I-bob feodal munosabatlarni shakllanishi davri

Termin haqida bir oz
“Feodalizm” tushunchasi Yevropa olimlari tomonidan Buyuklik arafasida foydalanishga kiritilgan frantsuz inqilobi. Shunday qilib, bu atama G'arbiy Evropa feodalizmi tugatilgan paytda paydo bo'lgan. Bu soʻz soʻnggi lotincha “feodum” (“feod”) dan olingan. Ushbu kontseptsiya rasmiy hujjatlarda uchraydi va vassal xo'jayindan unga nisbatan biron bir majburiyatni bajargan taqdirda oladigan shartli meros qilib olingan er mulkini anglatadi (ikkinchisi ko'pincha harbiy xizmatni anglatadi).
Tarixchilar ushbu ijtimoiy tizimning umumiy xususiyatlarini darhol aniqlashga muvaffaq bo'lishmadi. Ko'pgina muhim nuanslar e'tiborga olinmadi. Biroq, uchun XXI asr Tizimli tahlil tufayli olimlar nihoyat ushbu murakkab hodisaga to'liq ta'rif berishga muvaffaq bo'lishdi.
Feodalizmning o'ziga xos xususiyatlari
Industriyadan oldingi dunyoning asosiy qiymati yerdir. Lekin yer egasi (feodal) dehqonchilik bilan shug'ullanmagan. Uning boshqa vazifasi bor edi - xizmat (yoki ibodat). Yerni dehqon dehqonchilik qilgan. O‘z uyi, chorva mollari, mehnat qurollari bo‘lsa-da, yer unga tegishli emas edi. U xo'jayiniga iqtisodiy jihatdan qaram edi, demak u o'z foydasiga ma'lum vazifalarni bajargan. Shunga qaramay, dehqon qul emas edi. U nisbatan erkinlikka ega bo‘lib, uni nazorat qilish uchun feodal majburlashning iqtisodiy bo‘lmagan mexanizmlaridan foydalangan.
O'rta asrlarda mulklar teng bo'lmagan. Feodalizm davrida yer egasi yer egasiga, ya'ni dehqonga qaraganda ancha ko'p huquqlarga ega edi. Uning mulkida feodal so'zsiz suveren edi. U jazolashi va kechirishi mumkin edi. Shunday qilib, bu davrda yerga egalik qilish siyosiy imkoniyatlar (hokimiyat) bilan chambarchas bog'liq edi.
Albatta, iqtisodiy qaramlik o'zaro edi: aslida dehqon o'zi ishlamagan feodalni boqdi.


XULOSA
Xulosa qilib shuni aytishim kerak Feodalizm davridagi hukmron sinfning tuzilishini ierarxik deb belgilash mumkin. Feodallar teng huquqli emas edi, lekin ularning hammasi dehqonlarni ekspluatatsiya qildilar. Yer egalari o'rtasidagi munosabatlar o'zaro bog'liqlikka asoslangan edi. Feodal zinapoyasining eng yuqori pog‘onasida podshoh turgan bo‘lib, u knyaz va graflarga yer ajratgan va buning evaziga ulardan sodiqlik talab qilgan. Gertsog va graflar, o'z navbatida, baronlarga (lordlar, serslar, senyyorlar) erni hadya qilganlar, ularga nisbatan ular xo'jayin bo'lgan. Baronlar ritsarlar ustidan, ritsarlar skvayderlar ustidan hokimiyatga ega edilar. Shunday qilib, zinapoyaning pastki pog’onasida turgan feodallar bir pog’ona yuqorida turgan feodallarga xizmat qilganlar.
“Mening vassalimning vassali mening vassalim emas” degan gap bor edi. Bu har qanday baronga xizmat qiladigan ritsarning qirolga bo'ysunishi shart emasligini anglatardi. Shunday qilib, parchalanish davrida podshohning kuchi nisbiy edi. Feodalizm davridagi yer egasi o‘z xo‘jayinidir. Uning siyosiy imkoniyatlari ajratilgan joyning kattaligi bilan belgilandi.
