Hududiy boshqarmasi

To’lov talabnomalar bilan hisob-kitoblar
To’lov talabnoma – bu mablag oluvchining begilangan so’mmani to’lovchi tomonidan bank orqali to’lashi to’ђrisidagi talabini o’z ichiga olgan hisob – kitob xujjatidir.
Talabnomalar yuklab junatilgan tovarlar, bajarilgan ishlar, kursatilgan xizmatlar, shuningdek tomonlar shartnomasida ko’zda tutilgan boshqa to’lovlar uchun quyilishi mumkin.
Talabnomalar tomonlar o’rtasida to’zilgan shartnomaga asosan akseptli va akseptsiz bo’lishi mumkin.
Bank tomonidan to’lovchilarga talabnomalarni quyidagi akseptlash tartibi va muddati belgilangan:
- Bir xudud ichida joylashgan mijozlar uchun – talabnomalarni banka kelib tushgan kunidan tashqari 3 ish kunida
- Boshqa xududlarda joylashgan mijozlar uchun talabnomalar bankka kelib tushgan kunidan tashqari 5 ish kunida
- To’lovchining asosli iltimosiga ko’ra 10 ish kunigacha
Belgilangan muddatda korxona yozma ravishda akseptlashni rad etmasa talabnoma akseptlangan hisoblanadi.
To’lovchining hisobvaraђida mablaђlar yetarli bo’lmaganda talabnoma to’lovini bank qisman amalga oshiradi. Šolgan so’mmadagi talabnoma 2 – kartotekaga joylashtiriladi, bunda talabnomaning orqa tomonida to’langan so’mma yozib ko’rsatiladi.
Talabnoma akseptlashdan qisman bosh tortganda to’lovchi tomonidan akseptlangan so’mma bo’yicha to’lovlar amalga oshriladi, mablaglar bo’lmaganda esa 2–kartotekaga joylashtiriladi. Talabnomaning dastlabki so’mmasi aylanaga olinadi va yoniga to’lovchi akseptlagan talabnoma so’mmasi quyiladi. Bunda bank to’lovchi tomonidan akseptlashni qisman rad qilganligi to’ђrisida mablaђlar oluvchining bankiga yozma ravishda xabar berishi shart.
Akseptsiz tulanadigan to’lov talabnomalari to’lovchilarning hisob varaqlaridan mablaglarni akseptsiz hisobdan chiqarishda quyidagi xollarda amalga oshiriladi.
a) Elektr va issiklik energiyasi uchun hisob – kitoblarda. Bu xolda talabnoma ajratilgan elektr va issiqlik energiyasi uchun mahsulot yetkazib beruvchi tomonidan bevosita iste’molchiga xizmat kursatuvchi bankka quyiladi.
b) Šarzdor tomonidan talabnoma da’vo so’mmasi tan olinganligi xakida javob xatining asl nusxasi ilova qilinganda
v) Šonunchilikda to’ђridan – to’ђri ko’zda tutilgan boshqa xollarda
Ulchov asboblari kursatkichlari va amaldagi tariflar asosida yozilgan elektr va issiqlik energiyasi uchun hisob – kitoblarda «To’lov maqsadi» grafasida «Ulchov asboblari ko’rsatkichlari» yoki «tarif asosida» degan yozuv kursatiladi.
Talabnomaning yukori burchagiga «Akseptsiz» degan so’z yoziladi yoki yozuv yozilgan muxr qo’yiladi. Bank ilova qilingan xujjatlarning talabnomada ko’rsatilgan rekvizitlariga mosligini tekshiradi.
To’lovchining bankida amaliyot (operasiyaon) kuni davomida kelib tushgan akseptsiz to’lanadigan talabnomalar shu kunning o’zidayoq to’lanadi. Yuqorida ta’kidlanganidek, agar to’lovchining hisob varaђida mablaђlar mavjud yoki yetarli bo’lmasa talabnomaning to’lanmagan so’mmasi ikkinchi kartotekadagi hisobvaraqlarga joylashtiriladi.
Nazorat Savollari
1. Naqd pulsiz hisob – kitoblarning tashkil etilishi va tamoyillari
2. Naqd pulsiz hisob – kitob shakllari
3. Naqd pulsiz hisob – kitoblarda plastik kartochkalardan foydalanish
4. Naqd pullarni kassaga kirim qolish jarayoni nima
5. valyuta nima
6. valyuta kursi nima

25 Mavzu: Bank hisobvarag‘idan ko‘chirmani tayyorlash va ularni mijozlarga berish tartibi.

Reja:
1.Bankhisobvarag‘idanko‘chirmanitayyorlash
2.Bank hisobvarag‘idanko‘chirmanimijozlargaberishtartibi.
Bank hisobvarag'idanfoydalangandapuloqiminiboshqarishmuhimdir.Puloqimito'g'risidagima'lumotbayonotdako'rsatiladi.Bundayhujjatyuridikxususiyatgaegavakerakbo'lgandaturlitashkilotlaruchunkerakbo'lishimumkin. Sberbank-dagishaxsiyhisobvarag'ingizdanko'chirmaturlixilusullardataqdimetiladi. Bu nimauchunvauniqandayshakllantirishkerak, biz ushbumaqoladaaytibberamiz.
Bu ma'lum bir davr uchun mablag 'kelib tushishi va hisobdan chiqarilishi to'g'risida ma'lumotga ega. Masalan, bunday hujjat asosida kredit olish uchun murojaat qilganda, bank tashkilotlari potentsial qarz oluvchining to'lov qobiliyati to'g'risida xulosa chiqarishlari mumkin. Standart blanklar turli banklarda turlicha ko'rinadi. Sberbank-da, hisobvaraq bayonnomasida quyidagi ma'lumotlar ko'rsatiladi:
Joriyyokijoriyhisobraqami. Bu Sberbankkartaraqamidanfarqqiladi.Hisoborqalibanklaroperatsiyalarniamalgaoshiradilarvaulardamablag'larsaqlanadi. Karta raqamifaqatpulo'tkazmasiyokixizmatlarnito'lashdaishlatiladi.Amaliyotlarningo'zikartahisobvarag'idaqaydetiladi.Qo'shimchama'lumotnihavoladaolishingizmumkin.
Hisob-kitobdavriboshidagiqoldiq. Balans - bubarchakelibtushganmablag'larvahisobdanchiqarilgankunlardagiqoldiq, tanlangandavruchunhisobottuzilganchexsummasi.
Kreditlarvadebetlarhaqidama'lumot. Sana bilanhisobvaraqqamablag 'kelibtushganligivajoriyhisobvaraqdanuchinchishaxslargao'tkazilishiyokiqarznito'lashfoydasigahisobdanchiqarilganligito'g'risidagima'lumotlarniko'rsatadi. Bayonotma'lumbirdavruchuntuziladi.
Davroxiridagiqoldiq. Buhozirdakartadagibarchaoperatsiyalartasdiqlanganidankeyinmavjudbo'lganpulmiqdori.
Klassikusul - bukompaniyaningbo'limigashaxsanmurojaatqilish.Sizmijozlargaxizmatko'rsatishbo'yichaharqandaymutaxassisgaborib, hisob-fakturaniso'rashingizmumkin.Bundantashqari, namunanichettilidataqdimetishmumkin.Qabulqilinganhujjatvizaolishuchunmurojaatqilishdamuhimdir.
Bankomatorqali.Shundayqilib, sizchekdataqdimetiladigan mini-bayonnomaniyaratishingizmumkin.Bundayholda, shaxsiyshaxsiyhisobningholatito'g'risidagibayonotdaso'nggi 3 oylikma'lumotlarmavjud.Vabuxizmatpullik. Bu nechapulturadi?Bittaoperatsiyauchun 15 rubl.
Sberbankhisobraqaminimobilaloqaorqaliso'rashingizmumkin.Buninguchunsiz SMS-xabarlarniyaratishingizvayuborishingizkerak. Ma'lumotlarjavobxabarishaklidakeladi.
Sberbank Online foydalanuvchilarishaxsiyhisoblariorqaliuydanchiqmasdanma'lumotolishlarimumkin.Shu bilanbirga, hisobotniqog'ozdayokielektronshakldaolishmumkin.
Arizaniolishningyanabirusuli - bubankomatgaborish. Mamlakatbo'ylabbankomatlarsonijihatidan, Sberbankboshqahechqanday bank tashkilotlaridankamemas.Bundantashqari, texnikqurilmalar ham cheteldataqdimetiladi. Hujjatniyaratishuchunsizkartanikiritishingizvakeyinshaxsiy PIN-kodinikiritishingizkerakbo'ladi.
Ekranda "Balansnitalabqilish" menyusinitanlashingizkerak, "mini-hisobot" olishingizkerak.Ta'minlashusulichekda.Bu erdaoxirgi 3 oy uchuntegishlisanalarbilanpuloqimima'lumotlariaksettiriladi.Joriybalanshamko'rsatiladi.
Sizo'zingizningmobiltelefoningizorqalibayonotolishingizmumkin.So'rovnikartagabiriktirilganraqamorqaliyuborishmuhimdir.Bank siritufaylima'lumotuchinchishaxslargaberilmaydi.Buninguchunsiz 900 raqamiga SMS xabaryuborishingizkerak.Matnda "tarix" so'zini, shuningdekkartaraqamingizningoxirgito'rttaraqaminiyozishingizkerak.Javobxabaripulmablag'larioqimito'g'risidama'lumotvamavjudmiqdorningjoriyqoldig'ibilanma'lumotberadi.
"Sberbank Online" bayonotnimobiltelefoningizyokikompyuteringizdanmasofadanturibolishusulidir.Sberbank Online-dagihisobqaydnomasidarholyaratiladi.Bundantashqari, bundayxizmatdoimiyravishdaishlatilishimumkin, chunki u bepul.Shaxsiyhisobdanafaqathisobdafoydalima'lumotlarmavjud, ularorqalisizboshqakartalargapulo'tkazishingizyokixizmatlarnito'lashingizmumkin.
Avvalsizro'yxatdano'tishingizkerak, vatizimdanfoydalanayotganlar - hisobingizgakiring. Keyinkeraklikartani toping va "Operatsiyalarniko'rsatish" bandinitanlang. Bundayholda, ushbukartadaamalgaoshirilgan 10 ta operatsiyaniko'rishingizmumkin. Agar sizgato'liqroqma'lumotkerakbo'lsa, elektronpochtangizgaistalgandavruchunhisobotbuyurtmaqilishingizvama'lumotlaravtomatikravishdaolinishiuchunbyulletengaobunabo'lishingizmumkin.
Hujjatniqog'ozgachopetishgaimkonberadiganfunktsiya ham mavjud. Shunita'kidlashkerakki, buholda bank muhribo'lmaydivasertifikatfaqatma'lumotuchunbo'ladi. Rasmiyhujjatnifilialdanolishmumkin.Hisobot ham debet, ham kreditkartalaruchuntayyorlanishimumkin.
Nazorat Savollari

