I bo`lim. 1 Ma`ruza. Kirish. Hayot faоliyati хavfsizligini ta`minlash asоslari

Boshqarish organlariga qo`yiladigan kuch kattaligi 
1.1 – jadval 
№ 
Boshqarish qismlari 
Kuch 
1 
Dasta me`yoriy maksimal 
20-40 
2 
Knopka, tumbler, qo`shgichlar, Yengil turi 
og`ir turi 
1400 – 1600 
6000 - 12000 
3 
Oyoq pedallari kam ishlatiladigan 
tez-tez ishlatiladigan 
5 00 gacha 
20 - 50 
4 
Qo`lda boshqarish dastaklari 
Davriy ishlatiladigan 
Ko`p ishlatiladigan 
130-160 
20-40 
Ish joyi - bu inson mehnat faoliyatini amalga oshirishga “inson-mashina 
ishlab chiqarish muhiti” tizimida ma`lumotlarni aks ettirish vositalari, boshqarish 
qismlari va yordamchi jihozlar bilan jihozlangan joydir. Ish joylari yakka va 
kollektiv turlarga bo`linib, tikka, o`tirib va “tikka-o`tirib” ishlashga mo`ljallanadi. 
Egronomika ish joylarini loyihalashga talablarni ifodalab beradi. Asosiy va 
qo`shimcha harakat zonalarni aniqlaydi, tegishlicha poldan balandlik bo`yicha, 
simmetriya o`qidan front bo`yicha jihozlarning joylashish zonalarini aniqlab 
beradi. 
Odam har xil ishchi holat (tik, o`tirgan, yotgan va engashgan)larining 
optimal va chegaraviy o`lchamlarini aniqlash uchun ish joyini ratsional tashkil 
qilishda ishlatiladigan zarur antropometrik ma`lumotlar tizimlashtiriladi. 

---

Ishning va ishchi holatlarning xarakteriga bogliq hamda har xil turdagi 
ishchi stollar va o`rindiqlarni konstruksiyalash bo`yicha umumiy tavsiyalar 
yaratiladi. 
Ish joyini rejalashtirish va joylashtirishda quyidagi prinsiplarga amal qilish 
tavsiya qilinadi: boshida to`liq rejalashtirish, key in qismlarini, oldin optimal 
holda, keyin amaliy ruxsat qilinganini; ish jarayoni va jihozni rejalashtirishga 
yagona tizim talablari bilan yondashish. 
Ish joyini loyihalashda antropometriya ma`lumotlarini hisobga olish 
muhimdir. Ergonomika bo`yicha manbaalarda maxsus ta`kidlanadiki, konstruktor 
o`zining antropometrik va psixofiziologik tavsiflarini boshqa odamlar uchun ham 
namunaviy deb qaramasligi va shu asosda narsalarni loyihalash jarayonini tashkil 
qilmasligi kerak. 
Faqat inson tanasi o`lchamlari va a`zolari haqida, uning yoshi va jinsi 
o`rganilgan holda keng to`plangan tizimli tanlangan ma`lumotlarni jalb qilganda 
olcham standartlarini loyihalash uchun mustahkam ilmiy baza bo`lishi mumkin.