I-мавзу. Бухгалтерия ҳисоби, унинг моҳияти ва аҳамияти

Ёпилувчи ўтказмалар

Ҳар бир ҳисобот даврнинг, одатда ҳар ойнинг оҳирида, транзит счётларнинг қолдиқлари ўтказилади ва улар ёпилади. Ушбу молиявий натижалар ҳисобот счётларининг қолдиқларини даврий кўчириш (тозалаш) ёпилувчи ўтказмалар орқали амалга оширилади.
Ёпилувчи ўтказмалар икки мақсадни кўзлайди:

1. 
   Соф фойда ёки зарарни тақсимланмаган фойдага ўтказиш;
   
2. 
   Кейинги ҳисобот даврни бошлаш учун, ҳар бир вақтинчалик счёт бўйича нолга тенг қолдиқни қолдириш.
   

Бухгалтерия баланси (активлар, мажбуриятлар, ҳусусий капитал) счётлари даврий равишда ёпилмайди, шунинг учун улар доимий счётлар деб аталади. Доимий счётлар бўйича давр оҳиридаги қолдиқ кейинги даврнинг бошланғич қолдиғи сифатида ўтади. Счётни ёпиш – бу ушбу счёт бўйича қолдиқни ўтказма орқали бошқа счётга ўтказиш демак. Масалан, кредит қолдиғига эга бўлган счётнинг (даромад счёти сингари) ёпилиши мазкур счётни дебетлаб тегишли счётни кредитлаш орқали амалга оширилади. Ёпилиш жараёнида кредитли қолдиқ доимо бошқа счётни кредитига, дебетли қолдиқ эса бошқа счётнинг дебетига ўтказилади.
Ёпилувчи ўтказмалар ҳисобот даврнинг оҳири санасида ёзилади ва Бош китобга киритилади.
Барча транзит счётлар 9910 “Якуний молиявий натижа” счётига ёпилади. Ушбу счётнинг дебети ва кредити бўйича суммалар бир бири билан таққосланади ва фарқ тақсимланмаган фойда счётига ёпилади.

Дт	9910	Кт
Харажатларга оид счётлар ёпилади	Даромадга оид счётлар ёпилади
Кт 9100		Дт 9000
Кт 9400		Дт 9300
Кт 9600		Дт 9500
Кт 9720		Дт 9710
Кт 9800
Олинган соф фойда натижаси	Кўрилган зарар натижаси
Кт 8710		Дт 8710

Ёпилиш жараёни якунлангандан кейин барча транзит счётлар қолдиқлари нолга тенглаштирилади. Бундан кейин бу счётлар янги ҳисобот даврнинг даромад ва харажатларини акс эттириш учун тайёр бўлади. Балансда акс эттириладиган счётлар бўйича якуний қолдиқ кейинги давр бошланғич қолдиғига ўтказилади.

1.