И. Каримов номидаги тошкент давлат техника университети

х ва у ларнинг ўртача фарқи

dx₁ = x_i – x = 1036,67 – 1146,38 = 109,72
dx₂ = 1056,67 – 1146,38 = 89,72
dx₃ = 863,33 –1146,38 = 283,05
dx₄ = 1061,67 – 1146,38 = 84,72
dx₅ = 1248,3 – 1146,38 = 101,94
dx₆ = 1611,67 – 1146,38 = 465,27


_{х =}⅀x_i=1036,67 + 1056,67 + 863,3 + 1061,67 + 1248,3 + 1611 _{= 1146,38}
6 6


_{у =}⅀y_i= 1600 + 1800 + 1300 + 1700 + 2000 + 2500_{= 1816,67}
6 6


dу₁ = у_i – у = 1600-1816,67 = 216,67
dу₂ = 1800-1816,67 = 16,67
dу₃ = 1300-1816,67 = 516,67
dу₄ = 1700-1816,67 = 116,67
dу₅ = 2000-1816,67 = 183,33
dу₆ = 2500-1816,67 = 683,33


3.Фонд самарадорлигини аниқлаш:
F_sam1= у/х = 1600/1036,67 = 1,54
F_sam2= 1800/1056,67 = 1,7
F_sam3= 1300/863,33 = 1,5
F_sam4= 1700/1061,67 = 1,6
F_sam5= 2000/1248,33 = 1,6
F_sam6= 2500/1611,67 = 1,55


4.Янгиланиш коэффициентини аниқлаш:
К_{yang 1} = F_кir/ F_й.o. =420/ 920 = 0, 46
К_{yang 2} = 620/ 1020 = 0,60
К_{yang 3} = 320/620= 0,51
К_{yang 4} = 320/ 520 = 0,61
К_{yang 5} = 620/ 1320 = 0,47
К_{yang 6} = 820/2040 = 0,57


5.Чиқарилиш коэффициентини аниқлаш:
К_{chiq. 1} = F_чиқ./ F_й.б. =320/820 = 0,39
К_{chiq. 2} =520/920 = 0,56
К_{chiq. 3} =420/720 = 0,58
К_{chiq. 4} =620/820 = 0,75
К_{chiq. 5} =320/1020 = 0,31
К_{chiq. 6} =620/1220 = 0,50


6.Корреляция коэффициентини аниқлаш:
а ) (x_i-x)(y_i – y) =dx • dy
dx₁dy₁=109,72216,67 = 23773,148
dx₂dy₂=89,7216,67 = 1495,37
dx₃dy₃=283,05 516,67 = 146245,37
dx₄dy₄=84,72116,67 = 9884,25
dx₅dy₅=101,94183,33 =18689,81
dx₆dy₆=465,27 683,33 =317939,81
⅀ dxdy = 518027,78

б ) (x₁-x)² =dx²

dx₁² = 109,72² = 12038,9
dx₂² = 89,72² = 8050,07
dx₃² = 283,05² = 80120,48
dx₄² = 84,72² = 7177,85
dx₅² = 101,94² = 10392,67
dx₆² = 465,27² = 216483,41
⅀dx² = 334263,43

в ) (у₁-у)² =d²

dу₁² = 216,67² = 46944,44
dу₂² = 16,67² = 277,77
dу₃² = 516,67² = 266944,44
dу₄² = 116,67² = 13611,11
dу₅² = 183,33² = 33611,11
dу₆² = 863,33² = 466944,44
⅀dу² = 828333,33
𝓇_{ху =}⅀(x_i-x)(y_i – y)
√⅀(x_i-x)²⅀(y_i – y)²
𝓇_{ху =}518027,78 = 0,984
√334263,43  828333,33

№	Fyil bosh	Fkiritilganas.f.qiymati	Fchiqarilganas.f.qiymati	Fyilliko’rtacha (x) as.f.qiymati	Qchiqar. hajmi (y)	dx	dy	Fsam	Kyang	Kchiq	Rxy kor.koef.
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
1	820	Mart 420	Avgust 320	1036,67	1600	109,72	216,67	1,54	0,51	0,39
2	920	Iyul 620	Sentabr 520	1056,67	1800	89,72	16,67	1,7	0,67	0,56
3	720	May 320	Noyabr 420	863,33	1300	283,05	516,67	1,5	0,44	0,58	0,9844
4	820	Fevral 320	Dekabr 620	1061,67	1700	84,72	116,67	1,6	0,39	0,75
5	1020	Iuyn 620	Avgust 320	1248,33	2000	101,94	183,33	1,6	0,6	0,31
6	1220	May 820	Oktabr 620	1611,67	2500	465,27	683,33	1,55	0,67	0,5
⅀	5520	3120	2820	6878,3	10900

Асосий воситаларнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисидаги
2017 йил кўрсаткичлари

Кўрсаткичлар-нинг номи	Бошланғич қиймати, млн.сўм				Эскириши, млн.сўм		Қолдиқ қиймати, млн.сўм
	Йил бошига қолдиқ	кирим	Чиқим	Йил охирига қолдиқ	Йил бошига	Йил охирига	Йил бошига	Йил охирига
1.Бино,иншоот, узатиш мосла-маси	707,4	229,6	23,3	913,7	229,0	265,0	478,4	648,7
2.Машина ва жиҳозлар	275,0	49,8	32,3	292,5	119,8	112,0	155,2	180,5
3.Транспорт воситалари	74,4	51,3	2,5	123,2	27,4	29,2	47,0	94,0
4.Бошқа асосий фондлар	64,6	1,4	2,8	63,4	20,2	19,3	44,4	44,1
Жами	2495,1	1359,6	514,8	3340,1	396,4	425,5	2098,7	2914,6

Ушбу жадвал маълумотларидан (асосий фондларнинг балансидан) фойдаланиб, асосий фондларнинг такрор ишлаб чиқариш кўрсаткичларини ҳисоблаш тартибини кўриб чиқамиз. Асосий фондларнинг мутлоқ ўсиши йил охирида йил бошига нисбатан 845 млн. сўмни ташкил қилган: 3340,1 – 2495,1 = + 845 млн.сўм.

1.Асосий фондларнинг ўсиш коэффициенти:

Демак, ўсиш коэффициенти 133,9% ни ташкил қилган.

2. Асосий фондларнинг қўшимча ўсиш коэффициенти. Бу кўрсаткич икки хил усул билан аниқланади:
1)
2)
Демак, асосий фондлар ҳажми йил охирида йил бошига нисбатан 33,9 % га ошган.
3. Асосий фондларнинг эскириш коэффициенти:
Йил бошида:
Йил охирида:
Бирлашма бўйича асосий фондларнинг эскириш даражаси 3,2 фоизга камайган, демак фондлар аҳволи яхшиланган, яроқлилик даражаси ошган.
4. Асосий фондларнинг яроқлилик коэффициенти:
Йил бошида:

Йил охирида:

Асосий фондларнинг яроқлилик даражаси йил охирида йил бошига нисбатан 3,2 фоизга ошган.
5. Асосий фондлар сафини тўлдириш коэффициенти:

Демак, асосий фондлар сафи ҳар хил йўллар билан 40,7 фоизга кенгайтирилган.

6. Асосий фондларни ҳисобдан чиқариш коэффициенти:

Йил даврида ҳар хил йўллар билан хўжалик ҳисобидан чиқиб кетган фондлар ҳажми 20,6 фоизни ташкил қилади.
Масалалар
1- масала. Асосий воситаларнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисида қуйидаги маълумотлар берилган.

