Hujjatlar bilan ishlash dasturlari: umumiy ko'rinish

Muqobil ishlanmalar
Rivojlanish boshida ofis dasturlari MS Office etakchi o'rinni egalladi, chunki uning yaratuvchilari butunlay boshqa turdagi hujjatlar bilan ishlash dasturlarini bitta to'plamga kiritishga muvaffaq bo'lishdi, bu esa ular bilan ishlash uchun vositani yaratishga imkon berdi, ular hozir aytganidek, hamma joyda. - bitta standart.

Shunga qaramay, etakchilikni uzoq vaqt ushlab turishning iloji yo'q edi, chunki bozorda jiddiy raqobatchilar paydo bo'ldi. Birinchidan, Lotus Pro to'plami shunday bo'ldi va birozdan keyin Open Office deb nomlangan yana bir jiddiy ishlanma paydo bo'ldi. Aytgancha, ko'plab mutaxassislar ushbu paketni nafaqat Microsoft-ga to'g'ridan-to'g'ri raqobatchi deb atashadi, balki foydalanuvchilarning e'tiborini unda standart MS Office-da mavjud bo'lmagan qo'shimcha vositalar mavjudligiga ham qaratishadi.
Eng oddiy matn muharrirlari
Ammo keling, bugungi kunda ish jarayonida eng keng tarqalgan matnli fayllarga e'tibor qarataylik. Ko'rish va ma'lumot olish uchun eng oddiy, ko'pchilikka ko'rinib turibdiki, Notepad kabi ilovalar kiritilgan standart to'plam Windows. Ha, haqiqatan ham, Notepad-da siz xuddi DOS tizimlari ostida Norton Commander-da bo'lgani kabi, faqat matn bilan ishlashingiz mumkin. Bu erda hamma narsa deyarli bir xil, faqat Notepadda grafik qobiq mavjud. O'z-o'zidan ma'lumki, matnni formatlash, loyihalash yoki qo'shimcha ob'ektlarni kiritish haqida gapirishning hojati yo'q.

Ammo bugungi kunda ma'lum bo'lgan ko'pgina dasturlash tillarining sintaksisini qo'llab-quvvatlaydigan Notepad va unga o'xshash matnli hujjatlar bilan ishlash dasturlari ekanligini kam odam biladi, shuning uchun dasturchilar va dastur ishlab chiquvchilar bunday muharrirlar bilan ishlashni afzal ko'rishadi.
Word hujjatlari bilan ishlash uchun standart dasturlar
Endi va uning analoglari haqida bir necha so'z. Foydalanuvchining kompyuterida "toza" tizim mavjud bo'lgan misolni ko'rib chiqing. Agar kimdir bilmasa, ofis to'plami asl Windows to'plamiga kiritilmagan, u alohida o'rnatilishi kerak. Shuning uchun, ko'pchilik tizimda Word hujjatlari bilan ishlash uchun bepul dastur mavjudligini hatto tushunmaydi (u tizimga "ko'milgan").

Gap WordPad (Viewer) ilovasi haqida bormoqda. Unda Word fayllarini ochishingiz va ko'rishingiz mumkin, ammo hujjatni tahrirlash uchun maxsus xususiyatlar mavjud emas. Noqulay, aniq, lekin hech narsadan yaxshiroqdir.
Biroq, Word yo'q bo'lganda, bunday matn faylini boshqa yo'l bilan ochishingiz mumkin. Bunda Adobe Reader, Acrobat yoki Acrobat Reader yordam beradi. Grafiklarni o'z ichiga olgan matnli hujjatlar bilan ishlash uchun har qanday bunday dastur deyarli har qanday matn formatidagi fayllarni ochish yoki ularning mazmunini import qilish imkonini beradi. Ilova turiga qarab, tahrirlash imkoniyatlari ham farqlanadi, lekin bunday vosita bo'lmasa ham, fayllarni baribir ko'rishingiz mumkin.
Microsoft Office matn muharririda ishlash.
Microsoft Word matn muharriri matn bilan ishlash uchun qulay dastur hisoblanib, biz bu dastur orqali tayyor matnlarni tahrir qilishimiz, yangi matn yaratishimiz mumkin. Word matn muharririning imkoniyatlari yillar davomida rivojlanib unda ishlash imkoniyati yanada yaxshilanib bordi. Quyida biz Word 2013 matn muharriri misolida qarab chiqamiz.
Avvalo, biz bu dasturni ishga tushirish uchun, quyidagi yo’llardan foydalanamiz:
Kompyuter ishchi stolida mavjud bo’lgan Word dasturining ustiga sichqoncha ko’rsatkichini olib borib chap tugmasini ikki marta bosamiz.
Kompyuter ishchi stolida Word dasturi mavjud bo’lmasa, unda sichqonchaning o’ng tugmasini bosamiz. Hosil bo’lgan oynadan “Создать” buyrug’ini tanlaymiz. U yerda Office Word ilovasini tanlasak, kompyuter ishchi stolida Word dasturi paydo bo’ladi. Uning ustiga sichqonchaning chap tugmasini ikki marta bosish orqali kiriladi.
