I-bap ammoniy nitrat islep shigariw procesi

Kurs jumisi maqseti: Ammiakli selitra ushın úsh effektli puwlandırǵıshnı proektlestiriw boyınsha kurs jumısınıń maqsetin tómendegishe anıqlaw múmkin:
Jumıstıń tiykarǵı maqseti process natiyjeliligin asırıw, energiya ǵárejetlerin kemeytiw hám ekologiyalıq turaqlılıqtı támiyinlew ushın ammiakli selitra puwlanıw procesi ushın nátiyjeli úsh effektli puwlanıw úskenesin islep shıǵıw hám proektlestiriwden ibarat.
Kurs jumisinin` obyekti: Oqiw sabaqlarinda qollanilatug`in metodlardi qollaniw ha`m u`yreniw.
Kurs jumisipredmeti: U`yrenilip atirg`an metodlardi bir birinen o`zgesheligin ko`rip shig`iw.
Kurs jumisi waziypasi: Kurstıń maqsetin tómendegishe belgilew múmkin:
Ammiakli selitrali úsh ret puwlanıw úskenesin proektlestiriw stuldıń maqseti studentlerge sanaat qosımshaları ushın nátiyjeli puwlandırǵıshlardı proektlestiriw hám proektlestiriw ushın zárúr bolǵan arnawlı bilim hám kónlikpelerdi beriw bolıp tabıladı. Kurs ximiyalıq yamasa texnologiyalıq injenerlik baǵdarında oqııp atırǵan studentler, sonıń menen birge, tóginler dizayni hám texnologiyası tarawlarında isleytuǵın qánigeler ushın mólsherlengen.
Kurs jumisi ko`lemi: Kurs jumisi kirisiw, 2 bap, 4 bo`lim, juwmaqla ha`m paydalanilg`an a`debiyatlar diziminen ibarat.


I-BAP AMMONIY NITRAT ISLEP SHIGARIW PROCESI

1. 
   Ammiakli selitranin` ózgeshelikleri hám puwlanıw procesin xarakteristikalaw
   

Ammiakli selitra (NH4 NO3) aq kristall untaq bolıp, awıl xojalıǵında azotli tógin retinde keń qollanıladı. Ol tómendegi ayrıqshalıqlarǵa iye:

