- Qora so’zi “kuygan, qora qon” ma’nosini ifodalaydi:
- Kecha-kechadur har erta, ko’zum ashkidin yuvib yuz,
- Jigarim ezib qilurmen qora qon ila g`arora. (Furqat).
- Ikkinchi bir g`azalda oshiq ma’shuqasi oldida ma’lum bir ayb ish qilib yuzi qorayganligini ifodalaydi:
- Agar o’zgani yuziga nazar aylasam ko’z ochib,
- Bu orada haq tonuqdur, kelu qil yuzimni qora. (Furqat).
- Oh, tim qaro ko’zlaring naqadar go’zal…
Ko`k rangining turli semalari: - 1. “Yashil, sabza, ko`k o`t” semasi: Qarshimda tebranar ko`k barglar har on.
- 2. “Maysa, ko`kat” semasi. Yomg`irlar yog`ib, yerda o`t-o`lan ko`rina boshladi, hayvonlarni og`zi ko`kka tegdi.
- 3. “Otquloq, yo`ng`ichqa, ismaloq kabi ko`katlarning umumiy nomi ”Ko`k terish bahonasi bilan dalalarni tusay boshlagan edi.(Cho`lpon)
- 4. “Rezavor o`simliklar” Ko`k solib qatiqlangan mastavaning lazzatli hidi keldi. (A.Muxtor)
- 5. “dollar” semasini bildiradi
Hajm-o`lchov bildiruvchi sifatlarning uslubiy xususiyatlari. - O`zbek tilining izohli lug`atida keng so`zining izohi quyidagicha berilgan.
- 1.Ko`chma ma’noda. Mehr-muruvatli, yaxshilikni ayamaydigan kishi ma’nosida. Kengga keng dunyo, torga tor dunyo. (Maqol)
- 2. Fe`li (yoki ko`ngli) keng. Ko`ngling keng bo`lsa, hujra ham saroyday. (Gazetadn)
- 3. Yuragi keng. Tashvish tortmaydigan kishi. Yuragingiz muncha keng bo`lmasa, ko`zingizga uyqu kelganiga hayronman.(A.Qahhor)
- Bebosh edim bir vaqtlar men ham,
- Bo`shamasdi o`yindan qo`lim.
- Ko`p nasihat qilardi otam:
- - bir ozgina og`ir bo`l bolam.
- (A.Oripov)
- Yaldo kechasiday rutubatli qish,
- Soldi ruhimizga o`g`ir bir surur.
- (A.Oripov)
- Jajji she’rim qo`yurman baland.
- Xayol kabi keng erur olam,
- Mayda gapni ko`tarmagay she’r
Shakl bildiruvchi sifatlarning uslubiy xususiyatlari. - Lo`ppi so`zi asosan paxta so`ziga nisbatan ishlatilib, yetilgan, to`lishgan ma’nosini anglatadi; lo`ppi yuz
- Kulcha, shirmoyi asosan nonga nisbatan ishlatilib, oliy navli undan sut va yog` solib tayyorlangan kichkina dumaloq non ma’nosini ifodalaydi. Insonning yuziga nisbatan esa kulchaga o`xshash, dumaloq, lo`ppi va qizil yuz ma’nosida ishlatiladi.
E’tiboringiz uchun rahmat !!!
Do'stlaringiz bilan baham: |
