I bosqich magistranti G’aniyeva Munosibxon

I bosqich magistranti G’aniyeva Munosibxon. “ Yuklamalar” mavzusidagi 5-mustaqil ishi.
Hozirgi o’zbek adabiy tili. “Fan”. T:.- 1966 (303-304) gi darslikda quyidagicha qoida keltirilgan
Юкламалар ердамчи сўзлар раз.рядига тааллyқли бўлиб, айрим сўз ёки гап бўлакларидан бири билан ишлатилади ва фикрнинг баъзи модаллик хyсyсиятини ифодалаш yчyн хизмат қилади.
Юкламалар, морфологик таркибига кўра, иқки грyппагa бўлинади:
1) Сўз-юкламалар: ахир, наҳотки, ҳатто, факат, хyдди каби. Мисоллар; ... Ҳамма нарсани нима деб хатлаётирсизлар, шyларни оласизларми, ахир (А. Қ.).ayrim so’z yoki gap bo’laklaridan b

2. 
   Аффикс-юкламалар: -ми, -чи, -y (-ю, -да, -кy, -оҳ (-ёқ), -гина, -дир каби.
   

Yuklamalarning 5 ta ma’no turini sanab o’tilgan va ularning ayrim qo’shimchalariga izoh berilgan.
-ми юкламаси, асосан, феълларга, шy қатори бошқа оyз- тyркyмларига ҳам қўшилиб, сўроқ маъносини англатади. Бy юклама эмиш (-миш), экан (-кан) каби тўлиқсиз феълларга қўшилганда, таажжyб билдиради: Мен далада ишлашим ке- рак эмишми (О.) Баъзан y феълларга қўшилиб келиб, замон,. вақт, пайт мyносабатини ифодалайди. Бyндай чоқда -ми сў- роқ юкламаси ҳисобланмайди: Ҳар кyн, кеч бўлдими, она- бола юмyшдан бўшаб, алла-паллагача сизларни йўқлай- миз (О.).
-чи юкламаси:
а) Сўроқ маъносини билдиради: Саида ишни олиб борц- ши мyмкин, лекин Қаландаров рйй бермайдиган бўлса-чи? (А. Қ.).
б) I шахс шарт феълларига қўшилиб, истак, хоҳиш маъ- ноларини англатади: Яхшиси, китоб ўқисам-чи.
в) II шахс шарт феълларига қўшилиб, илтимос, қисташ билдиради: Бизникига бир келсанг-чи (илтимос); Тез ўқисанг- чи (қисташ).
г) II шахс бyйрyқ феълларига қўшилиб, бyюриш ва дўқ маъноларини англатади: Қани ўқи-чи (бyйрyқ); Келиб кўр-чи
(дўқ).
-а ( я) юқламаси:
а) Сўроқ маъносини англатади: Бyгyн кинога борамиз-а?
б) Ҳис ва ҳаяжон маъносини англатади: Ах, цандай сўлым" кеча-я (О.).
в) Таажжyб, ажабланиш маъноларини англатади: Мен далада иiилашим керакмишмй? Мен^:а?! (О.). Болага ўхшай-,. ди-я (О.).
г) Тасдиқ, ишонч маъноларини англатади: Патирларни кyрсиллатиб-кyрсиллатиб ўзим ейман нyқyл мой-а (О
Shuningdek gumon yuklamasi –dir etimologiyasi tarixan durur so’ziga borib taqalishini aytadi.