Eriwsheńligi: Tiykarınan, ammoniy nitrat suwıq payda etiw ushın puwlanıw procesi ushın isletilmaydi. Kerisinshe, ammoniy nitrat ádetde kóplegen portlaytuǵın qospalar hám pirotexnika ónimlerinde oksidleytuǵın qural retinde isletiledi. Ammoniy nitrat suwda erigeninde haqıyqattan da endotermik bolıp tabıladı. Suw menen baylanıs etkende ıssılıq sıpaladi, bul bolsa átirap -ortalıqtıń suwıwına alıp keledi. Bul ózgeshelik geyde birpara texnikalıq processlerde suwıqtı jaratıw ushın isletiledi, biraq ammoniy nitrattıń puwlanıwı menen baylanıslı emes. Mısal jol menende ammiakli selitraning endotermik ózgesheligi suwıq paketler yamasa suwıq paketler dep atalatuǵın sawıpıw sistemalarında qollanıladı. Bul sistemalarda ammiakli selitra suwda eriydi, bul bolsa ıssılıqtıń sıpalishini hám suwıqtı payda etedi. Biraq, bul process ammoniy nitrattıń puwlanıwı emes, bálki eriw reakciyasına tiykarlanǵan Sonı atap ótiw kerek, ammoniy nitrat joqarı reaktiv element bolıp tabıladı hám nadurıs isletilse, qáwipli bolıwı múmkin. Ol menen islewde tiyisli qawipsizlik ilajların kóriw usınıs etiledi.
Eritpe tayarlaw : Ammiakli selitra suwda eritilip, berilgen konsentraciyalı (x1) hám málim aǵıs tezligi (G) bolǵan baslanǵısh qospanı aladı. Tiykarınan ammiakli selitra málim konsentraciya hám aǵıs tezliginde suwda erimeydi. Ammiakli selitra suwda eriydi jáne onıń konsentraciyası ammiakli selitra muǵdarı hám ol erigen suw kólemi ortasındaǵı baylanıslılıqqa baylanıslı. Ammiakli selitra eritpesin tayarlawda ádetde massa yamasa kólem koefficientler qollanıladı. Mısal ushın, siz 1 litr suwda 100 g ammiakli selitrani eritiwshi ekenligińizdi belgilewińiz múmkin. Bunday halda, eritpediń konsentraciyası 100 g / l boladı.
Eritpe processinde ammiakli selitraning sarıplanıwı eritpediń kerekli kólemine yamasa massasına qaray anıqlanıwı múmkin. Mısal ushın, eger siz 100 g / l konsentraciyalı 10 litr eritpe alıwıńız kerek bolsa, ol jaǵdayda ammiakli selitraning tutınıwı 1000 g (yamasa 1 kg) boladı. Sonı atap ótiw kerek, ammoniy nitrat eritpesiniń konsentraciyası onıń qásiyetlerine hám qollanılıwına tásir etiwi múmkin. Hár qıylı konsentraciyalar túrli sanaat hám qosımshalarda, atap aytqanda tógin islep shıǵarıw, portlaytuǵın elementlar islep shıǵarıw, pirotexnika hám basqa tarawlarda qollanılıwı múmkin.
Ammiakli selitrani bug'lantirish ushın isletiletuǵın evaporatator hár qıylı dızaynlarǵa ıyelewi múmkin, atap aytqanda, úsh effektli puwlawtirgichlar. Evaporatatorning ulıwma maqseti puwlanıwǵa erisiw ushın ammoniy selitra hám qizdırıw ortalıǵı ortasındaǵı baylanıstı támiyinlew bolıp tabıladı. Úsh tásirli evaporatatorlar ush tiykarǵı bólekten yamasa deneden shólkemlesken bug'lantiruvchi turi bolıp tabıladı. Ádetde bul evaporatatorning joqarı, orta hám tómengi bólimleri.
1. Joqarı bólim: Evaporatatorning joqarı bólegi ammiakli selitraning dáslepki qospasın jetkizip beriw hám process parametrlerin baqlaw ushın mólsherlengen. Ol eritpeni jetkizip beriw ushın hár qıylı qurılmalarǵa ıyelewi múmkin, mısalı, nasoslar yamasa támiynat sisteması.
2. Orta bólim: Evaporatatorning orta bóleginde ádetde ammiakli selitrani bug'lantirish ushın ıssılıqtı támiyinleytuǵın qizdırıw sisteması bar. Bul bug 'tizimi, sırtqı qizdırıw sisteması yamasa puwlanıw ushın etarli ıssılıqtı támiyinleytuǵın basqa sistema bolıwı múmkin.
3. Tómengi bólim: evaporatatorning tómengi bólegi puwlanǵan ammiakli selitrani jıynaw hám nátiyjede alınǵan eritpe yamasa ónimdi juwmaqlawshı emlew ushın isletiledi. Ol eritpeni toplaw, filtrlew yamasa keyinirek qayta islew sistemaların óz ishine alıwı múmkin.

Evaporatatordin` dizayni hám islewiniń anıq tolıq maǵlıwmatları ol qollanılatuǵın arnawlı talaplar hám processga baylanıslı. Úsh tásirli evaporatatorlar puwlanıw hám jıynaw ushın uyqas sharayatlardı támiyinlew arqalı ammoniy selitranin` puwlanıw procesin baqlaw hám optimallastırıwda nátiyjeli bolıwı múmkin.

