I bob. Psixologik maslahatning nazariy masalalari

Etib bo’lmaydigan pozitsiya - bu suhbatdoshning (mijozning) ichki dunyosini o’zining amaliy faoliyati sohasi yoki ratsional tahlil va gipotezaning ob’ekti sifatida qabul qilishni to’xtatadigan, o’zlashtirgan professional pozitsiyasi, ammo aksincha, bu dunyoni faqat namoyish etilgan va tushunilgan tarkib sifatida qabul qila boshlaydi.
Ichki dialogiylik - bu har bir insonda o’zining ichki dunyosining ikkita holati o’rtasida, uning empirik I va uning ruhiy I o’rtasida davom etayotgan ichki dialogning natijasidir. Maslahatchi vaziyat - bu ikkita ichki dialogni (birlashtirgan) vaziyat, ulardan biri bloklangan, to’xtatib qo’yilgan yoki mijozdan qiyin), ikkinchisi esa (maslahatchi tomonidan) erkin va to’siqsiz amalga oshiriladi. Psixoterapevtik konsul’tatsiya jarayoni bu holda to’rtta asosiy aloqa bosqichlari ketma-ketligi sifatida rivojlanadi:
• psixoterapevt-maslahatchi tomonidan mijozning empirik o’ziga xos ovoziga simpatik tinglash;
• maslahatchi tomonidan mijozning ma’naviy shaxs ovozini idrok etish;
• maslahatchi tomonidan mijozning ma’naviy shaxsining ovozini tinglash;
• mijozning empirik I va ma’naviy I uchrashuvi, ichki dialogni tiklash, mijozning ichki dunyosini ozod qilish, tozalash (katarsis) va shifolash (yaxlitlikka erishish).
Dialogik niyat - mijozning o’zining ichki dialogiga to’sqinlik qilish va umidsizlik holatidagi ichki faoliyatining o’ziga xos xususiyati. Dialogik niyat - bu mijozning maslahatchi bilan muloqotga kirishish paytida yuzaga keladigan haqiqiy qiyinchiliklarning teskari tomoni, ichki dialogik imkoniyat. SHu bilan birga, bu holda umumiy uslubiy echim - bu maslahatchi tomonidan maxsus yaratilgan muhim reaktsiyalarning defitsiti, mijoz bilan muloqotda bo’lgan mulohazalardan mahrum etish sifatida sukut tamoyili (A.F. Kopiev).
Dialoglik pozitsiyasi - bu psixoterapevt-konsultantning o’z pozitsiyalari yoki ichki postulatlar majmuasi tomonidan shakllangan professional pozitsiyasi, shu jumladan:
• har qanday shaxsning ichki dialogiyligi;
• maxsus dialog, tashqi va boshqalar natijasida maslahatchi va mijoz pozitsiyalarining tengsizligi. professional lavozim;
• maslahatchi tomonidan mijozning empirik o’zini shartli qabul qilish va baholashning maqbulligi; mijozning sub’ektiv tabiatining to’liq emasligi va noaniqligi;
• mijoz bilan aloqa o’rnatish vositasi sifatida maslahatning maqbulligi, uning fikridagi ba’zi tarkiblarni ro’yobga chiqarish, o’z muammosining e’tiborga olinmagan tomonlarini ko’rsatib berish;
• mijozning hayoti uchun erkinligi va javobgarligi.
Xulosa:
Birinchidan, shuni ta’kidlash kerakki, dialogik yondashuv yagona va ajralmas yo’nalish sifatida mavjud emas; u o’z tarafdorlari asarlarida maxsus, ba’zan juda xilma-xil variantlar yoki versiyalar shaklida taqdim etilgan. Hozirga qadar hech kim ushbu versiyalarni amaliyotchi psixologlarning yagona birlashmasi tomonidan yaxlit, tizimli ravishda ishlab chiqilgan va taqdim etilgan holda birlashtirishga hali urinmagan.
Ikkinchidan, dialogik yondashuv doirasidagi rivojlanish, paradoksal ravishda, monologik ma’noda, zamonaviy psixoterapiya va konsul’tatsiya dunyosi bilan suhbatning yo’qligi bilan ajralib turadi. Mualliflarning aniq psixologik ma’lumotnoma doirasining etishmasligi ba’zi hollarda pravoslav, xristianlik "xristian psixologiyasi" ga yopiq qo’shilishlar bilan qoplanadi.
Uchinchidan, dialogik yondashuv doirasidagi ko’plik, xilma-xillik, ba’zan esa qarama-qarshi manbalar, variantlar va uslubiy yo’nalishlar uning ko’p o’lchovli marginalligini, fan va din, jahon va ichki psixologiya, sovetgacha va sovet psixologiyasi o’rtasidagi pozitsiyasini ko’p jihatdan belgilaydi.
Va nihoyat, to’rtinchidan, maslahat berish amaliyoti bilan bevosita bog’liq bo’lgan ba’zi dialogik yondashuvning postulatlari bir-biriga aniq mos kelmaydi va bir-biriga ziddir. Masalan, maslahatchi ishida mijozni shartli qabul qilish va baholashning qabul qilinishi, suhbatdoshni tadqiqot, diagnostika va ta’sir o’tkazish ob’ekti sifatida emas, balki jonli dialogning teng sub’ekti sifatida tushunishiga hech qanday ma’noda qo’shilmaydi. aloqa; psixoterapevtik maslahatlashuv ishtirokchilari pozitsiyalarining postulatlangan tengsizligi, shubhasiz, teng huquqli muloqat sifatida dialog g’oyasiga ziddir.