Hujayra shikastlanishini patofiziologik asoslari

1. Hujayra ichida buzilgan gomeostazni qayta tiklash uchun yo‘nalgan 
reaksiyalar: 
a) moddalarni aktiv transportni kuchayishi (Na
+
, K
+
, Ca
+2
nasoslari) 
b) antioksidantlar funksiyasini kuchaytirish 
v) erkin yog„ kislotalarni bog„lash (trigleseridlarni sintez qilish)
g) oqsil, nuklein kislota, fosfolipidlar sintezini aktivlashuvi bilan ketadi. 
Ushbu jarayonlarni yuzaga chiqishi uchun hujayrani energiya bilan ta‟minlash 
lozim, bunga glikoliz, hujayra nafasini aktivlashuvi bilan erishiladi, bundan tashqari, 
zahiradagi energiyani qayta taqsimlanishi ham ro„y beradi. 
2. Zararlangan 
hujayrada 
funksional 
osoyishtalikni 
yuzaga 
chiqarishga 
qaratilgan reaksiyalar 
Hujayra ichi gomeostazini qo„shimcha tarzda buzuvchi omillardan halos etilishi 
lozim. Bulardan eng muhimi:
a) 
hujayralarda 
prostaglandinlarni 
sintez 
qilinishi, 
ular 
yordamida 
β-
adrenoreseptorlarni ingibirlash
b) adenilatsiklazani ingibirlash yo„li bilan, AMF ni parchalovchi fosfodilesterazani 
aktivligini oshirish lozim. 
v) adenozinazani hosil bo„lishi Ca
+2
va boshqa ion kanallarni bloklaydi. 
Hujayra shikastlanishini tipik formalari 
Ushbu o„zgarishlarga distrofiya, displaziya, nekroz va autolizlar kiradi. 
Distrofiya –gus –trophe pitayu ot grecheskogo, narusheniye obmena veщyestv v 
kletkax, privodyashiye k rasstroystvam ix funksii, plasticheskim protsessov i 
strukturnыm izmeneniyam. 
Distrofiya olib keluvchi sabablar: 1. Hujayra autoregulyatsiyasini buzilishi; 2. 
Oziqlanishda transport tizimini buzilishi; 3. Endokrin va nerv tizimini regulyator 
faoliyatini buzilishi; 
 
Distrofiyani morfogenetik mexanizmlari 
1) 
Hujayra infiltratsiyasi (m: xolesterin, lipoproteinlar bilan) 
2) 
Buzilgan sintez (anomal oqsil-polisaxarid kompleksi) 
3) 
Transformatsiya (m: yog„ va uglevodlarni oqsilga, yoki oqsil va uglevodlarni esa 
yog„ga aylanishining buzilishi). 
4) 
Dekompozitsiya (membranadagi yog„-oqsil kompleksni parchalanishi) 
Qaysi moddalar almashinuvini buzilishiga qarab: oqsilli (disproteinozlar) yog„li 
(lipidozlar), uglevodli, pigmentli, mineralli va kombinatsiyalangan distrofiyalar tafovut 
etiladi. 
Irsiy omillarni ta‟sir etishiga qarab: irsiy va ortirilgan distrofiyalar farqlanadi.