Hosilaviy qimmatli qog'ozlar (Derivativlar) Reja

Fyuchers narxi

Fyuchers narxi deganda fyuchers shartnomasini imzolashda belgilangan narx tushunilib, u investorlarning tegishli aktiv boʻyicha kelajakda kutayotgan spot narxini aks ettiradi. Fyuchers shartnomasini imzolashda bazis aktivning fyuchers narxi spot narxidan yuqori yoki past boʻlishi mumkin.
Agar fyuchers narxi spot narxidan yuqori boʻlsa, u holda bu holat kontango deyiladi. Agarda teskarisi, yaʼni fyuchers narxi spot narxidan past boʻlsa, u holda bu holat bekuordeyshn deyiladi.
Fyuchers narxi va spot narxi oʻrtasidagi farq bazis deb ataladi. Shartnoma muddatining oxirida bazis nolga teng boʻladi, chunki fyuchers narx va spot narx oʻzaro bir nuqtada kesishadi

Fyuchers narxini belgilashning asosiy nuqtasi bu “yetkazib berish narxi”ni aniqlashdir. Yetkazib berish narxi – bu shartnoma davri davomida bazis aktivga egalik qilish bilan bogʻliq barcha xarajatlar va yoʻqotilgan foydadir.

Fyuchers narxini belgilashning asosiy nuqtasi bu “yetkazib berish narxi”ni aniqlashdir. Yetkazib berish narxi – bu shartnoma davri davomida bazis aktivga egalik qilish bilan bogʻliq barcha xarajatlar va yoʻqotilgan foydadir.

Uning tarkibi quyidagi elementlardan iborat:

a) aktivni saqlash va sugʻurtalash bilan bogʻliq xarajatlar;
b) bazis aktivni sotib olishga sarflangan summadan investor olishi mumkin boʻlgan foiz; qarz uchun investor toʻlaydigan foiz.
Yuqoridgilarni quyidagicha yozish mumkin:
Fyuchers narx=Spot narx+Foizlar+Saqlash va sug’urta xarajatlari

Agar yuqoridagi tenglik amalga oshmasa, u holda arbitraj operatsiyalarini oʻtkazish imkoniyati paydo boʻladi. Ya’ni:

bu yerda, – kredit foizi; S – bazis aktivning spot narxi; Z – saqlash va sugʻurtalash xarajatlari, u holda arbitrajer:

• 
  a) shartnomani sotadi;
  
• 
  b) foizda mablagʻlarni qarzga olib, unga bazis aktivni sotib oladi va uni yetkazib berish davrigacha saqlaydi;
  
• 
  d) shartnoma muddati tugaganidan soʻng aktivlarni yetkazib beradi va quyidagi oʻlchamda foyda oladi [F – (S + + Z)].
  

• 
  bu yerda, –depozit foizi, u holda arbitrajer:
  
• 
  a) shartnomani sotib oladi;
  
• 
  b) aktivni foizda qarzga oladi;
  
• 
  d) aktivni sotadi va olingan summani foiz bilan joylashtiradi;
  
• 
  e) shartnoma muddati tugaganidan soʻng depozit boʻyicha foizlarni oladi, shartnoma boʻyicha aktivlar uchun toʻlovni amalga oshiradi, kreditorga foizlari bilan qaytaradi. Uning foydasi esa quyidagicha boʻladi: