I bap. Jer dúziwdi жойбарлаудын stilistik máseleleri Joba Jer dúziwdi жойбарлаудын payda bolıwı hám rawajlanıwı

2. Jer dúziwdi жойбарлаудын túsinigi jáne onıń jer dúziw sistemasındaǵı ornı
Xalıq sanınıń tez pat penen ósip barıwı azıq awqat ónimlerine hám xalıq tutınıw buyımlarına bolǵan talaptıń turaqlı asıp barıwına alıp keledi. Bul talaptı awıl xojalıǵı ónimleri islep shıǵarıwdı úzliksiz kópaytirip barıw, olardıń sapasın jaqsılaw hám túrlerin kóbeytiw arqali rawajlandiriw múmkin.
Awıl xojalıǵın intensivlew processinde sheshiletuǵın tiykarǵı másele - jerden nátiyjeli paydalanıwdı shólkemlestiriw hám topıraq ónimliligin turaqlı asırıp barıw bolıp tabıladı.
Jerden nátiyjeli paydalanıwdı shólkemlestiriw, topıraq ónimliligin turaqlı asırıp barıw, dıyxanshılıq mádeniyatın kóteriw, ilim hám texnika jetiskenliklerinen paydalanıwǵa sharayat jaratıw, yerni hám átirap ortalıqtı qorǵaw házirgi waqıtta jer dúziwdiń tiykarǵı wazıypaları esaplanadı.
Jer dúziw teoriyasın, stilistikaların hám ekonomikalıq-sociallıq negizin úyrenetuǵın tiykarǵı pán - jer dúziwdi жойбарлаудын páni bolıp tabıladı.
Jer dúziwdi жойбарлаудын páni tábiyaat hám jámiyet rawajlanıw nızamları tiykarında rawajlanıp, pán hám texnika jetiskenlikleri, turaqlı ósip baratuǵın islep shıǵarıw talapları jáne social shárt-shárayatlardı esapqa alǵan halda, islep shıǵarıw kúshleri hám islep shıǵarıw munasábetleriniń rawajlanıw dárejesine uyqas túsetuǵın, olardıń to'xtovsiz rawajlanıp barıwına, hám de tábiyaattı qorǵawǵa jay jaratatuǵın etip jer maydanların shólkemlestiriwdiń teoriyalıq hám stilistik tiykarların islep shıǵadı.
Hár bir jańa texnika hám islep shıǵarıw procesi texnologiyası joybar tiykarında islenedi hám turmısqa nátiyjeni ámelde qollanıw etiledi.
Joybar - bul imaratlar, mexanizmler, ımaratlar, aldıńǵı texnologiyalar hám basqalardı jaratıw, ámelge asırıwdıń esap -kitapları, jolları hám sızılmaları keltirilgen hújjetler kompleksi bolıp tabıladı.
Islep shiǵarılatuǵın ónimdiń muǵdarı, sapası hám ózine túser bahası tiykarlanıp awıl xojalıq kárxanası daǵı jerdiń maydanına, ónimliligine, jer túrleri quramına, formasına, jol hám sırtqı baylanıs mánzillerine salıstırǵanda jaylasqan ornına bog'luq. Sol sebepli de, jer dúziw joybarları awıl xojalıq kárxanaları aymaqlarınıń tashkil tabıwında, tártipke solinishida hám rawajlanıwlasıwında kútá úlken áhmiyetke iye.
Er dúziw joybarı - xalıq xojalıǵında jerden nátiyjeli paydalanıwdı támiyinleytuǵın jer landshaftların jaratılıwma, olardı ekonomikalıq, social hám ekologiyalıq bahalawǵa qaratılǵan, hám de olarǵa huqıqıy tiykar beretuǵın hújjetler kompleksi bolıp tabıladı. Jer dúziwdi жойбарлаудын jumısları awıl xojalıq hám noqishloq xojalıq kárxanalarında, kárxanalararo birlespelerde alıp barıladı.
Jer dúziwdi жойбарлаудын - jer dúziwdiń tiykari hám ajıralmaytuǵın bólegi bolıp tabıladı. Onıń járdemisiz jerden nátiyjeli paydalanıwdı hám jerlerdi qorǵawdı shólkemlestiriw múmkin emes.
Sonday etip jer dúziwdi жойбарлаудын páni - jerden tolıq hám nátiyjeli paydalanıwdı quraytuǵın joybarlardıń teoriyalıq tiykarların, túrlerin, quramın, ámeliy orınlanıwın hám turmısqa nátiyjeni ámelde qollanıw qılıw jolların úyretiwshi fan bolıp tabıladı.
Er dúziw processinde jerge sociallıq-ekonomikalıq baylanıslar dáregi retinde qaraladı. Yerni islep shıǵarıw quralı retinde shólkemlestiriw jámiyette qarar tapqan islep shıǵarıw munasábetleri menen bekkem baylanıslılıǵı oǵan sociallıq-ekonomikalıq mánis beredi. Usınıń sebepinen, jer dúziwdi жойбарлаудын páni ekonomikalıq pánler gruppaına kiredi.
 Házirgi dáwirde Ózbekstanda jer dúziwdiń mazmunı ámeldegi nızamları menen belgilenedi. Ózbekstan respublikasınıń 1998 jılda qabıl etilgen " Jer kodeksi".
Jer dúziw quramında topografiya, geodeziya, kartografiya, topıraq, agroxi-mıy, geobotanika tárepinen, tariyxıy -materiallıq hám basqa jónelislerde tekseriwler hám de izertlewler aparıw názerde tutıladı.
Jer dúziw quramalı sociallıq-ekonomikalıq process bolıp, ol turaqlı túrde rawajlanıp baradı. Sol sebepli de, ol bir ret ótkeriletuǵın ilaj emes. Jer dúziw joybarları málim dáwirlerden keyin jańalanıp turıwı kerek. Jer dúziw procesi tómendegi basqıshlardan ibarat :
jer dúziw jumısların belgilew;
Er dúziw jumısların ótkeriw (tayarlıq jumısları, joybar dúziw jáne onı jer dúziw urıs qatnasıwshısılarına usınıw );
joybardı tastıyıqlaw hám ámelge asırıw (orınlarda shegara belgilerin ornatıw, joybar elementlerin jaylarǵa kóshiriw hám boshq.);
jer dúziw urıs qatnasıwshısılarına beriletuǵın hújjetlerdi tayarlaw hám beriw.