I-bob Psixologik konsultatstiyaning asosiy tushunchalari va predmeti

- Freyd Z. Qo'shimcha tovush Freydning fikriga ko'ra, nevrologik kasalliklarning sabablari tanaga emas, balki ruhga asoslangan bo'lib, nevrozni baholash uchun "shuningdek, uni davolash uchun tibbiy ta'lim hech narsa bermaydi".
Psixoterapiya samaradorligini o'rganish
Ushbu meta-tahlillar psixoterapiya samaradorligini, shu jumladan turli xil psixologik yordam usullari va psixo-ta'lim dasturlarini ko'rsatadi. Xususan, M. W. Lipsey, D. B. 1993 yilda Wilson, psixoterapiya va psikoobrazovatelnyh dasturlari turli tadqiqotlar yuzlab huzur-tahlil ma'lumotlarni umumlashtirish, ularning samaradorligini ko'rsatdi.29 va 56 turli xil tadqiqotlarni birlashtirgan boshqa ikkita meta-tahlilga ko'ra, psixoterapiya depressiyani davolashda antidepressantlar kabi samaralidir. Uchinchi meta-tahlilda antidepressantlarning endogen depressiyani davolashda psixoterapiya bo'yicha ustunligi haqida xulosa chiqariladi. NIMH (AQSh milliy ruhiy salomatlik instituti) loyihasi doirasida o'tkazilgan meta-tahlilda depressiya bilan og'rigan bemorlarni davolashda antidepressantlar faqat og'ir depressiyani davolashda psixoterapiyadan ustundir.Yana bir meta-tahlil psixoterapiya va kombinatsiyalashgan davolanish (dori-darmonlar bilan birgalikda psixoterapiya) ning teng samaradorligini ko'rsatdi, ammo og'ir depressiyalarda kombinatsiyalashgan davolanish psixoterapiya bilan solishtirganda afzalliklarni ko'rsatdi.Keyinchalik meta-tahlil antidepressantlarni davolashdan oldin kognitiv-davrnı psixoterapiyani afzalliklarini ko'rsatdi: kognitiv-davrani terapiyani ta'siri yanada kuchli edi. Xuddi shu meta-tahlilning bir qismi sifatida, kognitiv-xulq — atvorli psixoterapiya bilan og'rigan bemorlarda takroriy hujumlar 29,5% hollarda qayd etilgan va faqatgina dori-darmonlar bilan davolangan bemorlarda-60% hollarda, ya'ni kognitiv-xatti-harakatlar terapiyasi antidepressantlarga nisbatan ko'proq profilaktik ta'sir ko'rsatadi.
1998 ning meta-tahliliga ko'ra, vahima hujumlarini davolashda kognitiv-xatti-harakatlar psixoterapiyasi farmakologik davolanish va kombinatsiyalashgan davolanishga nisbatan yo’qori ta'sir kuchiga ega edi. Bundan tashqari, kognitiv-xulq-atvorli psixoterapiya qo'llanilganda, kam sonli bemorlar farmakologik va kombinatsiyalangan davolanish bilan solishtirganda davolanishni to'xtatdilar.
Psixoterapiya va dori-darmonlarni davolash bilan bog'liq bo'lgan ko'plab meta-tahlillarning sifati tanqid qilinadi. Shunga qaramay, depressiv va Anksiyete kasalliklarini davolashda kognitiv-xulq-atvorli psixoterapiyaning samaradorligi juda ishonchli meta-tahlillar bilan isbotlangan va umuman olganda ruhiy kasalliklarni davolashda psixoterapiya samaradorligi isbotlangan.
Psixoterapiya samaradorligi psixoterapiyaning platsebo ta'siridan oshmasligini ta'kidlagan taniqli psixolog G. Eisenk tomonidan tanqid qilindi. Shunga qaramay, 1996da R. J. Grissom 46 meta-tahlillari ma'lumotlarini umumlashtirdi va davolanishni kutayotgan bemorlarning psixoterapiya va nazorat guruhining ustunligini va platsebo psixoterapiyasining o'ziga xos shakllarini (qo'llab-quvvatlovchi suhbatlar) o'rniga olgan bemorlarni ko'rsatdi.