Feodalizmning rivojlanishi Rimning tanazzulga uchrashi va Gʻarbiy Rim imperiyasining (varvarlar tomonidan) bosib olinishi natijasida mumkin boʻldi. Rim an'analari asosida quldorlik, kolonat, umuminsoniy qonunlar tizimi) yangi ijtimoiy tuzum paydo bo'ldi. xarakterli xususiyatlar German qabilalari (shuhratparast rahbarlarning mavjudligi, jangarilik, ulkan mamlakatlarni boshqarishga qodir emasligi).
Bu davrda bosqinchilar ibtidoiy jamoa tuzumiga ega edilar: qabilaning barcha yerlari jamoa tomonidan boshqarilib, uning a’zolari o‘rtasida taqsimlangan. Yangi yerlarni egallab olib, harbiy boshliqlar ularga yakka tartibda egalik qilishga, qolaversa, meros qilib berishga intildilar. Bundan tashqari, ko'plab dehqonlar vayron qilingan, qishloqlar bosqinga uchragan. Shuning uchun ular xo'jayin izlashga majbur bo'ldilar, chunki feodalizm davrida yer egasi ularga nafaqat mehnat qilish imkoniyatini berdi (shu jumladan, o'zlari uchun), balki ularni dushmanlardan himoya qildi. Shunday qilib, yuqori tabaqalar tomonidan er monopoliyasi sodir bo'ldi. Dehqonlar qaram bo'lib qolishdi.
IX asrda har bir graflik, sinoriya, mulk o'ziga xos davlatga aylandi. Bu hodisa “feodal parchalanish” deb ataldi.
Bu davrda evropaliklar yangi erlarni faol ravishda o'zlashtira boshlaydilar. Tovar-pul munosabatlari rivojlanadi, dehqonlardan hunarmandlar chiqadi. Hunarmandlar va savdogarlar tufayli shaharlar paydo bo'ladi va rivojlanadi. Ko'pgina mamlakatlarda (masalan, Italiya va Germaniyada) ilgari to'liq xo'jayinlarga qaram bo'lgan dehqonlar nisbiy yoki to'liq erkinlikka ega bo'lishadi. Ko'p ritsarlar boradilar Salib yurishlari, ularning dehqonlari ozod bo'lsin.
Bu vaqtda cherkov dunyoviy hokimiyatning asosiy tayanchiga, xristian dini esa oʻrta asrlar mafkurasiga aylandi. Demak, feodalizm davridagi yer egasi nafaqat ritsar (baron, gersog, lord), balki ruhoniylar (abbot, yepiskop) vakili hamdir.
Oldingi davrning oxiri belgilandi dehqonlar qo'zg'olonlari. Ularning natijasi bo'ldi.Bundan tashqari, savdo-sotiqning rivojlanishi va aholining qishloqlardan shaharlarga ko'chishi yer egalari mavqeining zaiflasha boshlaganiga olib keldi.
Boshqacha aytganda, aristokratiyaning yuksalishining tabiiy iqtisodiy asoslari buzildi. Dunyoviy feodallar bilan ruhoniylar oʻrtasidagi qarama-qarshiliklar kuchaydi. Ilm-fan va madaniyatning rivojlanishi bilan cherkovning odamlar ongi ustidan hokimiyati mutlaq bo'lishni to'xtatdi. XVI-XVII asrlarda Yevropada reformatsiya sodir bo'ldi. Tadbirkorlik rivojlanishini rag'batlantirgan, xususiy mulkni qoralamagan yangi diniy oqimlar paydo bo'ldi.
Kechki feodalizm davridagi Evropa o'z kuchlarining ramziyligidan qoniqmagan qirollar, ruhoniylar, aristokratiya va shahar aholisi o'rtasidagi jang maydonidir. Ijtimoiy qarama-qarshiliklar XVII-XVIII asrlar inqiloblariga olib keldi.