I kirish II. Asosiy qisim

9. JURNALISTLAR BIRDAMLIGI
Jurnalistlar kasbiy birdamlik talablariga rioya qiladilar. Jurnalist professional obroʻ-eʼtiboriga putur yetkazadigan va ijtimoiy burchiga zid boʻlgan ishlarga qoʻl urmaydi, ommaviy axborot vositalaridan gʻarazli maqsadlarda va hamkasblari oʻrtasida kelishmovchiliklar keltirib chiqarish yoʻlida foydalanmaydi.
Professional faoliyati uchun taʼqib ostiga olingan jurnalist jurnalistlar birdamligi tuygʻusi va prinsiplaridan kelib chiqqan holda hamkasblari himoyasida boʻladi.
10. OMMAVIY AXBOROT VOSITALARI BOʻYICHA JAMOATCHILIK KENGASHI
Jurnalist kasb etikasi talablari va meʼyorlari buzilish holatlarini kuzatish, tahlil qilish va tegishli xulosa chiqarish maqsadida ommaviy axborot vositalari boʻyicha Jamoatchilik kengashi tuziladi.
Jamoatchilik kengashi nizomi Oʻzbekiston Jurnalistlari ijodiy uyushmasi konferensiyasida tasdiqlanadi.
Jamoatchilik kengashi yetti kishidan iborat tarkibda besh yillik muddatga Oʻzbekiston Jurnalistlari ijodiy uyushmasi konferensiyasida saylanadi.
Jamoatchilik kengashi:
— milliy va xorijiy ommaviy axborot vositalarida eʼlon qilingan (tarqatilgan) materiallarni jurnalistning kasb etikasi meʼyorlari nuqtai nazaridan oʻrganadi, tahlil qiladi, baholaydi, xulosa chiqaradi;
— jurnalistlik faoliyati bilan bogʻliq bahsli holatlarga oydinlik kiritilishida yordamlashadi;
— Kodeks meʼyorlariga rioya etilmaslik holatlari yuzasidan taqdim etilgan murojaatlarni koʻrib chiqadi va qaror qabul qiladi;
jurnalist kasb etikasiga taalluqli boshqa masalalarni jamoatchilik eʼtiboriga havola etadi.
Koʻrib chiqilgan masalalar yuzasidan Jamoatchilik kengashining qarori Ommaviy axborot vositalarida chop etiladi.
Jamoatchilik kengashi qarori jurnalistni intizomiy, maʼmuriy yoki boshqa turdagi javobgarliklarga tortish uchun asos hisoblanmaydi, u tavsiya xususiyatiga ega.
Oʻzbekiston Jurnalistlari ijodiy uyushmasining IV konferensiyasi
Toshkent shahri, 2019-yil, 17-iyul
IV. Xulosa
Raqamli texnologiyalarning dolzarbligini hisobga olsak, asosan onlayn OAVga e’tibor qaratsak va yangiliklar saytlarini ko‘rib chiqsak, qaysi saytlar kimning “qo‘g‘irchoqlari” ekanini taxmin qilish qiyin bo‘lmaydi.
Bu maqolada biz Matbuot kengashi tomonidan har yili taqsimlanadigan pul mukofotlari yoki jurnalistlarga berilgan kvartiralar haqida gapirmaymiz. Bu haqda yetarlicha muhokama qilingan. Bu yerda biz “kannibalizatsiya” deb ataluvchi tendentsiya haqida gapirmaymiz, garchi bu jurnalist etikasi qoidalariga kiritilgan bo'lsa-da, mos yozuvlar madaniyatiga zarar etkazadi. Ushbu maqolada to‘xtalib o‘tmoqchi bo‘lgan masala – mamlakatimiz ommaviy axborot vositalarida keng tarqalgan partiyaviylikka urinishlar.
Avvalo shuni ta’kidlashim kerakki, jurnalist odob-axloq qoidalari aslida qonun emas, balki jurnalistlarga yo‘l ko‘rsatuvchi mayoqdir.
Xalqaro miqyosda matbuot erkinligi komissiyasi (yoki Xatchin komissiyasi) birinchi marta 1947 yilda OAVning barcha sub'ektlarini axloqiy qoidalarga amal qilish tamoyili atrofida birlashtirish jarayoniga o'z muhrini qo'ydi. Bu jurnalistlarni yanada mas’uliyatli bo‘lishga chaqiriq edi.
Ma’lumki, jurnalistning xalq oldidagi mas’uliyati ham qalam egasining halolligini bildiradi. Ozarbayjon matbuotida buni kamdan-kam uchratamiz. Hokimiyat tarafdori bo'lgan ma'lumotlarga kelsak, sabablar odatda moliyaviydir. Ma’lumki, jurnalistika sohasida boshqa kasb egalari ham ishlab, yozishlari mumkin. Xolislikni saqlash jurnalistikaning asosiy ustunlaridan biri ekanligini hamma biladi. Biroq, yuqorida aytib o‘tganimiz sabablarga ko‘ra, jurnalist noto‘g‘ri yo‘lga tushishi mumkin. Shunday ekan, haqiqiy muharrir eng avvalo jurnalistika sohasida oliy ma’lumotga ega bo‘lmaganlarga OAV etikasi qoidalarini o‘rgatishi kerak. Shu tariqa erkin fikrlaydigan, hech ikkilanmasdan savol bera oladigan va buning natijasida OAVimizga juda qimmatli hissa qo‘shadigan jurnalistlarni tayyorlash mumkin.