Hoshimova Manzura 7bt-22S (evro)


Download 25.96 Kb.
bet3/3
Sana14.01.2023
Hajmi25.96 Kb.
#1093239
1   2   3
Bog'liq
36mavzu

Bilvosita nutq.
Bilvosita nutqqa ega bo'lgan jumlalar NGN bo'lib, bo'ysunuvchi izohli-maqsadli: Petya mendan kechikmaslikni so'radi.
CR bilan jumlalar boshqa birovning nutqini takrorlamaydi, balki uning mazmunini bildiradi. Jonli so‘zlashuv nutqining ko‘p shakllarini CGga kiritib bo‘lmaydi, masalan, murojaatlar, kesimlar, ko‘plab modal so‘zlar va zarrachalar, buyruq mayli shakllari, bir qator infinitiv konstruksiyalar va boshqalar.
CRda boshqa birovning nutqining intonatsion o'ziga xosligini ifodalab bo'lmaydi. CRdagi olmoshlar va fe'llarning shaxs shakllari birovning nutqiga egalik qiluvchi shaxs nuqtai nazaridan emas, balki birovning nutqi mazmunini bildiruvchi muallif nuqtai nazaridan qo'llaniladi.
Bunday jumlalarning asosiy qismida muallifning PRdagi so'zlari kabi ma'lumotlar beriladi. RC ni o'z ichiga olgan tobe gap tarqatilishi kerak bo'lgan asosiy so'zlardan biriga ishora qiladi. Shuning uchun CRni kirituvchi so'zlar doirasi PRni kirituvchi so'zlar doirasiga qaraganda ancha torroqdir: CR faqat nutq yoki fikrni to'g'ridan-to'g'ri bildiruvchi so'zlar bilan kiritiladi (aytadi, aytdi, o'yladi, so'radi, so'radi, buyurdi, savol, fikr, va boshqalar.).
CR-li gaplarda boshqa birovning nutqining mazmunini bildiruvchi qism ko'proq postpozitsiyada bo'ladi.
bo'lgan bilvosita, turli frazeologik burilishlar va erkin bo'lmagan sintaktik modellarga qaraganda ancha erkinroq NPRga o'tkaziladi.
NPR odatda mustaqil jumla yoki to'g'ridan-to'g'ri muallifning hikoyasiga kiritilgan jumlalar turkumi yoki boshqa birovning nutqini etkazish usullaridan birini davom ettiradi yoki ushbu mavzuni ishlab chiquvchi boshqa birovning nutqining mavzusi, mavzusini eslatib o'tadi. Masalan: “U vaqt juda sekin o'tganiga hayron bo'ldi va yarim tungacha olti soat qolganidan dahshatga tushdi. Bu olti soatni qayerda o'ldirish kerak? Qanday iboralarni aytish kerak? Eringiz bilan qanday munosabatda bo'lish kerak? Bu erda qahramonning fikrlari va his-tuyg'ularining tavsifi NPR bilan almashtiriladi.
NPR shaklida qahramonning aytilmagan fikrlari ko'proq etkaziladi. Shuning uchun oldingi jumlalarda "o'ylash, eslash, his qilish, afsuslanish, tashvishlanish" kabi fe'llar ko'pincha (lekin har doim ham emas) qo'llaniladi.
Download 25.96 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling