I боб. Мавзу: давлат ва ҳУҚУҚ назарияси фанинингпредмети ва методлари

Поляков А.В. Введение в общую теорию права и государства: Курс лекций. 2000.

Нерсесянц В.С. Общая теория права и государства: Учебник. – М.: Норма – Инфра-М, 1999. – 552 с.

Лазарев В.В., Липень С.В. Теория государства и права. – М.: Спарк, 2000. – 511 с.

1. 
   Фаннинг предмети ва унинг ўзига хос хусусиятлари
   

Хар бир фаннинг аниқлаш учун бу фаннинг умумий фанлар тизимида тутган ўрни, роли ва аҳамияти,ўрганиладиган объектини билиш зара булади.

Бошқа фанлар қатори «Давлат ва ҳуқуқ назарияси» инсонларнинг фаолият доирасини ифодалаб берувчи фан сифатида ўз олдига шундай вазифани қўяди, яъни: биринчи навбатда, давлат ва ҳуқуқ туғрисидаги ҳодисаларни, бу ҳодисаларнинг жамиятдаги ўрни ҳақидаги фикрларнинг объективлиги борасидаги билимларни ишлаб чиқиш ва уни назарий жиҳатдан маълум бир тизимга солишни кузлайди.
Давлат ва ҳуқуқ туғрисидаги илм - бу давлат-ҳуқуқий ҳодисаларнинг пайдо бўлиши, ривожланиши ва амал қилишини ўрганувчи умум сиёсий-юрудик қонуниятлар хақидаги билимлар тизимининг йиғиндисидир.
Бу фан юқоридаги ҳодисаларни тулалигича ўрганади(кузатади) ва шу билан ўзининг фундаментал характерига эга.
Умуман шуни таъкидлаш мумкин, давлат ва ҳуқуқ назарияси - бу мавжуд булган, зарур, умумий ва мустаҳкам боғлиқ бўлган давлат - ҳуқуқий ҳодисаларнинг ўзаро ҳамда бошқа ижтимоий ҳодисалар билан боғлиқлигини ифадоловчи қонунийлик бўлиб бу қонунийлик давлат - ҳуқуқий ҳодисаларга ва уларнинг сиёсий - юридик хусусиятларига нисбатан сифатли аниклик киритади.
Давлат ва ҳуқуқ назарияси тушунчаси тризимида асосий назарий ва ўрганувчилак ролини бир мунча умумий тушунчалар бажаради. Келажакда бу тушунчалар катигориялар деб юритилиб,буларга «давлат моҳияти», «давлатнинг шакли», «давлатнинг типи», «давлатнинг функциялари», «давлатнинг механизими», «ҳуқуқнинг моҳияти», «ҳуқуқнинг шакли», «ҳуқуқий муносабатлар», «ҳуқуқ тизими» ва хакозолар киради.
Давлат ва ҳуқуқ назарияси - бу давлат ва ҳуқуқ ҳақидаги қарашлар, ғоялар ва билимлар тизимидир. У давлат ва ҳуқуқнинг пайдо бўлиши, ривожланиши ва барҳам топиши умумий конуниятларини ўрганади.
Давлат ва ҳуқуқ назариясининг фанининг предмети бўлиб, жамият билан жамият ўртасидаги куп қирали ва муракаб ҳаракатлар, жамиятнинг сиёсий тизимидаги давлат ва ҳуқуқ роли ва ўрни хизмат қилади.
Бу фан нафақат давлат-ҳуқуқий ҳодисаларни ва жараёнини ўрганибгина колмасдан, балки улар туғрисидаги кишиларнинг тасавурларини ҳам ўрганади.
Давлат ва ҳуқуқ ўзаро мустаҳкам алоқада бўлиб, бир бирини ифода этади, ажралган ҳолда булмайди.
Давлат ва ҳуқуқ нормаларни ўрганади, уларнинг ижросини таминлайди; ҳуқуқ эса, давлат тизимини, унинг функцияларни, компетенциясини мустаҳкамлайди ва бу билан у давлатнинг сиёсий ҳокимиятни амалга ошириш учун аниқ ифода бахш этади.
Шунинг учун ҳам давлат ва ҳуқуқ назарияси барча иниститутлар биргаликда олиб ўрганади, узлуксиз боғлиқликда кўриб чиқади, хукуқ ривожланиш қонуниятларни таҳлил қилади.
Шундай экан, двлат ва ҳуқуқ маълум ажратилган илм (фан) соҳалари бўлиб колмасдан, балки у ягона фандир.
Лекин у ягона фан сифатида қола туриб, нисбатан мустақил булган иккита қисмга бўлинади:

0.