Hayot faoliyati xavfsizligi” kafedrasi qo‘l yozma huquqida Xolnazarov Ravshan Nurmahamat o'g'li

HISOB QISM
Ishlab chiqarish uskunalarida tegib ketganda maydon kuchlanganligini xisobi
Elektr maydon kuchlanganligini yerdan h =2 m balandlikdagi umumiy quvvati 500 kV. Liniya gorizontal joylashgan orasidagi masofa d = 10,5 m. Uchta simdan iborat, radiusi r₀ = 1,51 sm va qadami (oraliq masofa) a = 40 sm. Tirgakda simlarning osilib turish N_p = 22 m, gabarit liniyasi H₀ = 8,65 m, Oʻrtacha tirgakdan yergacha N_sr = 13,1m.

1. Balandlik N quydagicha aniqlanadi
,
Bu yerda, NP – tayanch balandligi, m; f = (Np - N0) – chiqqan tayanch uzunligi; N0 - liniya gabariti (simdan yergacha masofa), m; x – gorizontal joylashgan tayanchdan toki xisobiy nuqtagacha, m; l –prolyot uzunligi, m.
2. Dastlab yerdan faza sigʻimi aniqlanadi
,

Bu yerdan, Nsr –oʻrtacha yer satxidan simgacha masofa, m;

[Н_ср = 1/3 х( Н_П +2 х Н₀)].
gekv,ekvivalent radius xisoblanadi
Bu yerda, R – toʻgʻrilash koeffitsiyenti. Bu yerda n = 2 va n = 3, koeffitsiyent R = 1
Agarda boʻlsa n = 4 R = 1,09.
Oʻrniga quyilganda:

Elektr maydon kuchlanganligi topiladi:
, (4)
k Koeffitsiyenti quydagicha topiladi:



Qirqimlar m va n toʻgʻri burchakli uchburchakning gipatinuza qoidalaridan topiladi:







k Koeffitsiyenti tarqali aniqlash:


T orqali topilganni formulaga olib borib qoʻyib topiladi:
Xisoblangan Y_erasch va Y_eizm larni grafikka qoʻyib chiziladi 500 kVli liniya uchun.

XULOSA
Men diplom ishini tayyorlash mobaynida elektr tokidan kelib chiqadigan yong’inni, ularni oldini olishni va elektrdan kuygan insongga qanday qilib birinchi yordam korsatish zarurligini o’rganib chiqdim. Elektr tokidan notogri foydalanish oqibatida yoki nosoz o’tkazgichlardan elektr tokening o’tishi oqibatida simlarda erishlar yoki yong’in kelib chiqishi mumkin.
Eelektrdan kelib chiqadigan yong’inni bartaraf etish uchun kukunli o’t o’chirgichlardan foydalaniladi. Kuz qish mavsumidan havo haroratining pasayishi tufayli xonadonlardan elektr yordamida ishlaydigan isitgichlardan foydalaniladi. Bu esa o’z navbatida elektr bilan bog’liq muammolarning kelib chiqishiga sabab bo’ladi. Shuning uchun elektr jihozlaridan foydalanganda ularning sozligiga, ulardagi o’tkazgichlarning ishga yaroqli ekanligiga ishonch xosil qilish kerak. Elektr jihozlarini qarovsiz qoldirmaslik zarur. Bu bilan biz o’zimizni va yaqinlarimizni kelib chiqishi mumkin bo’lgan turli xil baxtsiz hodisalardan saqlab qolgan bo’lamiz.
Elektr toki — elektr zaryadlarining tartibli harakati. Elektr toki paydo boʻlishi va doimo paydo boʻlib turishi uchun:

• 
  moddada erkin elektr zaryadlari;
  
• 
  ularni tartibli harakatga keltiruvchi elektr maydon;
  
• 
  zanjir berk boʻlishi kerak.
  

Zaryadli zarralar tok tashuvchilar deb ataladi. Metallar va yarimoʻtkazgichlarda tok tashuvchilar elektronlardan, elektrolitlarda musbat va manfiy ionlardan, ionlashgan gazlarda musbat va manfiy ionlar hamda elektronlardan iborat.
Zaryadli zarralarning elektr maydon taʼsirida jismga nisbatan koʻchishi natijasida vujudga keladigan Elektr toki oʻtkazuvchanlik toki deb, zaryadlangan makroskopik jism (masalan, suyuqlik yoki gaz)larning koʻchishidan yuzaga keladigan elektr toki konveksion tok deb ataladi.