1. Bankhisobvarag‘idanko‘chirmanitayyorlash

2. Bank hisobvarag‘idanko‘chirmanimijozlargaberishtartibi.
3. hisobvarog’ nima
4. hisobvarog’ni yuritilishidan asosiy maqsad nima
5 akit schyotlar tarkibi nima

26 Mavzu: Shaxsiy hisobvaraqlarni ochish va ro‘yxatga olish tartibi.

Reja:
1.Shaxsiy hisobvaraqlarni ochish tartibi.
2.Shaxsiy hisobvaraqlarni ro‘yxatga olish tartibi.

Budjet mablag‘lari bo‘yicha shaxsiy g‘azna hisobvaraqlari quyidagi hujjatlarga asosan ochiladi:

a) budjetdan mablag‘ oluvchining mazkur Qoidalarning 3-ilovasiga muvofiq shaklda shaxsiy g‘azna hisobvarag‘i ochish to‘g‘risidagi arizasi.
Agar, budjetdan mablag‘ oluvchi bir vaqtning o‘zida yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmagan, quyi budjetdan mablag‘ oluvchilar uchun budjet mablag‘larini taqsimlovchisi bo‘lsa, tegishli shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar ochish uchun shaxsiy g‘azna hisobvarag‘i ochish to‘g‘risidagi arizaga mazkur Qoidalarning 4-ilovasiga muvofiq shaklda xizmat ko‘rsatiladigan quyi budjetdan mablag‘ oluvchilarning ro‘yxati ilova qilinadi;
b) xarajatlar smetasi.
Bunda, yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmagan va quyi budjetdan mablag‘ oluvchilarning xarajatlariga xizmat ko‘rsatish va hisobini yuritishni amalga oshiradigan budjetdan mablag‘ oluvchilar uchun ularning shaxsiy xarajatlari (alohida xarajatlar smetasi asosida) hisobini yuritish uchun alohida shaxsiy g‘azna hisobvaraq ochiladi va xizmat ko‘rsatiladigan quyi budjetdan mablag‘ oluvchilar uchun alohida (umumiy xarajatlar smetalari asosida) har bir budjet tasnifining kichik bo‘limlari bo‘yicha shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar ochiladi;
v) kapital qurilish buyurtmachilari uchun kapital qurilish obyektlari bo‘yicha xarajatlarning oylik yoyilmasi, qurilishlarning manzilli ro‘yxati, shu jumladan loyiha-tadqiqot ishlarining manzilli ro‘yxati, qurilishlarning titul ro‘yxati.
Zaxira jamg‘armasi mablag‘lari uchun shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar ushbu jamg‘armaning tegishli mablag‘lari bo‘yicha har bir xarajatlar smetasi bo‘yicha alohida ochiladi.
Budjetdan tashqari mablag‘lar bo‘yicha shaxsiy g‘azna hisobvaraqlari quyidagi hujjatlarga asosan ochiladi:
a) budjetdan mablag‘ oluvchining mazkur Qoidalarning 3-ilovasiga muvofiq shaklda shaxsiy g‘azna hisobvarag‘ini ochish to‘g‘risidagi arizasi.
Agar budjetdan mablag‘ oluvchi bir vaqtning o‘zida yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmagan, quyi budjetdan mablag‘ oluvchilar uchun budjet mablag‘larini taqsimlovchisi bo‘lsa, tegishli shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar ochish uchun shaxsiy g‘azna hisobvarag‘i ochish to‘g‘risidagi arizaga mazkur Qoidalarning 4-ilovasiga muvofiq shaklda xizmat ko‘rsatiladigan quyi budjetdan mablag‘ oluvchilarning ro‘yxati ilova qilinadi;
b) limitlangan budjetdan tashqari mablag‘larning tushumi va xarajatlari bo‘yicha (tushumi va xarajat yo‘nalishi limitlanmagan budjetdan tashqari mablag‘lar bundan mustasno) xarajatlar smetasi.
Bunda, yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmagan va quyi budjetdan mablag‘ oluvchilarning xarajatlariga xizmat ko‘rsatish va hisobini yuritishni amalga oshiradigan budjetdan mablag‘ oluvchilar uchun ularning shaxsiy xarajatlari (alohida xarajatlar smetasi asosida) hisobini yuritish uchun alohida shaxsiy g‘azna hisobvaraq ochiladi va xizmat ko‘rsatiladigan quyi budjetdan mablag‘ oluvchilar uchun alohida (umumiy xarajatlar smetalari asosida) har bir budjet tasnifining kichik bo‘limlari bo‘yicha shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar ochiladi.
Shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar budjetdan mablag‘ oluvchilar tomonidan mazkur Qoidalarning 11 va 13-bandlarida nazarda tutilgan hujjatlar belgilangan tartibda taqdim etgan kundan boshlab ikki ish kuni ichida moliya organlari tomonidan ochiladi.
