I bob. Yapon tilida fonetik tovushlarning shakllanishi

Til oldi alveolyar tovushlar [r], [r’]. Yapon tilida quyidagi til oldi alveolali  

undosh tovushlar mavjud.  

XFT 

[r], [r’] 

O’zbek tili ranskripsiyasi 

R 

[r] – til oldi alveolali qattiq sonant bo’lib. Uni talaffuz qilishda til uchi bir oz 

zo’riqqan va bir oz yuqoriga bukilgan bo’lib, alveolalar yuqoridan pastga qarab 

sakrash singari tlaffuz qilinadi. Ovoz paychalari zuriqqan bo’ladi. Natijada o’zbek 

tilidagi r va l  tovushi kabi tovush hosil bo’ladi. Biroq o’zbek tilidagi  r   undoshi 

birurg’uli hisoblanadi, uni talaffuz qilinganda til uchi zuriqqan emas balki 

vibrasiyaga ega bo’ladi. O’zbek tilidagi l  ham sirg’aluvchi yon sosant hisoblanadi 

bu tovushni talaffuz qilganda havo to’lqini til yonlaridan o’tadi. Shuni ta’kidlash 

kerakki yapon tilida l    tovushi bo’lmaganligi uchun yaponlar oz’lashtirilgan 

zo’zlarni [r] tovushi bilan ifodalaydilar. Masalan, RAIN – (angl. Line – liniya) 

[r’]  –  til oldi alveolyar yumshoq sonata. Qattiq tanglay singari 

artikulyasiyaga ega. Lekin  til o’rta qismining qo’shimcha yuqoriga ko’tarilishi 

bilan farq qilinadi.