ARXIMED
Bu odam faqat bir buyuk matematik emas edi. Thanks unga, butun dunyo shunday bir oyna va qamal qurol bilardi. Arximed vint (parma), samarali bailing mumkin bo'lgan orqali - eng yaxshi ma'lum o'zgarishlardan biri. Bu texnologiya bugun ishlatiladi diqqatga sazovordir.
LEONARDO DA VINCHI ularning ajoyib g'oyalar mashhur ixtirochilar, har doim harakatga g'oyalar tarjima qilish imkoniyatiga ega emas. Misol uchun, uzoq vaqt davomida Leonardo da Vinchi tomonidan urinish ish, natijasida paydo parashyut loyihalar samolyot, robotlar, tanklar va velosiped, talab qilib olinmagan qoldi. O'sha paytda oddiygina kabi katta reja amalga oshirish uchun muhandis va imkoniyatlar yo'q edi. TOMAS EDISON.Fonografda, rasm naycha va Telefonim mikrofonini ixtirochisi amerikalik mashhur olim edi. Yanvar 1880 yilda u keyinchalik butun sayyorada mashhur Edison bo'lib bir akkor chiroq, uchun patent berildi. Biroq, ba'zi bir uning ishlanmalar mashhur ixtirochilar, yolg'iz ishlagan qayd, unga dahosi ko'rib bo'lmaydi. Edison kelsak, u odamlar guruhini yordam berdi. NIKOLA TESLA. Bu daholar buyuk ixtiro faqat uning vafotidan so'ng hayotga keldi. Hamma narsa oddiy izohlanadi: Tesla shunday edi , himoyalangan odam hech kim uning ish bilar edi, deb. elektr tokini olim fazli tizimi sa'y-harakatlari tufayli tijorat elektr kelib chiqishiga sabab bo'ldi, deb topilgan. Bundan tashqari, u robototexnika, yadro fizikasi, kompyuter ilm-fan va ballistika asoslarini shakllangan. ALEKSANDR BELL GREM. Ko'pchilik ixtirochilar, kashfiyotlari uchun mashhur va yaxshi hayotimizni qilishga yordam berdi. Shu Aleksandr ma'lum haqida aytish mumkin. odamlar uning qattiq ish tufayli bir-biridan minglab kilometr bo'lib, erkin muloqot va barcha mumkin - chunki telefon. Bell ham audiometr ixtiro - karlik belgilaydi maxsus qurilma; Qurilma xazina qidirish uchun - zamonaviy metall Amerika futboli prototip; Dunyodagi birinchi samolyot; Aleksandr o'zi qayiq hidrofil deb nomlangan model suv osti kemasi.
Ixtiro – xalq xoʻjaligining turli sohalarida, ijtimoiy-madaniy, qurilish va mudofaa sohalarida ijobiy samara beradigan, oʻziga xos texnikaviy yechimga ega boʻlgan yangilik. Tor maʼnoda – davlat tomonidan tan olinadigan va tegishli qonun bilan muhofaza qilinadigan yangi texnik yechim. Har qanday yangilik ixtiro boʻlavermaydi. Macalan, quruq ilmiy qoidalar, xususan, kashfiyotlar, amalga oshirib boʻlmaydigan va xato takliflar (masalan, abadiy dvigatel yaratish haqidagi takliflar) ixtiro hisoblanmaydi.
Kashfiyot – izlanish, tekshirish, ilmiy tadqiqot natijasida, baʼzan esa tasodifan topilgan, yaratilgan ilmiy yangilik.
Kashfiyot tufayli moddiy dunyoning ilgari insoniyatga maʼlum boʻlmagan obyektiv qonuniyatlari, xossalari va hodisalari maʼlum boʻlad.
Kashfiyot bilan ixtironi bir-biridan farqlay bilish kerak. Kashfiyot natijasida muayyan qonuniyatlar yaratiladi, ixtiro natijasida esa muhim yangiliklar yaratilishi mumkin.
Macalan, Arximedning suv chiqarish vinti oʻta yangilik boʻlsa ham, u ixtiro hisoblanadi, Nyutonning butun olam tortishish qonuni esa olamshumul kashfiyotdir.
Avtomobil va samolyotning yaratilishini ham ilmga, tabiat qonuniyatlariga asoslangan ixtiro deyish mumkin. Lekin Galileo Galileyning qushlarning uchishiga taqlid qilib samolyotning uchish sxemasini yaratishi kashfiyot hisoblanadi. Beruniy, Ibn Sino, Ulugʻbek yaratgan qonuniyatlar ham kashfiyotlar jumlasiga kiritiladi.
Har qanday ixtiro kashfiyot boʻla olmaydi, lekin ixtiro kashfiyotga suyangan holda qilinadi.
Ixtiro yangi bo‘lib, ixtirolik darajasi bo‘lsayu, sanoatda qo‘llaniladigan bo‘lsa uni huquqiy qo‘riqlanishi ta’minlanadi. Texnika sohasida ma’lum bo‘lmasa u yangi hisoblanadi. Agar u mutaxassis uchun texnikadan aniq kelib chiqadigan bo‘lmasa ixtiroviy darajaga ega bo‘lmaydi. Ixtiro sanoatda, qishloq xo‘jaligida, sog‘likni saqlashda va xalq xo‘jaligining boshqa sohalarida foydalanilishi belgilangan bo‘lsa sanoatda qo‘llaniladigan hisoblanadi. Ixtiro qilindi deb e’lon qilingan kungacha dunyoda hammaga barovar ma’lum bo‘lgan har qanday ma’lumot holati texnika darajasi deyiladi. Ma’lumot agar (barcha tanishadigan) manbalarda bo‘lsa u hammaga ma’lum hisoblanadi. Kashfiyot deganda yangi qonuniyatlar, ilmiy gʻoyalar, ilmiy asosga ega farazlar, andaza va sxemalar tushuniladi. Ixtiro esa amalga oshirib koʻrilgan ilmiy yangilik yoki texnik yechim, kashfiyotning moddiylashgan shakli.Yangi qonuniyat kashf etildi, Yerning Quyosh atrofida aylanishi kashf qilindi, qora tuynuklar haqidagi kashfiyot; raketa ixtiro qilindi, ichki yonuv dvigatelining ixtiro qilinishi, ketma-ket yaratilgan ixtirolar sanoatni birdaniga rivojlantirdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