Agar taqdim etilgan hujjatlar mazkur Qoidalarda nazarda tutilgan talablarga muvofiq bo‘lmasa, ushbu hujjatlar shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarni ochmasdan qayta ishlash yoki kamchiliklarni bartaraf etish uchun budjetdan mablag‘ oluvchiga yuqorida belgilangan ikki ish kuni ichida qaytariladi.
Shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarini ochish uchun asos bo‘lgan taqdim etilgan hujjatlar qaytarib berilmaydi va belgilangan tartibda moliya organida saqlanadi.
Moliya organlari shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar ochilgandan keyingi kundan kechiktirmasdan budjetdan mablag‘ oluvchilarga shaxsiy g‘azna hisobvaraq ochilganligi to‘g‘risida xabar beradilar. O‘z navbatida budjetdan mablag‘ oluvchilar moliya organlari tomonidan xabardor etilgandan keyin ikki ish kuni ichida ular uchun ochilgan shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar rekvizitlarini tegishli davlat soliq organlari va O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasining tuman (shahar) bo‘limlariga yetkazadilar.
Budjetdan mablag‘ oluvchining qayta tashkil etilishi va uning bo‘ysunishining o‘zgarishi yoki tashkiliy-huquqiy maqomining o‘zgarishi bilan bog‘liq bo‘lmagan tarzda shaxsiy nomi o‘zgarganda, budjetdan mablag‘ oluvchi vakolatli davlat organidan yangi shaxsiy nom olganidan so‘ng, bir ish kuni davomida bu haqda tegishli moliya organini yozma ravishda xabardor qiladi.
Yozma xabarnoma asosida moliya organi tomonidan budjetdan mablag‘ oluvchining nomi o‘zgarganligi munosabati bilan uning shaxsiy g‘azna hisobvarag‘i unikal raqamini o‘zgartirmagan holda tegishli o‘zgartirishlar kiritadi.
Budjetdan mablag‘ oluvchining birlashishi, bo‘linishi, ajralib chiqishi, o‘zgartirish shaklida qaytadan tashkil etilishida, yangidan vujudga kelgan budjetdan mablag‘ oluvchi uchun davlat ro‘yxatidan o‘tgandan so‘ng, qo‘shilish shaklida qaytadan tashkil etilganda esa, budjetdan mablag‘ oluvchining faoliyatini to‘xtatish to‘g‘risidagi yozuv yagona davlat reyestriga kiritilgandan so‘ng qayta tashkil etilganligi haqidagi hujjatlarning nusxalarini ilova qilgan holda moliya organiga shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarni yopish uchun ariza taqdim etadi.
Budjetdan mablag‘ oluvchi tugatilganda, tugatilayotgan tashkilotning rahbari ushbu jarayon boshlangan kundan boshlab ikki ish kuni ichida moliya organiga yuqori turuvchi tashkilot yoki o‘rnatilgan tartibda notarial tasdiqlangan tugatish to‘g‘risidagi va tugatish komissiyasining tayinlanishi to‘g‘risidagi hujjatlarning nusxalarini tugatish komissiyasining faoliyat yuritish muddatlarini ko‘rsatgan holda taqdim etadi.
Budjetdan mablag‘ oluvchilarning shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarini ularning qayta tashkil etilishi, bo‘ysunuvdagi o‘zgarishlari, tugatish komissiyasi ish faoliyatining tugatilishi, budjetdan mablag‘ oluvchining boshqa g‘aznachilik bo‘linmasi tomonidan xizmat ko‘rsatilishiga o‘tishi munosabati bilan yoki qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa hollarda moliya organi tomonidan yopish mazkur Qoidalarning 5-ilovasiga muvofiq shakldagi shaxsiy g‘azna hisobvaraqni yopish to‘g‘risidagi arizaga asosan amalga oshiriladi. Shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarning yopilishi Budjetdan mablag‘ oluvchilarning shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarini ro‘yxatga olish jurnalida ro‘yxatga olinadi.
Moliya organlari tomonidan budjetdan mablag‘ oluvchilarga yangi shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarni ochish qayta tashkil etish jarayoni tugallangandan so‘ng, shuningdek budjetdan mablag‘ oluvchining turgan budjet darajasi o‘zgarganda va bir g‘aznachilik bo‘linmasidan boshqa g‘aznachilik bo‘linmasiga xizmat ko‘rsatilishiga o‘tganda, mazkur Qoidalarning 11, 12 va 13-bandlariga muvofiq amalga oshiriladi.

Nazorat Savollari

1. Shaxsiy hisobvaraqlarni ochish tartibi.
2. Shaxsiy hisobvaraqlarni ro‘yxatga olish tartibi.
3. Moliya orginiga kimlar kiradi
4. Budjet mablag’lari deganda nimalarni tushunamiz
5. Yozma habarnoma nima
6 Shaxsiy g’azna deganda nimani tushunamiz

27 Mavzu: Shaxsiy hisobvaraqlarning shakli va rekvizitlari.

Reja:
1.Shaxsiy hisobvaraqlarning shakli va rekvizitlari.
2.Shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarni ochish va yopish.

Moliya organlari tomonidan budjetdan mablag‘ oluvchilar uchun budjet va budjetdan tashqari mablag‘larni sarflash bo‘yicha operatsiyalar hisobini yuritish maqsadida Davlat budjeti budjet tasnifining tegishli kodlari bo‘yicha shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar ochiladi.

Budjetdan mablag‘ oluvchilarning budjet shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarda quyidagilar hisobi yuritiladi:
budjetdan mablag‘ oluvchining xarajatlar smetasida nazarda tutilgan va uning faoliyatini yuritishni ta’minlash va markazlashgan tadbirlarini amalga oshirish uchun rejali budjet ajratmalari;
yuridik shaxs bo‘lmagan quyi budjetdan mablag‘ oluvchilar uchun nazarda tutilgan rejali budjet ajratmalari;
kapital qurilish obyektlari bo‘yicha xarajatlarning oylik yoyilmasida nazarda tutilgan rejali budjet ajratmalari;
Zaxira jamg‘armasi mablag‘lari bo‘yicha xarajatlar smetasida nazarda tutilgan mablag‘lar;
yuridik va moliyaviy majburiyatlar;
XTR;
kassa xarajatlari.
Budjetdan mablag‘ oluvchilarning budjetdan tashqari shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarda quyidagilar hisobi yuritiladi:
budjetdan mablag‘ oluvchilarning tegishli smetalarida nazarda tutilgan rejali budjetdan tashqari mablag‘lari, budjetdan tashqari mablag‘larning tushumi va sarflanishining cheklanmagan turlari bundan mustasno;
kelib tushgan budjetdan tashqari tushumlari;
yuridik va moliyaviy majburiyatlar;
kassa xarajatlari.
Shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar belgilangan maqsadiga ko‘ra mazkur Qoidalarning 1-ilovasiga muvofiq shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarining turlari bo‘yicha ochiladi.
Shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar mazkur Qoidalarning 2-ilovasiga muvofiq shaklda Budjetdan mablag‘ oluvchilarning shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarini ro‘yxatga olish jurnalida qayd etiladi.
Har bir shaxsiy g‘azna hisobvarag‘iga tegishli unikal raqam beriladi.
Budjetdan mablag‘ oluvchining shaxsiy g‘azna hisobvarag‘i yigirma yetti unikal raqamdan iborat bo‘lib:
1 dan 6 gacha bo‘lgan raqamlar — tasdiqlangan Mablag‘lar manbasi va budjetlar darajasi tasnifiga muvofiq mablag‘lar manbaasi kodi va budjet darajasi;
7 dan 9 gacha bo‘lgan raqamlar — tasdiqlangan Valyutalar tasnifiga muvofiq valyuta kodi;
10 dan 14 gacha bo‘lgan raqamlar — tasdiqlangan Hududiy tasnifga muvofiq hududiy tegishlilik kodi;
15 dan 24 gacha bo‘lgan raqamlar — budjetdan mablag‘ oluvchilar bo‘yicha Budjet tasnifining tegishli ko‘rsatkichlari kodi, bunda:
15 dan 21 gacha bo‘lgan raqamlar — Xarajatlarning vazifa jihatdan tasnifining tegishli kodi;
22 dan 24 gacha bo‘lgan raqamlar — Tashkiliy tasnifning tegishli kodi;
25 dan 27 gacha bo‘lgan raqamlar — budjetdan mablag‘ oluvchilarning shaxsiy g‘azna hisobvarag‘i unikal raqami.
Budjetdan mablag‘ oluvchilarning uchta raqamdan iborat shaxsiy g‘azna hisobvarag‘ining unikal raqami avtomatik tarzda Davlat budjetining g‘azna ijrosi dasturiy majmuasi orqali beriladi va tegishli moliya organi tomonidan har bir budjet bo‘yicha alohida 001 dan 999 gacha raqamlardan foydalangan holda Budjetdan mablag‘ oluvchilarning shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarini ro‘yxatga olish jurnaliga qayd etiladi.
Shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarni ochish va yopish
Budjet mablag‘lari bo‘yicha shaxsiy g‘azna hisobvaraqlari quyidagi hujjatlarga asosan ochiladi:
a) budjetdan mablag‘ oluvchining mazkur Qoidalarning 3-ilovasiga muvofiq shaklda shaxsiy g‘azna hisobvarag‘i ochish to‘g‘risidagi arizasi.
Agar, budjetdan mablag‘ oluvchi bir vaqtning o‘zida yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmagan, quyi budjetdan mablag‘ oluvchilar uchun budjet mablag‘larini taqsimlovchisi bo‘lsa, tegishli shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar ochish uchun shaxsiy g‘azna hisobvarag‘i ochish to‘g‘risidagi arizaga mazkur Qoidalarning 4-ilovasiga muvofiq shaklda xizmat ko‘rsatiladigan quyi budjetdan mablag‘ oluvchilarning ro‘yxati ilova qilinadi;
b) xarajatlar smetasi.
Bunda, yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmagan va quyi budjetdan mablag‘ oluvchilarning xarajatlariga xizmat ko‘rsatish va hisobini yuritishni amalga oshiradigan budjetdan mablag‘ oluvchilar uchun ularning shaxsiy xarajatlari (alohida xarajatlar smetasi asosida) hisobini yuritish uchun alohida shaxsiy g‘azna hisobvaraq ochiladi va xizmat ko‘rsatiladigan quyi budjetdan mablag‘ oluvchilar uchun alohida (umumiy xarajatlar smetalari asosida) har bir budjet tasnifining kichik bo‘limlari bo‘yicha shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar ochiladi;
v) kapital qurilish buyurtmachilari uchun kapital qurilish obyektlari bo‘yicha xarajatlarning oylik yoyilmasi, qurilishlarning manzilli ro‘yxati, shu jumladan loyiha-tadqiqot ishlarining manzilli ro‘yxati, qurilishlarning titul ro‘yxati.
Zaxira jamg‘armasi mablag‘lari uchun shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar ushbu jamg‘armaning tegishli mablag‘lari bo‘yicha har bir xarajatlar smetasi bo‘yicha alohida ochiladi.
Budjetdan tashqari mablag‘lar bo‘yicha shaxsiy g‘azna hisobvaraqlari quyidagi hujjatlarga asosan ochiladi:
a) budjetdan mablag‘ oluvchining mazkur Qoidalarning 3-ilovasiga muvofiq shaklda shaxsiy g‘azna hisobvarag‘ini ochish to‘g‘risidagi arizasi.
Agar budjetdan mablag‘ oluvchi bir vaqtning o‘zida yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmagan, quyi budjetdan mablag‘ oluvchilar uchun budjet mablag‘larini taqsimlovchisi bo‘lsa, tegishli shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar ochish uchun shaxsiy g‘azna hisobvarag‘i ochish to‘g‘risidagi arizaga mazkur Qoidalarning 4-ilovasiga muvofiq shaklda xizmat ko‘rsatiladigan quyi budjetdan mablag‘ oluvchilarning ro‘yxati ilova qilinadi;
b) limitlangan budjetdan tashqari mablag‘larning tushumi va xarajatlari bo‘yicha (tushumi va xarajat yo‘nalishi limitlanmagan budjetdan tashqari mablag‘lar bundan mustasno) xarajatlar smetasi.
Bunda, yuridik shaxs maqomiga ega bo‘lmagan va quyi budjetdan mablag‘ oluvchilarning xarajatlariga xizmat ko‘rsatish va hisobini yuritishni amalga oshiradigan budjetdan mablag‘ oluvchilar uchun ularning shaxsiy xarajatlari (alohida xarajatlar smetasi asosida) hisobini yuritish uchun alohida shaxsiy g‘azna hisobvaraq ochiladi va xizmat ko‘rsatiladigan quyi budjetdan mablag‘ oluvchilar uchun alohida (umumiy xarajatlar smetalari asosida) har bir budjet tasnifining kichik bo‘limlari bo‘yicha shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar ochiladi.
Shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar budjetdan mablag‘ oluvchilar tomonidan mazkur Qoidalarning 11 va 13-bandlarida nazarda tutilgan hujjatlar belgilangan tartibda taqdim etgan kundan boshlab ikki ish kuni ichida moliya organlari tomonidan ochiladi.
Agar taqdim etilgan hujjatlar mazkur Qoidalarda nazarda tutilgan talablarga muvofiq bo‘lmasa, ushbu hujjatlar shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarni ochmasdan qayta ishlash yoki kamchiliklarni bartaraf etish uchun budjetdan mablag‘ oluvchiga yuqorida belgilangan ikki ish kuni ichida qaytariladi.
Shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarini ochish uchun asos bo‘lgan taqdim etilgan hujjatlar qaytarib berilmaydi va belgilangan tartibda moliya organida saqlanadi.
Moliya organlari shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar ochilgandan keyingi kundan kechiktirmasdan budjetdan mablag‘ oluvchilarga shaxsiy g‘azna hisobvaraq ochilganligi to‘g‘risida xabar beradilar. O‘z navbatida budjetdan mablag‘ oluvchilar moliya organlari tomonidan xabardor etilgandan keyin ikki ish kuni ichida ular uchun ochilgan shaxsiy g‘azna hisobvaraqlar rekvizitlarini tegishli davlat soliq organlari va O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari Pensiya jamg‘armasining tuman (shahar) bo‘limlariga yetkazadilar.
Budjetdan mablag‘ oluvchining qayta tashkil etilishi va uning bo‘ysunishining o‘zgarishi yoki tashkiliy-huquqiy maqomining o‘zgarishi bilan bog‘liq bo‘lmagan tarzda shaxsiy nomi o‘zgarganda, budjetdan mablag‘ oluvchi vakolatli davlat organidan yangi shaxsiy nom olganidan so‘ng, bir ish kuni davomida bu haqda tegishli moliya organini yozma ravishda xabardor qiladi.
Yozma xabarnoma asosida moliya organi tomonidan budjetdan mablag‘ oluvchining nomi o‘zgarganligi munosabati bilan uning shaxsiy g‘azna hisobvarag‘i unikal raqamini o‘zgartirmagan holda tegishli o‘zgartirishlar kiritadi.
