I bob. Ona tili darslarida nutq o’stirish tamoyillari

Abduhakimova Maftuna. Nutq o’stirish-o’quvchilar tafakkurini o’stirishda muhim vosita.

M U N D A R I J A
Kirish ……………………………………………………………………….3
I BOB. ONA TILI DARSLARIDA NUTQ O’STIRISH
TAMOYILLARI………………………………………………………….
1.1. Ona tili darslarida nutq o’stirish tamoyillari haqida …………………..

1.2. Olmosh so’z turkumini o’rgatish jarayonida nutq o’stirish …… …….

1.3. Yordamchi so’zlarni o’rgatish jarayonida nutq o’stirish……………..
1.4. So’zlarning aloqa – munosabat shakllarini o’rgatish jarayonida nutq
o’stirish…………………………………………………………………
Birinchi bob yuzasidan xulosa………………………….

II BOB. BOSNLANG’ICH SINF O’QUVCHILARINING NUTQINI O’STIRISHDA INTERFAOL VA PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARNI QO’LLASH
2.1. Fe’l mayllarini o’rgatish jarayonida nutq o’stirish………
2.2. Zamon shakllarini o’rgatish jarayonida nutq o’stirish …….
2.3. So’z gaplarni o’rgatishda nutq o’stirish…………
2.4. O’quv jarayonida interfaol uslublar va pedagogik
texnologiyalarni qo’llash
Ikkinchi bob yuzasidan xulosa…………………………
Umumiy xulosalar ……………………………………
Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati ………………………………

K I R I S H


Mavzuning dolzarbligi. “Ta’lim to’g’risida”gi Qonun va Kadrlar tayyorlash milliy dasturida ko’rsatilganidek yosh avlodni jismonan sog’lom, ma’naviy yetuk, yuksak ma’naviyatli barkamol avlod etib tarbiyalashda barcha ta’lim sohalari kabi ona tili va boshlang’ich ta’limning ham muhim ahamiyati bor. Chunki o’quvchilarning ma’naviy kamol topishi ana shu davrdan e’tiboran shakllanadi. Shunday ekan, o’quvchilar tafakkurini shakllantirishda ta’lim va tarbiyaning o’rni muhimdir. Zero, Prezidentimiz I.A.Karimov ta’kidlaganidek: “Ma’naviyatni shakllantirishga bevosita ta’sir qiladigan yana bir muhim omil – bu ta’lim – tarbiya tizimi bilan chambarchas bog’liqdir.
Ma’lumki, ota-bobolarimiz qadimdan bebaho boylik bo’lmish ilmu-ma’rifat, ta’lim va tarbiya inson kamoloti va millat ravnaqining eng asosiy sharti va garovi deb bilgan”¹ - deganida ham ta’lim va tarbiyaning inson ma’naviyatidagi o’rniga to’xtalgan desak mubolag’a bo’lmaydi. Ayniqsa, umumta’lim maktablari o’quvchilarining ma’naviyat kamolotini o’stirish, ularni mustaqil fikrlashga o’rgatishda, nutq o’stirish va noannanaviy dars o’tishning o’rni beqiyosdir. Badiiy asarlarni, she’riyatni, hikoya, roman va maqolalarni hamda matnlardagi so’zlarni tahlil qilish, shu asosda matndagi so’zlarning o’z o’rnida qo’llanishini aniqlash va belgilab borish o’qituvchidan katta bilim va salohiyatni talab etadi. Ishni tahlil qilish jarayonida biz darsliklardagi, badiiy asarlardagi, gazeta va jurnallardagi hamda she’riyatdagi matnlarni tahlil qilib, ularga ma’no va mazmun bag’ishlagan narsa so’zlar ekanligini ko’rsatishga harakat qildik. Biz ko’pgina misollarda so’zlardan va interfaol uslublar va pedagogik texnologiyalardan foydalanishni ham nazariy ham amaliy jihatdan yoritdik. Chunki har bir inson, ayniqsa, talaba va o’quvchilar shaxsning ismini, predmetning nomini (ot so’z turkumi orqali), rangini va sifatini (sifat so’z turkumi), sonini va sanog’ini (son so’z turkumi orqali), harakarini va holatini (fe’l so’z turkumi orqali) aniqlaydi. Shuningdek, gapda ravish, olmosh hamda yordamchi so’z turkumlarining o’z va muhim o’rni bor. Bular esa nutq o’stirishda bevosita ishtirok etadi. Bu esa ishimizning dolzarbligini belgilaydi.