Himoyaga ruxsat kafedra mudiri “ ” 2023 y

3.2. Idishli-o‘rovli yuklarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri ortish-tushurish ishlarini tashkillashtirish
Temir yo‘l transportida tagliklar va idishlarni ortib-tushirishda elektryuklagichlar va avtoyuklagichlardan keng qo‘llaniladi, bu ikki yuklagich guruhiga kiradigan nafaqat yoqilg‘i turi balki yuk ko‘tarishi, ilgak turlari kabi jihatlari bilan ham farqlanib turadi.
Elektr yuklagichlari - bu transport va yuklash va tushirish operatsiyalarini bajarish uchun ishlatiladigan ombor uskunasining bir turi. Elektr yuklagichlari yaxshi manevrlik, harakatchanlik, past shovqin darajasi, foydalanish qulayligi va og‘ir yuk ostida uzoq vaqt ishlash qobiliyati bilan ajralib turadi. Bundan tashqari, ushbu texnika ekologik jihatdan qulay va hech qanday chiqindilarga ega emas, bu uni yopiq joylarda ishlatish va oziq-ovqat mahsulotlarini tashish uchun ishlatish imkonini beradi[9].
Dizayniga ko'ra, elektr yuklagichlar to'rt g‘ildirakli va uch g‘ildirakli bo'ladi.
Birinchi turga oldingi g‘ildirakli va orqa aylanadigan g‘ildirakli avtomobillar kiradi.
Bunday yuklagichlar harakat tezligi, barqarorligi va og‘irligi besh tonnagacha bo'lgan yuklarni ko'tarish qobiliyati bilan ajralib turadi. Ushbu elektr yuklagichlarning kamchiliklari ularning kichik joylarda cheklangan manevr qobiliyatidir.
Uch g‘ildirakli mashinalar ikkita yoki bitta orqa g‘ildirak bilan jihozlangan bo'lib, bu ularga katta manevr va kam quvvat sarfini ta'minlaydi. Ushbu texnikaning kamchiliklari orasida uch tonnadan ortiq yuklarni ko'tarish mumkin emasligi, shuningdek, uning pastki lateral barqarorligi kiradi.
Uch g‘ildirakli yuk ko'targichlar old g‘ildirakli va orqa g‘ildiraklarga bo'linadi. Old g‘ildirakli avtomashinalar har bir g‘ildirakka alohida yoki umuman bir juft g‘ildirakda haydalishi mumkin. Bunday birliklar bir yarim tonnadan ortiq og‘irlikdagi yuklarni ko'tarish uchun zarurdir. Kamroq vaznni tashish uchun orqa g‘ildiraklar texnologiyasidan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Elektr yuklagichlar: ko'tarish operatsiyalari va harakatlanishi Standart sifatida yuk ko'taruvchilar yukni uch metrgacha balandlikka ko'tarishga qodir bo'lgan tortib olinadigan mast bilan jihozlangan. Agar kerak bo'lsa, elektr yuklagichlar ish balandligini olti metrgacha oshiradigan qo'shimcha ustunlar bilan jihozlanishi mumkin. Yuk ko'taruvchining mastini 5-6 daraja oldinga yoki 10-12 daraja orqaga egib, yukni muvozanatlash va notekis sirtlarda harakatlanayotganda ushlab turish mumkin.
Yuk ko'taruvchining vilkalari ustundan qat'i nazar, ma'lum bir balandlikka tushirish va ko'tarilish qobiliyatiga ega. Bu balandlik vilkalarning erkin o'ynashi deb ataladi, universal mashinalar uchun u yigirma santimetrga yetishi mumkin. Balandligi cheklangan joylarda ishlash uchun zarur bo'lgan maxsus modellar vilkalarsiz o'yinni sezilarli darajada oshirishi mumkin, bu hollarda u bir necha metrga yetishi mumkin.
Yuk ko'taruvchi silliq, tekis yuzada soatiga 15-20 km tezlikda harakatlanishi mumkin, bu hatto katta ombor maydoni bo'ylab yukning erkin harakatlanishiga imkon beradi. Elektr forkliftlari 10-14 santimetrgacha bo'lgan yerni tozalashga ega, bu sizga kichik to'siqlarni yengib o'tish imkonini beradi. Yuklanganda, yuk ko'taruvchilar notekis yerlarda harakatlanish uchun biroz cheklangan qobiliyatga ega, bu holda ular yengib o'tishlari mumkin bo'lgan eng katta nishab 10-15 daraja.
Elektr yuklagich motorini quvvatlantirish uchun past kuchlanishli akkumulyator ishlatiladi. G‘ildiraklarni haydash uchun 5-10 kVt quvvatga ega AC yoki DC vosita ishlatiladi[10].
Eng samarali AC motorli birliklardir, chunki ular tezlikni, tezlashtirishni va tormozlashni silliq boshqarishni ta'minlaydi. Bunga qo'shimcha ravishda, kontaktorlar va cho'tkalar yo'qligi sababli bunday motorlar kamroq eskirishadi. Yana bir afzalligi shundaki, ular ish paytida faol issiqlik chiqarmaydi va sovutish kerak emas. Narxi 100 000 000 so’m

3.1-rasm: Tagliklarda tashiladigan yuklarni vagondan tushirish jarayoni
Tagliklarda tashiladigan yuklarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri ortish-tushurish isharini tashkillashtirish uchun tanlab olingan temir yo‘lining belgilangan qismida temir yo‘lda joylashgan yopiq vagon eshiklarining qarshisiga avtomobilning yuklash eshigi to‘g‘ri kelishi talab qilinib, elket yuklagich vagon va avtomobil o‘rtasidagi maxsus avtomobil va vagonning pastki sathi teng qilib yasalgan o‘tish yo‘lagida harakatlanib, vagonavtomobil yoki aksincha avtomobil-vagon ko‘rinishida yuklarni qayta yuklash ishini amalga oshiradi.
Qayta ortish quyidagi sxemada ko‘rsatilgan ko‘rinishda yasalgan qo‘zg‘aluvchi konstruksiya asosida tashkil etiladi