Budjetdan mablag‘ oluvchining birlashishi, bo‘linishi, ajralib chiqishi, o‘zgartirish shaklida qaytadan tashkil etilishida, yangidan vujudga kelgan budjetdan mablag‘ oluvchi uchun davlat ro‘yxatidan o‘tgandan so‘ng, qo‘shilish shaklida qaytadan tashkil etilganda esa, budjetdan mablag‘ oluvchining faoliyatini to‘xtatish to‘g‘risidagi yozuv yagona davlat reyestriga kiritilgandan so‘ng qayta tashkil etilganligi haqidagi hujjatlarning nusxalarini ilova qilgan holda moliya organiga shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarni yopish uchun ariza taqdim etadi.
Budjetdan mablag‘ oluvchi tugatilganda, tugatilayotgan tashkilotning rahbari ushbu jarayon boshlangan kundan boshlab ikki ish kuni ichida moliya organiga yuqori turuvchi tashkilot yoki o‘rnatilgan tartibda notarial tasdiqlangan tugatish to‘g‘risidagi va tugatish komissiyasining tayinlanishi to‘g‘risidagi hujjatlarning nusxalarini tugatish komissiyasining faoliyat yuritish muddatlarini ko‘rsatgan holda taqdim etadi.
Budjetdan mablag‘ oluvchilarning shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarini ularning qayta tashkil etilishi, bo‘ysunuvdagi o‘zgarishlari, tugatish komissiyasi ish faoliyatining tugatilishi, budjetdan mablag‘ oluvchining boshqa g‘aznachilik bo‘linmasi tomonidan xizmat ko‘rsatilishiga o‘tishi munosabati bilan yoki qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa hollarda moliya organi tomonidan yopish mazkur Qoidalarning 5-ilovasiga muvofiq shakldagi shaxsiy g‘azna hisobvaraqni yopish to‘g‘risidagi arizaga asosan amalga oshiriladi. Shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarning yopilishi Budjetdan mablag‘ oluvchilarning shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarini ro‘yxatga olish jurnalida ro‘yxatga olinadi.
Moliya organlari tomonidan budjetdan mablag‘ oluvchilarga yangi shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarni ochish qayta tashkil etish jarayoni tugallangandan so‘ng, shuningdek budjetdan mablag‘ oluvchining turgan budjet darajasi o‘zgarganda va bir g‘aznachilik bo‘linmasidan boshqa g‘aznachilik bo‘linmasiga xizmat ko‘rsatilishiga o‘tganda, mazkur Qoidalarning 11, 12 va 13-bandlariga muvofiq amalga oshiriladi.
Moliya organining vakolatli xodimlari shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarining tegishli satrlarida quyidagilarni aks ettiradilar:
a) budjet mablag‘lari bo‘yicha:
budjetdan mablag‘ oluvchilarning xarajatlar smetalari, shuningdek vaqtinchalik xarajatlar smetalari hamda kapital qurilish bo‘yicha xarajatlarning oylik yoyilmalari, Zaxira jamg‘armasi mablag‘lari bo‘yicha xarajatlar smetalarida ko‘rsatilgan mablag‘lar;
budjet mablag‘lari bo‘yicha xarajatlar smetalariga, shuningdek kapital qurilish xarajatlarining oylik yoyilmalariga kiritilgan o‘zgarishlar;
b) budjetdan tashqari mablag‘lar bo‘yicha:
budjetdan mablag‘ oluvchilarning tegishli xarajatlar smetalarida ko‘rsatilgan mablag‘lar, budjetdan tashqari tushumlar va ularning yo‘nalishi cheklanmaydigan xarajatlar turlari bundan mustasno;
xarajatlar smetalariga kiritilgan o‘zgartirishlar.
G‘aznachilik bo‘linmasining vakolatli xodimlari shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarining tegishli satrlarida quyidagilarni aks ettiradilar:
a) budjet mablag‘lari bo‘yicha:
budjetdan mablag‘ oluvchilarga berilgan XTR;
g‘aznachilik bo‘linmalarida ro‘yxatga olingan yuridik majburiyatlar;
g‘aznachilik bo‘linmalariga taqdim etilgan moliyaviy majburiyatlar;
g‘aznachilik bo‘linmalari tomonidan to‘langan (o‘tkazilgan), shuningdek naqd pul shaklidagi to‘langan mablag‘lar;
b) budjetdan tashqari mablag‘lar bo‘yicha:
belgilangan tartibda kelib tushgan budjetdan tashqari mablag‘lar;
g‘aznachilik bo‘linmalarida ro‘yxatga olingan yuridik majburiyatlar;
g‘aznachilik bo‘linmalariga taqdim etilgan moliyaviy majburiyatlar;
g‘aznachilik bo‘linmalari tomonidan to‘langan (o‘tkazilgan), shuningdek naqd pul shaklida to‘langan mablag‘lar.
G‘aznachilik bo‘linmalari budjetdan mablag‘ oluvchilarning murojaatiga ko‘ra ularning tegishli shaxsiy g‘azna hisobvaraqlaridan operatsiyalar amalga oshirilgan kundan keyingi ish kunidan kechiktirmagan holda, ularga ushbu shaxsiy g‘azna hisobvaraqlardan ko‘chirmalarni mazkur Qoidalarning 6-ilovasiga muvofiq shaklda taqdim etadilar.
Bunda, budjetdan mablag‘ oluvchilar “Budjet tashkilotlarining avtomatlashtirilgan tizimi” dasturiy majmuasiga ulanganidan so‘ng, shuningdek ushbu dasturiy majmua bilan “Davlat budjetining g‘azna ijrosi” dasturiy majmui o‘rtasida o‘zaro ma’lumot almashinuvi ta’minlanganidan so‘ng budjetdan mablag‘ oluvchilar shaxsiy g‘azna hisobvaraqlaridan ko‘chirmalarni elektron ko‘rinishda “Budjet tashkilotlarining avtomatlashtirilgan tizimi” dasturiy majmuasidan oladilar.

Nazorat Savollari

1. Shaxsiy hisobvaraqlarning shakli va rekvizitlari.
2. Shaxsiy g‘azna hisobvaraqlarni ochish va yopish.
3. Zaxira jalb qilingan mablag’lar nima
4. rikvizit deganda nimani tushunamiz
5. Yuridik va jismoniy shaxslarga ochiladigan shaxsiy hisobvarog’ nima
28 Mavzu: Bank muomalalarini shaxsiy hisobvaraqlarda shartlar raqam belgilari (shifrlari) yordamidaaksettirish.


Reja:
1.Bank muomalalarini shaxsiy hisobvaraqlarda shartli raqam belgilari (shifrlari) yordamidaaksettirish.
2.Bank tomonidan amalga oshiriladigan birlamchi operatsiyalarning hisobi.
Bank tomonidanamalgaoshiriladiganbirlamchioperatsiyalarninghisobidastlabshaxsiyhisobvaraqlarda (kartochkalar, kitoblar, jurnallarda) aksettiriladi.
Shaxsiyhisobvaraqlargayozuvlarfaqattegishlicharasmiylashtirilganboshlang‘ichhujjatlariasosidakiritiladi.Shaxsiyhisobvaraqquyidagirekvizitlardaniborat:
shaxsiyhisobvaraqningnomi;
chiqishshakliningraqami;
shaxsiyhisobvaraqni chop etishtartibraqami (ya’nikompyuterqo‘yganraqam);
shaxsiyhisobvaraqnituzgan bank kodivanomi;
shaxsiyhisobvaraqningraqamivauningnomi;
hisobvaraqqaxizmatko‘rsatuvchibuxgalterningraqami, uningfamiliyasi, ismi, otasiningismi;
ishlovberishsanasi;
hisobvaraqdagiso‘nggiharakatsanasi;
kunboshidagiqoldiqsummasi;
kunoxiridagiqoldiqsummasi;
buxgalteriyayozuvlariningtartibibo‘yicharaqami;
hujjatturi;
hujjatraqami;
hujjatturi (toifasi);