Masalalar paneli(ekranning pastki chap burchagi)dagi “Пуск” tugmasi orqali Office Word dasturiga kirish mumkin.
Dasturga kirgandan keyin “Документь 1” nomli ishchi oyna paydo bo’ladi. U yerda quyidagi menyu satrlari aks ettirilgan:
Microsoft Word 2013 asosiy menyu qatoriga quyidagilar kiradi: Файл, Главная, Вставка, Дизайн, Разметка страницы, Ссылки, Рассылки, Рецензирование, Вид. Файл menyusida hujjat bilan ishlash buyruqlari mujassamlashgan bo’lib ular orqali hujjat yaratish, saqlangan hujjatni ochish, joriy hujjatni yopish, hujjatni saqlash, boshqa nom bilan saqlash, Internet sahifasi shaklida saqlash, hujjatlarni mazmuni bo’yicha qidirish, bir faylning o’zida bir nechta hujjatni (o’zgartirish kiritilish vaqtiga ko’ra) saqlash va ochish, Internetda hujjatning qanday ko’rinishini ko’rib o’tish, hujjatni (qog’oz turini, hoshiyani) o’zgartirish, printerdan chop etishdan oldin ko’rish, chop etish, boshqa dasturlarga (elektron pochtaga) hujjatni yuborish, hujjat haqida ma’lumot olish, oldin ochilgan hujjatlarning ro’yxati va dasturdan chiqish kabi menyu punktlari bor.
Главная menyusda Word dasturida bajariladigan asosiy amallar ketma-ketligi joylashgan bo’lib, bu menyuga foydalanuvchi eng ko’p murojaat qiladi. Bu menyu yordamida foydalanuvchi matndan nusxa olish, nusxalangan matnni hosil qilish, belgilangan joyni kesish, yozuv shriftini o’zgartirish, unga rang berish, matnni quyuq rangda yozish, qo’lyozma shaklida yozish, ostiga chizib yozish, satrlar orasidagi masofani tanlash, ma’lum matnga joylashuv o’zgartirishlarni kiritish mumkin.
Вид menyusidan hujjatni ko’rinishini, jumladan oddiy ko’rinishda, web shaklda, sahifa shaklida, bo’limlarni ko’rish va tahrirlash shaklida, instrumentlar panelidan panellarni (Стандартная) tanlash, chizg’ichni hosil qilish yoki berkitish (Линейка), hujjatni sxematik shaklda ko’rish, hujjat kolontitullarini tahrirlash, hujjatni butun ekran bo’yicha tahrirlash, hujjatni masshtablash kabi punktlar mavjud.
Вставка menyusidan hujjatga obyektlarni yoki sahifalarni qo’yish, hujjatni betlash, joriy vaqt va kunni qo’yish, avto matn, klaviaturada yo’q belgilarni, mundarija va ko’rsatkichlarni, rasmlarni, diagrammalarni, yozuvli ramka, matnli faylni, boshqa dasturlardagi fayllarni yaratish yoki qo’yish punktlaridan foydalanish mumkin.
Таблица menyusi jadvallar bilan ishlash uchun mo’ljallangan bo’lib, bulardan jadvalni chizish, jadval, ustun va satrlarni qo’yish, yoki aksincha o’chirish va ajratish, kataklarni birlashtirish yoki bo’lish, jadval chetlarini avtotekislash, matnni jadvalga yoki aksincha jadvalni matnga aylantirish, jadvaldagi ma’lumotlarni saralash, formulalar ishlatish, jadval xususiyatlarini o’zgartirish singari vazifalar mujassamlashgan.
Разметка страницы menyusida joriy ishlanayotgan hujjatga o’zgartirishlar kiritish mumkin. Bular quyidagilar: varoqning formatini “ориентация” bo’limi yordamida “альбомная” holatiga o’tkazish yoki aksincha, “книжная” holatini tanlash, matnni kolonkalarga ajratish, varaqlar orasidagi masofani tanlash va o’zgartirish, matnni interval va hoshiya bilan jihozlash mumkin.
Дизайн matnning dizaynini unga turli o’zgartirishlar kiritishni, joriy holatini va unga turli qo'shimcha eskizni kiritish va matnni turli shrift a ranglarda tasvirlash imkonini beradi.
Bu menyu yordamida foydalanuvchi yaratadigan hujjatni chiroyli va ko’rkam qilish imkoniyatiga ega.
Microsoft Excel dasturini ishga tushirish ham xuddi Microsoft Word dasturini ishga tushirish kabi amalga oshiriladi. Microsoft Excel ishga tushirilganda “Книга 1” nomli ishchi oynasi ochiladi. Oynada biz ishlaydigan ishchi maydon “Лист 1” nomi bilan nomlanadi.
