Himoyaga ruxsat kafedra mudiri “ ” 2023 y

3.3. Rampa orqali vagonlardan avtomobilga donali yuklarni qaytadan ortish xizmatini tashkil qilish
Yuklarni tashish sharoitlaridan kelib chiqib bir necha variantlari (poddon (taglik) yoki qoplamasdan-idishsiz (navalom) va rampali qaytadan ortish usullari mavjud.

3.2-sxema: Paketlangan (qog’oz-xaltaga o’ralgan) yuklarni qaytadan ortish
bu yerda:1 – bo’sh avtofurgon; 2 – soyabon (naves); 3 – balandligi
1200 mm bo’lgan yuk rampasi; 4 – vilka (sanchqi)li elektrtelejka; 5 – yuklangan vagon; 6 – vagon uchun tayanch rama (statsionar yoki sayor);
7 – qaytadan ortish ko’prikchalari
Ushbu ishda 2 kishi ishtirok etadi: omborchi va vilka (sanchqi)li elektrtelejka haydovchisi.


Operatsiyaning bajarilish tartibi:

1. 
   Rampa tayanchlariga yuklangan konteyner avtoyuk ortuvchi mexanizmrichstaker yordamida o’rnatish.
   
2. 
   Rampaga avtofurgonni orqa borti bilan keltirish.
   
3. 
   Vagon va avtofurgon eshiklari ochish.
   
4. 
   Vagon va avtofurgondagi qaytadan ortish ko’prikchalarini o’rnatish.
   
5. 
   Vagondan avtofurgonga vilka (sanchqi)li elektrtelejka yordamida yuklarni poddon (taglik)ga qaytadan ortib-tushirish.
   
6. 
   Yuklardan bo’shagan konteyneni yuk ortuvchi mexanizm-richstaker bilan bo’sh konteynerlarni saqlash joyiga keltirib qo’yish.
   
7. 
   Omborchi ATB kompyuter terminalining bazasiga yuklarni qaytadan ortish to’g’risidagi ma’lumotlarni kiratishi.
   
8. 
   Avtomobilga ortilgan yuklar uchun tovar-transport nakladnoy (yuk xati)ni tuzish
   
9. 
   Avtomobil haydovchisi bilan tovar-transport nakladnoy (yuk xati)ni rasmiylashtirish.
   
10. 
    Yuklar bilan ortilgan avtomobil qaytadan ortuvchi rampadan uzoqlashadi va KPP terminalga yo’l oladi.
    

IV-BOB. MEHNAT MUHOFAZASI

4. 1.Mehnatni tashkil qilishning ergonomik muammollari

Mehnat insoniyat jamiyati mavjudligining asosidir. Mehnat deganda qandaydir muskullar faoliyati (yugurish, suzish va hokazo) K.Marks ta’biri bilan aytganda, inson mehnat kuchini alohida maqsadga muvofiq shaklda sarflanishi tushuniladi. Bunda mehnatni shartli ravishda jismoniy va aqliyga bo'lish odatiy holdir. Jismoniy mehnat paytida va asosan mushaklar faoliyatini ta'minlaydigan tizimlarda siljishlar mavjud. Faoliyat, nafas olish, qon aylanishi, termoregulyatsiya. Aqliy mehnat vaqtida yuk, qoida tariqasida, bosh miya yarim sharlari qopi nerv sistemasining yuqori qismlariga tushadi.
Aqliy mehnatning ayrim turlari emotsional stressning kuchayishi, boshqalari esa monotonlik bilan birga keladi. Har bir aniq ish ma'lum jismoniy kuchlarni, nevropsik xarajatlarni, hissiy stressni talab qiladi va turli xil sanitariya-gigiyena va iqlim sharoitlarida amalga oshiriladi. Bularning barchasi inson mehnatining ijrochisiga muqarrar ravishda ta'sir qiladi. Shuning uchun mehnat muammolari bilan shug'ullanadigan fanlarning vazifasi inson va mehnatning ob'ektiv omillari o'rtasidagi ko'p tomonlama munosabatlarni o'z pozitsiyalaridan o'rganishdir. Bunday fanlarga fiziologiya, gigiena, psixologiya va mehnat xavfsizligi,
Mehnat fiziologiyasi - fiziologiyaning maxsus bo'limi bo'lib, u inson tanasining mehnat faoliyati ta'siri ostida uning funktsional holatidagi o'zgarishlarni o'rganadi va mehnat jarayonining ilmiy tashkil etilishini fiziologik jihatdan asoslaydi, bu insonning mehnat faoliyatini uzoq muddatli saqlashga yordam beradi. Mehnat fiziologiyasining predmeti insonning fiziologik xususiyatlaridagi mehnatidir. Bu xususiyatlar juda xilma-xildir, ammo ularning barchasi tananing u yoki bu mehnat vazifalarini hal qilishga qaratilgan integral reaktsiyasining tarkibiy qismlari bo'lib chiqadi.
Mehnat gigiyenasi - gigienaning maxsus bo'limi mehnat muhiti va mehnatni tashkil etishning turli omillarining inson salomatligiga ta'sirini o'rganadi, turli kasbiy xavflarni bartaraf etish, ishchilarning sog'lig'ini saqlash, mehnat qobiliyatini va mehnat unumdorligini oshirish bo'yicha gigienik tadbirlarni ishlab chiqadi.
Texnikada insonning oʻzaro taʼsiri xarakterining oʻzgarishi mehnat psixologiyasida yangi ilmiy yoʻnalishning paydo boʻlishiga olib keldi.
Mehnat psixologiyasi - inson mehnat faoliyatining psixologik xususiyatlarini va unda mehnat unumdorligini oshirish uchun kasbiy muhim fazilatlarni shakllantirish jarayonlarini o'rganadi. Mehnat psixologiyasining o'rganish predmeti ham insonning mehnat faoliyati, ham shaxsning o'ziga xos xususiyatlari hisoblanadi. Ilmiy-texnika taraqqiyoti inson mehnatining tabiatini sezilarli darajada o'zgartirdi, texnik vositalar yordamida u operator funktsiyalarini, ishlab chiqarish birliklari va jarayonlarini, transport vositalarini boshqarishni boshladi. Texnologiyaning rivojlanishi tufayli insonning imkoniyatlari kengaydi, ammo texnologiya, o'z navbatida, shunchalik murakkablashdiki, inson uchun uni boshqarish qiyinchilik tug’dirdi va bundan so’ng mashinalarning konstruktsiyalarini insonning psixologik va fiziologik imkoniyatlari bilan muvofiqlashtirish muammosi paydo bo'ladi.
Texnika qanchalik mukammal bo'lmasin, undan sifatli foydalanish pirovard natijada texnikani boshqaruvchi operatorlarning harakatlariga bog'liq.
Bu mashinalarning ishlashini va operatorlar faoliyatini yagona kompleks
“odam-mashina”da o'rganish zarurligini tushuntiradi.
Muhandislik psixologiyasida Kali tadqiqoti. Muhandislik psixologiyasi o'zaro ta'sir, inson imkoniyatlari va zamonaviy texnologiyalarni yagona tizim doirasida o'zaro muvofiqlashtirish masalalarini o'rganadi. Muhandislik psixologiyasining predmeti inson-mashina tizimini o'rganish va optimallashtirishdir. Muhandislik psixologiyasida "mashina" atamasi juda keng tushuniladi: u inson ishlaydigan barcha texnik jihozlarni anglatadi va "odammashina" tizimi qo'llanilishidan biri sifatida qaraladi. Dastlab, texnik tizimlarda inson mehnat faoliyatining gigienik, antropometrik va biomexanik, fiziologik va psixologik, shuningdek, estetik jihatlari va sharoitlari alohida o'rganildi va olingan natijalar turli xil amaliy tavsiyalarda oddiygina hisobga olindi. Biroq, bu shaxsiy tavsiyalar etarli emasligi ma'lum bo'ldi. Nazorat va boshqaruv tizimlarining istalgan samaradorligiga erishish uchun inson va texnik omillarni har tomonlama hisobga olgan holda "inson-mashina-ishlab chiqarish muhiti" tizimlarini ko'p o'lchovli optimallashtirish zarurati paydo bo'ldi. Ushbu muammolarga kompleks, tizimli yondashuv yordam berdi.
Yangi ergonomika faniga Ergonomika (yunoncha ergon - ish va potos - qonun so'zlaridan) asboblar, sharoit va mehnat jarayonlarini optimallashtirish maqsadida inson mehnat faoliyatini har tomonlama o'rganish va loyihalash bilan shug'ullanadi. Ergonomika inson tanasining mehnat jarayonlarida ishlash imkoniyatlari va xususiyatlarini mehnatni eng samarali qiladigan va shu bilan birga har tomonlama ma'naviy va jismoniy rivojlanishiga hissa qo'shadigan shunday sharoitlarni, usullar va mehnat faoliyatini tashkil etishni o'rganadi.
Shaxs, unga mehnat jarayonida qulaylik va xavfsizlikni ta'minlash, sog'lig'ini va ish faoliyatini saqlash. Ergonomikaning predmeti - insonning mehnat faoliyati, o'rganish ob'ekti esa "inson-mashina ishlab chiqarish muhiti" tizimidir. Mehnat faoliyatini va uni amalga oshirish uchun sharoitlarni optimallashtirish, inson salomatligini saqlash va uni shaxs sifatida rivojlantirish uchun zarur shartsharoitlarni yaratish inson faoliyati samaradorligi va ishonchliligini sezilarli darajada oshirishga imkon beradi. Inson-mashina tizimlarini optimallashtirish muammolarini hal qilishda e'tiborga olinishi kerak bo'lgan asosiy ergonomik omillar tizimli, shu jumladan ijtimoiy) optimallashtirish mezonlari: axborot va energiya o'zaro ta'sirini tashkil etish (tuzilmasi va jarayonlari): operatorlar faoliyati uchun algoritmlar: xususiyatlar. "inson" va texnik vositalar;
Operatorlar ishining maksimal samaradorligi, xavfsizligi va qulayligini ta'minlash shartlari va vositalari: operatorlarni professional tanlash va o'qitish, ish paytida ularning holatini kuzatish vositalari, mehnat jarayonining maksimal samaradorligi, xavfsizligi va ish qulayligini ta'minlaydigan ergonomik ko'rsatkichlariga quyidagilar kiradi: gigienik (atrof-muhit omillari - harorat, fizikkimyoviy tarkibi va havo tezligi, yorug'lik, shovqin va boshqalar); Murakkab dinamik, biologik tizim sifatida Ergonomika texnik estetika bilan uzviy bog'liq bo'lib, inson hayoti va faoliyati uchun sanoat ishlab chiqarish vositalari bilan yaratilgan uyg'un muhitni shakllantirishning ijtimoiy-madaniy, texnik va og'zaki muammolarini o'rganadigan fandir. Ushbu fanlarning innovatsion nuqtalari juda ko'p va ergonomika xavfsizlik bilan bevosita bog'liq muammolarni hal qilishda foydalanilganda ayniqsa yaqqol namoyon bo'ladi.