I. harakat tenglamalari
§1.5. Energiya va to`xtash nuqtalarini topish
Download 0.87 Mb. Pdf ko'rish
|
Harakat integrali log hossalari
- Bu sahifa navigatsiya:
- Yechilishi
- Yechilichi
- 1.5.-Misollar. 1.
- §1.6. Elektromagnit maydonlardagi harakat.
§1.5. Energiya va to`xtash nuqtalarini topish.
1-masala. Agar Lagranj funksiyasi quyidagicha ko`rinishda bo`lsa, energiya topilsin:
, , ( )
n n n n L T q q A q q U q , bu erda A , T lar mos ravishda n q ning chiziqli va kvadratik funktshiyalaridir. Yechilishi. (1.6) formulaga asosan n n n L E q L q n n n n n n T A q q q q
, ,
n n n n T q q A q q U q Lekin, bir jinsli funksiyalar uchun Eyler teoremasiga ko`ra 2
, n n n A q A q . Shuning uchun E T U
. 2-masala. Lagranj
funksiyasi quyidagi boshlang`ich shartlarni qanoatlantiruvchi moddiy nuqta harakatining to`xtash nuqtasi tîpilsin. 2 sin 2 x L x , 0 0 x да 0 1
U ni qanoatlantirgan, yoki 0 0 x bo`lgan) to`xtash nuqtalari deyiladi. Energiyaning saqlanish qonunidan foydalanamiz: 2 sin 2 L x E x L x x . Boshlang’ich shartlarga asosan: 2 0
0 1 sin 2 2
E x ga teng. Zarra to’xtaganda 0
bo’ladi, ya’ni 0 E U E
. Demak, 1 sin 2 x . Bu erdan 6
3-masala. Lagranj funktsiyasi quyidagicha bo’lgan sistemaning energiyasi topilsin: 2 2
1 3 cos
2 2
L l . Yechilichi: i i L E q L q
2 2 2 ml
2 2 2 1 3 cos 2 2 ml l 2 2 2 1 3 cos
2 2
l .
1. Quyidagi Lagranj funksiyalariga mos energiya topilsin.
2 1
, L v Av A лар фа=атгина k q ларнинг функцияси. б) 2 2 2 2
kx L , в) 2 2 ( 1)
L x e ,
2 1 2 2 2 2 sin sin
2 2
m m L r r m
2. 1.1.-misollarda berilgan Lagranj funksiyasi bilan xarakterlanuvchi sistemalarning energiyasini toping. 3. Quyidagi Lagranj funksiyasi va boshlang`ich shartlarga tegishli sistemalarning to`xtash nuqtalarinè òîïèíã:
2 1 , L x x
0 1 x , 0 1 2 x . b) 2 2 , x x x L x ,
0 1
,
0 1
.
v) 2 cos , 2 mx L x 0 0 x , 0 1
m . g) 2 2 1 x xx L x ,
0 1
,
0 3
.
2 2 1 L x x , 0 1 x , 4 1
r . e) 2 2 L x tg x , 0 0 x , 2 1 , 2 U r
. j) 2
L x e , 0 0 x , 0 2
.
2 2 1 x x L x ,
0 3
,
0 1
.
2 ln
x x , 0 1 x , 0 ln
e . k) 2 1 , 2
L x 0 2 x , 0 2
m . l) 2 / 0 1 2 x a L mx U e , 0 0 x , 0 0 0 2U x v m
. m) 2 2 0 1 , 2 L mx U ch kx 0 0 E E
.
n) 2 2 3 1 1 1 2 2 3! L mx kx ax ,
3 0 k x a , 0 0 x . 1) 3 0, k x x a 2) 2 0, k x x 3) x l . о) 2 2 4 1 1 1 2 2 4 L mx kx x , 2 0 k x ,
0 0
.
2 0 1 cos 2
L mx U l
,
0 0 x , 0 4 0 U x m .
§1.6. Elektromagnit maydonlardagi harakat. Zarraning elektromagnit maydondagi harakatining Lagranj funksiyasini quyidagicha yozib olish mumkin: 2 1 , ,
, , 2
L r r t mr U r r t ,
, , , , ум e U r r t e r t rA r t c
(1.15) bu yerda e -zarraning zaryadi, c -yorug`lik tezligi, va A mos ravishda elektromagnit maydonning skalyar va vektor potensiallari, ум U -umumlashgan potensial energiya (ahamiyat bering, potensial energiya tezlikka bog`liq). Odatda elektromagnit potensiallari va A lar elektr va magnit maydon kuchlanganliklari va H lar bilan o`zaro bog`liqdirlar: 1 A E grad c t , H rotA
(1.16) Umumlashgan impulð (1.7) dan odatdagidek topiladi: ( , )
(1.17)
Bu yerdan Lagranj tenglamasi (harakat tenglamasi) (1.8) ni tuzish mumkin: i i i i d e e A m x A e v dt c x c x
(1.18) Lagranj tenglamasi (1.17) ni quyidagi holda yozib olish mumkin: e mr eE vH c
(1.19)
Haqiqatdan ham (1.18) larni hisobga olib (1.16) dan: j i i i j j i i j A e e A A mx e x x x c x c t x 1 i i A e x c t j i j i i j A e A e x eE rH c x x c , (1.20)
chunki ,
i ijk k ijk j k i i j A A H x H rH x x . Xuddi shuningdek, "umumlashgan" impulð momenti (1.17) dan aniqlanadi: e M r mr A c (1.21)
Zarraning bir jinsli o`zgarmas elektr va magnit E r ,
1 2 A H r
(1.22) maydonlardagi harakatida yuqoridagi ifodalar "tanish" ko`rinishga ega bo`ladilar: 2 1 2 2
L m r eE r v H r c , 2 1 2 E mr eEr , 2
p m r H r c ,
2 e p eE v H c ,
(1.23)
M r p , 2
M e rE H r v c
. Ma`lumki, maydon kuchlanganliklarining potensiallar orqali aniqlanishi bir qiymatli emas. Haqiqattan ham, (1.16) dagi ifodalardà 1 df
, A A A f , (1.24) almashtirishlar bajarganimiz bilan E va H larning qiymati o`zgarmaydi. Bu yerda ( , )
f x t -koordinata va vaqtning ixtiyoriy funksiyasi. Bunday simmetriyani kalibrovka invariantligi deyiladi.
Download 0.87 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling