Tovush paychalarining ishtirokiga ko‘ra undoshlar ikkiga bo‘linadi: 1)
jaranglilar: b, v, z, d, j, ch, g, g‘, y, m, r, l, ng; 2) jarangsizlar: p, f, s, t, sh, ch, k, x,
k, h.
Undoshlarni jarangli va jarangsizlarga ajratishning sababi shundaki,
jarangli undoshlarni talaffuz etishda un paychalari tarang tortilgan holda faol
ishtirok etadi. Shu bois jaranglilar tarkibida shovqin bilan bir qatorda ovoz ham
qatnashadi. Jarangsiz undoshlarni talaffuz qilganda esa, un paychalari ishtirok
etmaydi. Shuning uchun jarangsizlar faqat shovqindan iborat bo‘ladi. Jarangli va
jarangsiz undoshlardan quyidagilar hosil bo‘lishi o‘rniga ko‘ra juftlik tashkil
qiladi: b, v, z, d, j, ch, g, g‘,
p, f, s, t, sh, ch, k, x.
O‘zbek tilidagi y, m, n, r, l, ng undoshlari jarangsiz juftga, q, h kabi
jarangsiz undoshlar esa jarangli juftga ega emas.
Do'stlaringiz bilan baham: |