga quyiladi. 
 Chap va oʼng bo‘lmalardagi qon yurak qorinchasiga oʼtadi. 
 Yurak qorinchasida venoz va arterial qon qisman aralashadi.
 Yurak qorinchasidan qon aylanishining katta doirasi boshlanadi. U organ, to‘qima va hujayralardagi gaz 
almashinuvida ishtirok etib, yurakning o‘ng bo‘lmachasiga kelib quyiladi.
 Sudralib yuruvchilarning arteriya qon tomirlarida aralash (venoz va arterial) qon boʼlganligi sababli, 
moddalar almashinuvida kam energiya hosil boʼladi. 
 Qushlar: 
 Oʻng aorta ravogʻiga ega hayvonlar hisoblanadi. 
 CO² li qon - yurak oʻng boʻlmasi va qorinchasida, yurak oʻng boʻlmasiga qon olib keluvchi vena tomirida, oʻpka 
arteriyasida 
 O² li qon - yurak chap boʻlmasi va qorinchasida, oʻpka venasida, hamda oʻng tomonga yoʻnaluvchi aortada 
boʻladi.