Ammiakli selitra puwlanǵanda, átirap -ortalıqtan ıssılıqtı jutıw menen birge endotermik reakciya payda boladı. Sonday eken, ammiakli selitra ıssılıq menen baylanıs etkende (mısalı, qızdırılǵanda ) ol gazsimon formaǵa aylanadı hám átirap daǵı ortalıq ıssılıqtı utadı, nátiyjede suwıydı. Ammiakli selitraning puwlanıw procesi arnawlı bir qosımshalarda sholan islep shıǵarıw ushın isletiliwi múmkin. Mısalı, birpara konditsioner yamasa sawıpıw sistemalarında ammiakli selitraning puwlanıwı salqın hawa jaratıw yamasa málim aymaqlardı sawıpıw ushın isletiliwi múmkin.
Biraq sonı atap ótiw kerek, ammoniy selitraning puwlanıwı qadaǵalaw etiletuǵın shártler hám qawipsizlik ilajların talap etetuǵın reakciya bolıp tabıladı, sebebi ammoniy selitra reaktiv element bolıp tabıladı. Nadurıs islew qáwipli jaǵdaylarǵa alıp keliwi múmkin, sol sebepli puwlanıw procesi ushın ammiakli selitradan paydalanǵande tiyisli ıqtıyat ilajların kóriw hám qánigelerdiń kórsetpeleri hám usınıslarına ámel qılıw usınıs etiledi.
Eger puwlanǵan ammoniy nitrat qalǵan suw menen aralastırılsa, jańa konsentraciyalı juwmaqlawshı qospa payda boladı. Juwmaqlawshı qospanıń koncentraciyası puwlanǵan ammiakli selitraning kólemi yamasa massası hám qalǵan suw kólemi yamasa massası ortasındaǵı koefficientke baylanıslı boladı.
Juwmaqlawshı qospanıń koncentraciyasın anıqlaw ushın tómendegi formuladan paydalanıw múmkin:
C2 = (C1 * v1 + C' * v') / (v1 + v')

Qay jerde:

C2 - juwmaqlawshı qospanıń koncentraciyası,
C1 - derek suwınıń koncentraciyası (puwlanıwdan aldın ),
v1 - derek suwınıń kólemi (puwlanıwdan aldın ),
C' - puwlanǵan ammiakli selitraning konsentraciyası,
v' - puwlanǵan ammiakli selitraning kólemi.
Eger kólemler ornına massalar isletilse, formula uqsas boladı, lekin kólemler massa menen almastırıladı.
Sonı atap ótiw kerek, juwmaqlawshı qospanıń konsentraciyasın anıq anıqlaw ushın derek suwınıń dáslepki konsentraciyası hám kólemin (yamasa massasın ), sonıń menen birge puwlanǵan ammoniyning konsentraciyasın hám kólemin (yamasa massasın ) biliw kerek. nitrat. Bul parametrler processga jáne onı ámelge asırıw shártlerine qaray parıq etiwi múmkin.
Ammiakli selitraning puwlanıwı haqıyqattan da tógin sanaatında hám ammoniy nitrattıń suwıq yamasa konsentrlangan eritpelerin islep shıǵarıwdı talap etetuǵın basqa processlerde zárúrli áhmiyetke iye. Tógin sanaatında azot hám azot birikpelerin óz ishine alǵan ammiakli selitra ósimlik tóginleri retinde isletiledi. Puwlanıw procesi suwdı alıp taslaw arqalı joqarı konsentraciyanı alıw ushın ammoniy selitra eritpesin konsentraciyalaw ushın isletiliwi múmkin. Buǵan ammiakli selitra eritpesin qızdırıw hám suwdı puwlaw arqalı erisiw múmkin, ammoniy nitrat konsentraciyası kóbeygen kóbirek konsentrlangan eritpe qaladı.
Ammoniy nitrattıń puwlanıwı texnikalıq processlerde suwıqtı jaratıw ushın da isletiliwi múmkin. Ammiakli selitra suw qatnasıwında puwlanǵanda, ıssılıq átirap -ortalıqtan sıpaladi hám suwıwın keltirip shıǵaradı. Bul konditsioner sistemaları yamasa sawıpıw úskeneleri sıyaqlı arnawlı bir aymaqlar yamasa processlerdi sawıpıw ushın isletiliwi múmkin.

2.