Microsoft Excel ishchi oynasida quyidagi menyu qatorlari mavjud: Файл, Главная, Вставка, Разметка страницы, Формулы, Данные, Рецензирование, Вид.
Файл menyusi orqali hujjatni ochish, yangi hujjatni saqlash, boshqa formatda saqlash, yangi hujjat yaratish, matnni chop etishga tayyorlash ishlari bajariladi.
Главная menyusi orqali siz matn shriftini o’zgartirish, unga rang berish, shrift hajmini belgilash, yozuvni turli ko’rinishlarda yozish, matnni turli ko’rinishlarda joylashtirish, jadval ko’rinishini o’zgartirish, jadvalga yacheyka qo’shish yoki uni olib tashlash kabi amallarni bajarishingiz mumkin.
Вставка menyusida jadval qo’yish, unga bezak berish, turli xildagi grafika, gistogramma, diagrammalar, 3D grafikalarni joylashtirish, klaviaturada mavjud bo’lmagan belgilarni kiritish mumkin.
Qolgan menyularning ham o’ziga yarasha bajaradigan vazifalari bo’lib, Microsoft Excel dasturiga xos bo’lgan menyulardan yana biri bu – Формулы va Данные menyu qatorlari hisoblanadi. Bu menyular orqali biz turli formulalar ustida amallar bajarishimiz va ma’lumotlarni turli ko’rinishlarda tahrirlashimiz, ular ustida turli ishlarni amalga oshirishimiz mumkin.
Endi Microsoft Excelda ishlash ustida to’xtalib o’tsak. Bunda biror matematik amalni bajarish uchun biz birinchi navbatda tenglik (=) belgisini qo’yamiz, so’ng kerakli yacheykalarni yoki o’sha yacheykalardagi sonlarni yozamiz. “Enter” tugmasini bosganimizdan so’ng tayyor natija biz belgilagan yacheykada hosil bo’ladi.
Microsoft Excelda ishlash bizning hisob-kitob bilan bog’liq bo’lgan ishlarimizni yanada osonlashtiradi.
Microsoft Access dasturida ishlash
MS ACCESS va uning ishchi oynasi. Microsoft Office tarkibidagi Microsoft Access piktogrammasi ustida «sichqoncha» chap tugmasi 2 marta bossak, ekranda Access oynasi paydo bo’ladi (1-rasm):
Oynaning birinchi satrida MBBT nomi Microsoft Access deb ifodalangan, 2-nchi satrda esa menyu punktlari:
Uchinchi satrida Standart paneli piktogrammalari joylashgan. Oynaning keng qismi ishchi maydon hisoblanadi. Ishchi maydonda yuqoridagi mulokot oynasi hosil bo’ladi. Bu oyna yordamida biz yangi MBni tashkil qilishimiz yoki mavjud MBni ochib ular ustida ishlashimiz mumkin.
Access 9x (umumlashgan versiyasi) oynasi 6 ta obyektdan iborat bo’lib, asosan shular bilan ish yuritiladi. Bular: Таблица (jadval), Запрос (so’rov), Форма (forma), Отчет (hisobot), Макрос (makro komanda) va Модул.
Таблицы (Jadval)- MBning ma‘lumotlar saqlaydigan asosiy obyekti;
Запросы (So’rov) – MB dagi ma’lumotlarni tartiblash, biror kerakli ma’lumotni qidirib toppish kabi vazifalarni bajaradi.
Формы – MBga yangi ma‘lumotlar kiritadi, yoki joriy MBdagi ma‘lumotlar ustida foydalanuvchi uchun qulay bo’lgan turli-tuman shakldagi formalar yaratadi. Demak, forma – ekran obyekti bo’lib, elektron blank tarzida ifodalanib, unda ma’lumotlar kiritiladigan maydon mavjud va shu maydonlarga kerakli ma’lumotlar joylashtiriladi va jadval shu tariqa jadval hosil qilinadi.
Отчеты (hisobot) - MB tarkibidagi ma‘lumotlardan keraklisini printerga chiqaruvchi qog’ozdagi asosiy hujjat.
Модули - Visual Basic dasturlash muhitida yozilgan dastur bo’lib, nostandart operatsiyalarni foydalanuvchi tomondan bajarilishiga imkon yaratadi.
Макрокоманда - bir qator buyruqlar majmui asosida hosil bo’lgan makrobuyruk bo’lib, foydalanuvchi tomonidan jadval tuzishda juda qiyin hal qilinadigan jarayonlarni yechadi.
Sanab o’tilgan obyektlar ustida ishlash uchun oynaning o’ng tomonida Открыть (ochish), Конструктор va Создать (yaratish) degan tugmachalar joylashgan. Demak, bu tugmalar Access ning ishlash tartibini ifodalaydi.
Открыть tugmasi bosilsa, joriy obyekt ko’z oldimizda namoyon bo’ladi. Agar bu obyekt jadval bo’lsa, uni ko’rib yangi ma‘lumotlar kiritish yoki avvalgisini o’zgartirish imkoniyati hosil bo’ladi.