Кўрсаткичларнинг номи	Бошланғич қиймати, млн.сўм				Эскириши, млн.сўм		Қолдиқ қиймати, млн.сўм
	Йил бошига қолдиқ	кирим	Чиқим	Йил охирига қолдиқ	Йил бошига	Йил охирига	Йил бошига	Йил охири-га
1.Бино,иншоот, узатиш мосламаси	717,4	239,6	24,3		229,0	265,0
2.Машина ва жиҳозлар	265,0	49,8	32,3		119,8	112,0
3.Транспорт воситалари	74,4	51,3	2,5		27,4	29,2
4.Бошқа асосий фондлар	65,6	1,4	2,8		20,2	19,3
Жами

2- масала. Асосий воситаларнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисида қуйидаги маълумотлар берилган.

Кўрсаткич-ларнинг номи	Бошланғич қиймати, млн.сўм				Эскириши, млн.сўм		Қолдиқ қий-мати, млн.сўм
	Йил бошига қолдиқ	кирим	Чи-қим	Йил охирига қолдиқ	Йил бошига	Йил охири-га	Йил бошига	Йил охири-га
1.Бино, иншоот, узатиш мосламаси	747,4	229,6	23,3		229,0	265,0
2.Машина ва жиҳозлар	235,0	49,8	32,3		119,8	112,0
3.Транспорт воситалари	73,4	51,3	2,5		27,4	29,2
4.Бошқа асосий фондлар	44,6	1,4	2,8		20,2	19,3
Жами

3- масала. Асосий воситаларнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисида қуйидаги маълумотлар берилган.

Кўрсаткич-ларнинг номи	Бошланғич қиймати, млн.сўм				Эскириши, млн.сўм		Қолдиқ қий-мати, млн.сўм
	Йил бошига қолдиқ	кирим	Чи-қим	Йил охирига қолдиқ	Йил бошига	Йил охири-га	Йил бошига	Йил охири-га
1.Бино,иншоот, узатиш мосламаси	757,4	229,6	23,3		229,0	265,0
2.Машина ва жиҳозлар	255,0	49,8	32,3		119,8	112,0
3.Транспорт воситалари	75,4	51,3	2,5		27,4	29,2
4.Бошқа асосий фондлар	54,6	1,4	2,8		20,2	19,3
Жами

4- масала. Асосий воситаларнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисида қуйидаги маълумотлар берилган.

Кўрсаткичларнинг номи	Бошланғич қиймати, млн.сўм				Эскириши, млн.сўм		Қолдиқ қий-мати, млн.сўм
	Йил бошига қолдиқ	кирим	Чи-қим	Йил охирига қолдиқ	Йил бошига	Йил охири-га	Йил бошига	Йил охири-га
1.Бино,иншоот, узатиш мосламаси	767,4	229,6	23,3		229,0	265,0
2.Машина ва жиҳозлар	265,0	49,8	32,3		119,8	112,0
3.Транспорт воситалари	84,4	51,3	2,5		27,4	29,2
4.Бошқа асосий фондлар	64,6	1,4	2,8		20,2	19,3
Жами

5- масала. Асосий воситаларнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисида қуйидаги маълумотлар берилган.

Кўрсаткичларнинг номи	Бошланғич қиймати, млн.сўм				Эскириши, млн.сўм		Қолдиқ қий-мати, млн.сўм
	Йил бошига қолдиқ	кирим	Чи-қим	Йил охирига қолдиқ	Йил бошига	Йил охири-га	Йил бошига	Йил охири-га
1.Бино,иншоот, узатиш мосламаси	807,4	229,6	23,3		229,0	265,0
2.Машина ва жиҳозлар	375,0	49,8	32,3		119,8	112,0
3.Транспорт воситалари	84,4	51,3	2,5		27,4	29,2
4.Бошқа асосий фондлар	64,6	1,4	2,8		20,2	19,3
Жами

6- масала. Асосий воситаларнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисида қуйидаги маълумотлар берилган.

Кўрсаткич-ларнинг номи	Бошланғич қиймати, млн.сўм				Эскириши, млн.сўм		Қолдиқ қий-мати, млн.сўм
	Йил бошига қолдиқ	кирим	Чи-қим	Йил охирига қолдиқ	Йил бошига	Йил охири-га	Йил бошига	Йил охири-га
1.Бино,иншоот, узатиш мосламаси	907,4	229,6	23,3		229,0	265,0
2.Машина ва жиҳозлар	275,0	59,8	32,3		119,8	112,0
3.Транспорт воситалари	94,4	51,3	2,5		27,4	29,2
4.Бошқа асосий фондлар	84,6	1,4	2,8		20,2	19,3
Жами

7- масала. Асосий воситаларнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисида қуйидаги маълумотлар берилган.

Кўрсаткичларнинг номи	Бошланғич қиймати, млн.сўм				Эскириши, млн.сўм		Қолдиқ қий-мати, млн.сўм
	Йил бошига қолдиқ	кирим	Чи-қим	Йил охирига қолдиқ	Йил бошига	Йил охири-га	Йил бошига	Йил охири-га
1.Бино,иншоот, узатиш мосламаси	907,4	229,6	23,3		329,0	265,0
2.Машина ва жиҳозлар	475,0	49,8	32,3		219,8	112,0
3.Транспорт воситалари	64,4	51,3	2,5		27,4	29,2
4.Бошқа асосий фондлар	84,6	1,4	2,8		20,2	19,3
Жами

8- масала. Асосий воситаларнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисида қуйидаги маълумотлар берилган.

Кўрсаткичларнинг номи	Бошланғич қиймати, млн.сўм				Эскириши, млн.сўм		Қолдиқ қий-мати, млн.сўм
	Йил бошига қолдиқ	кирим	Чи-қим	Йил охирига қолдиқ	Йил бошига	Йил охири-га	Йил бошига	Йил охири-га
1.Бино,иншоот, узатиш мосламаси	797,4	269,6	23,3		229,0	265,0
2.Машина ва жиҳозлар	475,0	69,8	32,3		119,8	112,0
3.Транспорт воситалари	94,4	61,3	2,5		27,4	29,2
4.Бошқа асосий фондлар	94,6	1,4	2,8		20,2	19,3
Жами

9- масала. Асосий воситаларнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисида қуйидаги маълумотлар берилган.

Кўрсаткичларнинг номи	Бошланғич қиймати, млн.сўм				Эскириши, млн.сўм		Қолдиқ қий-мати, млн.сўм
	Йил бошига қолдиқ	кирим	Чи-қим	Йил охирига қолдиқ	Йил бошига	Йил охири-га	Йил бошига	Йил охири-га
1.Бино,иншоот, узатиш мосламаси	767,4	269,6	26,3		239,0	235,0
2.Машина ва жиҳозлар	375,0	39,8	32,3		139,8	132,0
3.Транспорт воситалари	84,4	51,3	2,5		27,4	29,2
4.Бошқа асосий фондлар	54,6	1,4	2,8		20,2	19,3
Жами

10- масала. Асосий воситаларнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисида қуйидаги маълумотлар берилган.

Кўрсаткичларнинг номи	Бошланғич қиймати, млн.сўм				Эскириши, млн.сўм		Қолдиқ қий-мати, млн.сўм
	Йил бошига қолдиқ	кирим	Чи-қим	Йил охирига қолдиқ	Йил бошига	Йил охири-га	Йил бошига	Йил охири-га
1.Бино,иншоот, узатиш мосламаси	607,4	229,6	23,3		229,0	265,0
2.Машина ва жиҳозлар	375,0	49,8	32,3		129,8	142,0
3.Транспорт воситалари	84,4	51,3	2,5		28,4	29,2
4.Бошқа асосий фондлар	84,6	1,4	2,8		20,2	19,3
Жами