Hosilaviy qimmatli qog'ozlar (Derivativlar) Reja

Hosilaviy qimmatli qog'ozlar (Derivativlar)

Reja:

1. 
   Hosilaviy qimmatli qog’ozlarning mazmun-mohiyat;
   
2. 
   Hosilaviy qimmatli qog’ozlar tarixi va ahamiyati;
   
3. 
   Forvard shartnomalari;
   
4. 
   Fyuchers shartnomalari.
   

1. Hosilaviy qimmatli qog’ozlarning mazmun-mohiyati

Hosila nima?

Xalqaro moliyaviy hisobot standartlari (UFRS-32) ta'rifiga ko'ra, hosila bu moliyaviy vosita (bir vaqtning o'zida bir kompaniyada moliyaviy aktivni, ikkinchisida moliyaviy majburiyat yoki kapital vositasini keltirib chiqaradigan shartnoma)

Derivativlar nima?

Derivativlar - bu asosiy aktivga asoslangan shartnomalar yoki bitimlar. Bunday shartnomalar kelajakda ushbu aktiv bilan harakatlarni amalga oshirish huquqi yoki majburiyatlarini, shuningdek vaqt, narx, miqdoriy xususiyatlar va mumkin bo'lgan xavflarni belgilaydi.

Oʻzbekiston Respublikasi “Qimmatli qogʻozlar bozori toʻgʻrisi”dagi Qonunida hosilaviy qimmatli qogʻozlarga quyidagicha taʼrif berilgan: “Qimmatli qogʻozlarning hosilalari – oʻz egala-rining boshqa qimmatli qogʻozlarga nisbatan huquqlarini yoki majburiyat-larini tasdiqlovchi va yuridik shaxslar tomonidan optsionlar, qimmatli qogʻozlarga doir fyucherslar, depozitar tilxatlar va boshqa moliyaviy vositalar tarzida chiqariladigan qimmatli qogʻozlar”dir.

• 
  Oʻzbekiston Respublikasi “Qimmatli qogʻozlar bozori toʻgʻrisi”dagi Qonunida hosilaviy qimmatli qogʻozlarga quyidagicha taʼrif berilgan: “Qimmatli qogʻozlarning hosilalari – oʻz egala-rining boshqa qimmatli qogʻozlarga nisbatan huquqlarini yoki majburiyat-larini tasdiqlovchi va yuridik shaxslar tomonidan optsionlar, qimmatli qogʻozlarga doir fyucherslar, depozitar tilxatlar va boshqa moliyaviy vositalar tarzida chiqariladigan qimmatli qogʻozlar”dir.
  

bo’linadi:

Spot bozori - naqd shartnomalar bozori hisoblanadi. Spot bozorida bir vaqtning oʻzida qimmatli qogʻozlar keltiriladi va ular boʻyicha toʻlovlar amalga oshiriladi.
Muddatli bozor - unda muddatli shartnomalar amalga oshiriladi. Derivativlar muddatli shartnomalar deb ham yuritiladi, negaki ular oʻz mazmuniga koʻra kelishilgan shartlarda shartnoma predmetini kelajakda yetkazib berishni nazarda tutadi.
Shartnoma shartlarini bajarish muddatlari nuqtai nazaridan bozorlar 2 guruhga bo’linadi: