Hayot faоliyati хavfsizligi fanini maqsad va fazifalari, tarkibiy qismlari

Xavfsizlikni ta`minlash usullari, ta`riflari.Inson o`z mehnat faoliyati jarayonida boladigan fazo - ish joyi deb ataladi (gomosfera). Xavf mavjud yoki vaqti – vaqti bilan paydo boladigan fazoni noksosferadeyiladi. Xavfsizlikni ta`minlashga quyidagi 3 xil usullar orqali erishiladi:Gomosfera va noksosferani fazoviy va vaqtiy ma'noda ajratib qo`yish, buni hal qilish uchun masofadan boshqarish, avtomatlashtirish, robotlashlirish vositalaryordamidan foydalaniladi. Xavflarni yo`qotish yoli bilan noksosferani me'yorlashtirish. Bu usulga ishchilarning shovqin, gaz, changdan, jarohatlanishdan saqlovchi shaxsiy va kollektiv himoya vositalari qo`llash.V) Bu usul ishchilarni tegishli muhitga moslashishga, uni himoyalash darajasini ko`tarishga yo`natirilgan har xil vositalar va usullarni o`z ichiga oladi: Kasbiga qarab tanlash, ruhiy ta'sir va (shaxsiy) himoya vositalari qollash. Amalda esa yuqorida aytilgan usullar (kombinatsiyasi) birgalikda qollaniladi.Xavfsizlikni ta'minlovchi vositalarga, jamoa (kollektiv) va shaxsiy himoya vositalari kiradi. (JXV va SHXV). Ular o`z navbatida xavflarning turi, tuzilishi, ishlatish sohasiga ko`ra guruhlarga bo`linadi.
Faoliyat xavfsizligini ta`minlash vositalari.Himoya vositalari quyidagilarni ta’minlashi lozim:-texnosferadagi (ish zonasidagi) xavfli va zararli moddalar miqdorini kamaytirish, ularning ta’sirini uzoqlashtirish yoki haydashi(so`ruvchi shkaf, havo almashtirgich yordamida);-zararli omillar miqdorini belgilangan darajadagi sanitar normagacha kamaytirilishi;-texnologik jarayon buzulganda paydo bo`ladigan salbiy omillardan himoya qilinishi.Himoya vositalari har bir zararli holat uchun mehnat xavfsizligi talablariga asoslanib qo`llaniladi. Himoya vositalari qo`llanilish xarakteriga qarab: jamoa himoya vositalari va shaxsiy himoya vositalariga bo`linadi. Jamoa himoya vositalariga: shovqindan, titrashdan, issiqdan, sovuqdan, radiatsiya nurlaridan, zararli changlardan va elektrdan himoyalovchi to`siqlar, blokirovkalar, tormozlar, yorug`lik signallari va boshqalar kiradi.Shaxsiy himoya vositalari asosan,inson tana a’zolarini himoyalovchi vositalarga bo`linadi. Shaxsiy himoya vositalari qo`llanilishiga qarab bir necha huruhga bo`linadi: himoya kostyumlari, maxsus oyoq kiyimlar, nafas olish organlarini himoyalovchi vositalar, boshni himoyalovchi vositalar, qo`lqoplar, ko`zoynaklar, himoya tasmalari, belbog`lar, teri a’zolarini saqlovchi dermotologik vositalar.