“ххi асрда илм-фан тарақҚиётининг ривожланиш истиқболлари ва уларда инновацияларнинг тутган ўрни” мавзусидаги республика илмий-online конференцияси материаллари

2-жадвал 
Ўз маблағлари, жалб қилинган ва қарз маблағларининг қиёсий таҳлили* 
Қиёслаш 
учун маҳлумотлар 
Ўз 
маблағлари 
Жалб 
қилинган манбалар 
Қарз 
маблағлари 
1. 
Мавжудлиги 
Ўз 
манбалари ҳар доим 
ташкилотнинг 
ихтиёрида бўлади, 
лекин улардан 
фойдаланиш 
уларнинг 
муомаласидан 
ноқонуний 
фойдаланишни 
талаб қилиши 
мумкин. 
1. Хусусан, 
устав капитали 
тўлиқ тўлаган 
акциядорлар фаыат 
акцияларни 
чиқаришлари 
мумкин;
2. Бундан 
ташқари, 
акционерлик 
жамиятлари 
қимматли 
қоғозларни бозорда 
сотиш муаммосига 
дуч келиши 
мумкин. 
1.Фаыат 
барқарор молиявий 
аъволга эга 
ташкилотлар қарз 
маблағларини жалб 
қилишни 
ҳисоблашлари 
мумкин;
2. Кўпинча 
қўшимча таъминот 
талаб қилинади. 
2. Етарлилик 
Одатда, ўз 
маблағлари 
ташкилотнинг 
нормал ишлаб 
чиқариш ва 
иқтисодий фаолияти 
учун этарли эмас. 
Қабул 
қилинган маблағлар 
миқдори 
жамоатчилик учун 
"жозибадорлик" 
билан чекланган. 
Кредит 
миқдори унинг 
гарови билан 
чегараланган. 
3. Манбалар 
қиймати 
Ўз 
манбаларидан 
фойдаланиш 
қўшимча 
харажатларга олиб 
келмайди. 
ОАК 
акциялари бўйича 
дивидендлар 
тўлайди 
Кредит 
фоизлари, 
облигациялар 
бўйича фоизлар ёки 
чегирма 
*Жадвал муаллиф ишланмаси 

---

“ХХI АСРДА ИЛМ-ФАН ТАРАҚҚИЁТИНИНГ РИВОЖЛАНИШ ИСТИҚБОЛЛАРИ ВА УЛАРДА ИННОВАЦИЯЛАРНИНГ 
ТУТГАН ЎРНИ” МАВЗУСИДАГИ РЕСПУБЛИКА ИЛМИЙ-ONLINE КОНФЕРЕНЦИЯСИ МАТЕРИАЛЛАРИ 
122 
Ўз-ўзидан молиялаш ўз маблағларини инвестициялашни ўз ичига олади. Катта 
ҳажмдаги лойиҳаларни амалга ошириш учун акцияларни молиялаштириш усули сифатида 
маблағларни жалб қилиш одатда қўлланилади. Кредитни молиялаштириш, қоида тариқасида, 
тезкор ва юқори самарали лойиҳаларга инвестиция киритишда қўлланилади. Молиявий 
(инвестицион) лизинг, кредитнинг тури бўлган, лекин моддий шаклда кредитни 
молиялаштириш билан бир хил сабабга кўра ишлатилади. Ҳозирги шароитида у фақат кўчар 
мулкка тақсимланади. Аралаштирилган молиялаштириш юқорида кўрсатилган усулларнинг 
турли комбинацияларига асосланган ва ҳар ыандай инвестицион шаклда қўлланилиши 
мумкин.
Ҳар бир лойиҳа молиялаштиришга алоҳида ёндашувни талаб қилади. Лекин ҳар 
қандай ҳолатда танлов жараёни корхона ички молиявий имкониятларини аниқлаш билан 
бошланади, бу эса амортизация ва тақсимланмаган даромад манбалари каби манбалардан 
иборат. Аниқ амортизация сифатида, бундай соф фойда турли мақсадлар учун сарфланиши 
мумкинлиги сабабли, уларнинг баланс ва даромад ҳисобварақидан олинган суммаси прогноз 
давридаги турли хил интервалларда корхонанинг ўз инвестиция имкониятлари қийматига 
тенг эмас.
Корхонанинг жорий фаолиятидан молиялаш учун ишлатилиши мумкин бўлган маблағ 
миқдорини аниқлаш учун корхонани техник қайта жиҳозлаш лойиҳасини ҳисобга олмасдан 
кенгайтирилган молиявий режани тузиш ва нормал фаолият билан боғлиқ барча 
операцияларни амалга оширгандан кейин қолган "эркин" маблағлар миқдорини аниқлаш 
тавсия этилади.

---