Hujjatlarning metrologik tekshiruvi xaqida tushuncha. Metrologik tekshiruvning maqsadi va vazifalari

Техник ҳужжатларни метрологик текширишнинг асосий вазифалари


5.1 техник ҳужжатларни метрологик текширишнинг асосий вазифалари қуйидагилардан иборат:
- ўлчаш объекти ва унинг ўлчанадиган параметрларини аниқлаш;
- optimal ўлчов аниқлигини аниқлаш;
- ўлчов воситалари ва усулларини оқилона танлаш.
Метрологик текширувда аниқ таҳлил объектлари - метрологик текширув вазифалари ва ушбу муаммоларни ҳал қилиш йўллари 5.2-5.10 да берилган.
5.2 ўлчанган параметрлар номенклатурасининг рационаллигини баҳолаш
5.2.1 ўлчанган (бошқариладиган) параметрлар кўпинча ишлаб чиқилаётган маҳсулотлар, технологиялар, бошқарув тизимлари ёки бошқа объектлар учун дастлабки меъёрий ёки бошқа ҳужжатлар билан белгиланади.
Масалан, маълум маҳсулотлар учун стандартда маҳсулотларнинг характеристикалари ўрнатилади ва бошқариладиган параметрлар назорат усуллари бўлимида кўрсатилган. Агар бундай дастлабки талаблар бўлмаса, эксперт назорат қилинадиган параметрлар номенклатурасини таҳлил қилганда қуйидаги умумий қоидаларга амал қилади:
- маҳсулотларнинг қисмлари, йиғилишлари ва таркибий қисмларининг бошқариладиган параметрлари уларнинг ўлчовли ва функционал алмашинувини таъминлайдиган параметрлардир;
- тайёр маҳсулотлар учун (тегишли меъёрий ёки бошқа манба ҳужжатларида назорат талаблари бўлмаган тақдирда) маҳсулот сифатини белгиловчи асосий хусусиятларни, узлуксиз ишлаб чиқаришда еса маҳсулот миқдорини назорат қилиш таъминланади;
- технологик ускуналар, бошқарув тизимлари ва жараёнларни бошқариш учун хавфсизлик, optimal ишлаш ва самарадорликни, зарарли моддалар чиқиндиларидан атроф-муҳитни муҳофаза қилишни белгилайдиган параметрларни ўлчаш мумкин.
5.2.2 ўлчаш ва ўлчаш назорати параметрларини таҳлил қилишда қуйидаги фикрлар ҳисобга олинади.
Маҳсулотларнинг қисмлари, йиғилишлари, таркибий қисмларининг кўплаб техник хусусиятлари технологик жараёнлар, ускуналар, асбобларнинг олдинги босқичлари билан белгиланади. Шундай қилиб, штампланган қисмларнинг ўлчамлари асбоб томонидан белгиланади, шунинг учун уларнинг қисмини бошқариш мантиқсиздир.
Технологик жараёнда параметрларнинг ўзаро боғлиқлиги ҳам ҳисобга олинади. Ушбу муносабатлар энгмуҳими билан боғлиқ бўлмаган ўлчанган параметрлар сонини камайтириш учун ишлатилади. Энгмуҳим параметрлар учун бу муносабатлар ўлчовларнинг аниқлигини ва ўлчаш тизимларининг ишончлилигини ошириш учун ишлатилади (ўлчаш каналларининг такрорланиши билан ўхшашлик билан).
5.2.3 ўлчанган параметрларнинг номенклатурасини таҳлил қилишда ўлчанган қиймат ҳақидаги кўрсаткичларнинг равшанлигига эътибор bering. Ўлчанадиган миқдорни талқин қилишда ноаниқлик катта ҳисобга олинмаган ўлчов хатоларига олиб келиши мумкин. Ўлчанган параметрларнинг ортиқча бўлиши ҳам аниқланади, бу ўлчов воситаларини ўлчаш ва метрологик техник хизмат кўрсатиш учун асоссиз харажатларга олиб келиши мумкин.
5.2.4 баъзи ҳолларда дастлабки меъёрий ёки бошқа ҳужжатлар жараённи бошқаришнинг автоматлаштирилган тизимларида (бундан буён матнда жараённи бошқаришнинг автоматлаштирилган тизимлари деб аталади) ўлчаш асбоблари ва ўлчаш каналларидан жараённинг ҳолатини ёки технологик ускуналарни (таъминот кучланишининг мавжудлиги ёки йўқлиги, етказиб беришдаги босим) аниқлаш мақсадида фойдаланишни кўрсатади тармоқ ва ҳоказо.). Бундай ҳолларда ўлчаш асбоблари кўрсаткич бўлиб хизмат қилади ва уларни тегишли сигнализация ёки шунга ўхшаш қурилмалар билан алмаштириш мумкин ва бундай параметрларни ўлчашга йўл қўйилмайди.