I bob davlat Maktabgacha ta’lim tizimining rivojlanishi va uning shakillanish asoslari kirish

2.2 Maktabgacha ta’lim muassasalarining jamiyatda tutgan o’rni nodavlat maktabgacha ta’lim muassasalarining shakillanish bosqichlari
Maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo’yiladigan Davlat talablari «Ta’lim to’g’risida»gi Qonun, Kadrlar tayyorlash Milliy dasturiga muvofiq ishlab chiqilgan. Maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishiga qo’yiladigan Davlat talablari aniq bir yoshdagi bolaning rivojlanish standartlarini va bolaning yutuqlari va rivojlanish darajasini baholash imkoniyatini beruvchi indikatorlarni belgilaydi. Ushbu xujjat, birinchi navbatda, oilalarga bolaning to’laqonli rivojlanishi, ta’lim-tarbiyasida, uni maktabda ta’lim olishga samarli tayyorlashda yordam berishni nazarda tutadi.U maktabgacha ta’limning mazmunini belgilaydi va mulk shaklidan qat’iy nazar, maktabgacha ta’lim muassasalarini bolalikning qadr-qimmatini saqlab qolgan xolda barcha bolalarning tenghuquqligini va har bir bolaning individual rivojlanishini tadbiq etishga yo’naltirilgan. Ushbu hujjat O’Zbekiston Respublikasi territoriyasida, mulk shaklidan va qaysi tashkilot tasarrufida ekanligidan qat’iy nazar, quyidagi ta’lim muassasalarida qo’llanilishi majburiydir:
-umummiy turdagi davlat va nodavlat maktabgacha ta’lim muassasalarida;
-maktabgacha yoshdagi guruhlari mavjud bo’lgan «Mehribonlik» uylarida, kichkintoylar uylarida;
-maktabgacha va boshlang’ich ta’limni nazorat qiluvchi boshqaruv organlarida;
-maktabgacha va boshlang’ich ta’lim turlari uchun kadrlar tayyorlovchi o’rta-maxsus va oliy ta’lim muassasalarida;
-maktabgacha va boshlang’ich ta’lim turlari bo’yicha pedagogik kadrlarni malakasini oshirish va qayta tayyorlashni tadbiq etuvchi muassasalarda.
Davlat talablarini ishlab chiqish asosida bola shaxsi rivojlanishining 4 ta yo’nalishi olingan (jismoniy rivojlanish, o’z o’ziga xizmat va gigiena; ijtimoiy - hissiy rivojlanish; nutq, o’qish va savodga tayyorgarlik; bilish jarayoni, atrof olam to’g’risidagi bilimga ega bo’lish va uni anglash). Bu 4 ta yo’nalish bo’limlarga bo’linib, birgalikda bola rivojlanishining yaxlitligini tashkil etadi.Qayta ishlangan talablar jamiyatning maktabgacha yoshdagi bolalar rivojlanishi haqidagi bilimlarini yaxshilashga, tarbiya sohasida ota-onalarning ko’nikmalarini mustahkamlashga, shuningdek muassasalarda ta’lim dasturlari va metodikalarini baholashga qaratilgan.Ushbu xujjat bolalarga “tamg’a osish” vositasi sifatida emas, balki bolalar sharoitini yaxshilash, ularning bolalik huquqini ta’minlash sifatida qo’llanilishi lozim. Maktabgacha ta’lim muassasasi bolani har tomonlama rivojlantirish yo’lidagi
muhim ta’lim muassasasi hisoblanadi. Shu boisdan bolalarni albatta maktabgacha
ta’lim muassasasida tarbiya olishga topshirish ularning rivojlanishi va bevosita
maktab ta’limiga tayyorlashning muhim jihati hisoblanadi. Bunda albatta, ijodiy
imkoniyatlarga ega bo’lgan bola yangi o’quv materialini mustaqil tushunib
yetishga, izlanish faoliyatiga, pedagoglar va tengdoshlari bilan o’zaro
munosabatlarini o’rnatishga tayyor bo’ladi. U bilishga qiziquvchan, faol,
tashabbuskor bo’ladi.Nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasida ta’lim mazmuni O‘zbekiston RespublikasiXalq ta’limi vazirligi tomonidan tavsiya qilingan dasturlar bilan belgilanadi. Muassasa o‘z(mualliflik) dasturlaridan foydalanishga haqlidir. Ushbu dasturlarni tasdiqlash tartibiO‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi tomonidan belgilanadi Nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasining ish rejimi va bolalarning u yerda,qancha vaqt bo‘lishi muassasa ustavida hamda muassasa rahbari (yoxud muassis) bilan ota,onalar yoki ularning o‘rnini bosuvchi shaxslar o‘rtasida tuzilgan shartnomada belgilanadi. Nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasida bolalarni o‘qitish va tarbiyalash davlat,tilida va “Davlat tili haqida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuniga muvofiq boshqa tillarda olibko‘rsatish shtatdagi yoki sog‘liqni saqlash organlarining shartnoma asosida maxsus biriktirilgan.Tibbiyot xodimlari nodavlat maktabgacha ta’lim muassasasi xodimlari bilan birgalikda