Bir qator nazorat qilinadigan tadqiqotlar va meta-tahlillar psixoterapiya o'tkazilgandan keyin ham uch yil o'tgach, uning ta'siri ko'plab bemorlar uchun saqlanib qolganligini ko'rsatdi. Misol uchun, psixoterapiya kursidan so'ng bemorlarning 30% spirtli ichimliklar bilan bog'liqligi uzoq vaqt davomida spirtli ichimliklarni iste'mol qilishni to'xtatadi va hatto 30% iste'mol qilingan spirtli ichimliklar miqdorini sezilarli darajada kamaytiradi. Chegara kishilik buzilishi bo'lgan bemorlarni davolashda uch yildan so'ng psixoterapiya natijalarini tekshirish ularning ishlashini yaxshilash uchun barqarorlikni isbotladi.
2000 dan ortiq bemorlarning jami, shu jumladan, tadqiqotlar o'z ichiga olgan huzur-tahlil, bemorlarning 14% psixoterapiya birinchi majlisida, 53% oldin takomillashtirish ko'rsatdi — 8 haftalik majlislarida keyin, 75 % — 26 haftalik majlislarida keyin, va 83 % — 52 keyin. Yana bir meta-tahlilga ko'ra, psixoterapiyaning 15 sessiyalaridan so'ng ularning terapevtik ta'siri taxminan ikki yillik spontan tiklanishdan so'ng ta'sirga teng. 50 sessiyalari keyin-nihoyat, uchinchi meta — tahlil alevlenme paytida davolash boshladi bemorlarning taxminan 50%, 21 majlisida keyin klinik muhim yaxshilash, va bemorlarning 75% erishish, deb ko'rsatdi.
Bir qator tadqiqotlarga ko'ra, psixoterapiya jarayonida bemorlarning taxminan 5-10 % gacha yomonlashishi mumkin. Chegara kishilik buzilishi bo'lgan bemorlarda va obsesif-kompulsiv buzuqlikdagi bemorlarda buzilishning ayniqsa yo’qori darajasi qayd etildi. Xavf omillari ham bemorlarda jiddiy shaxslar muammolari va davolanish boshlanishida og'ir ahvol; bundan tashqari, davolanish vaqtida bemorlarning yomonlashuvi psixoterapevtning past darajadagi empati, mijozning muammolarini kamligini baholash, salbiy kontrpenoz kabi fazilatlarga yordam beradi. Buzilish ko'pincha psixoterapiyaning eksperimental shakllari bilan bog'liq va depressiya uchun buzilishning prognozi kichik miqdordagi sessiyalar bo'lishi mumkin.
Psixologiya psixik holatlar, psixik faktlar, psixikaning namoyon bo’lishi va taraqqiyoti qonuniyatlarini o’rganadi. Insonni taraqqiyotga boshlovchi to’rt omil mavjud, bular irsiyat, muxit, ta’lim-tarbiya va shaxsning o’z faolligi bo’lib xisoblanadi. Chaqaloqlik davri, gudaklik, maktabgacha yosh davri, kichik maktab yoshi, usmirlik va o’spirinlik davrlaridagi psixologik muammolar zudlik bilan psixologik yordamning zarurligini taqozo etmoqda. Psixologik maslahat berish sohasidagi insonlar: psixolog, o’qituvchi ilmiy bulim mudiri tarbiyaviy ishlarni tashkil qiluvchilar ham ma’lum darajada psixologiyadan xabardor bulmoqlari lozim, chunki sanab o’tilgan kasb egalari individual xususiyatlari bilan bir-biridan farq qiladigan turli yoshdagi bolalar bilan ishlaydilar. Har bir bola faqat o’ziga xos bilish ruhiy jarayonlari,ya’ni sezgi, idrok, dikkat, xotira, tafakkur, tasavvurlari, individual-psixologik xususiyatlari, xarakteri, temperamenti, qobiliyatlari, emostional-irodaviy soxasi, xissiyoti, emostiyalari, irodaviy xulq atvor xususiyatlari, faoliyat motivastiyasiga ega buladi. Ma’lum yoshdagi bolalarning psixologik xususiyatlarini bilmay turib, ularga maqsadga muvofiq ravishda ta’lim va tarbiya berib bo’lmaydi. Bolaning har bir yoshi o’z qiyinchiliklariga ega buladi va o’ziga nisbatan maxsus munosabatda bo’lishini talab qiladi. Kichik maktab yoshidagi bolalarga nisbatan psixologik jihatdan to’g’ri keladigan va yaroqli bo’lgan usul ko’pincha o’smirlarga nisbatan yaroqsiz va xato bo’lishi mumkin. O’qituvchining bilishi mutloqo zarur bo’lgan individual farqlar bitta yosh doirasida nihoyat darajada katta buladi.