7 – rasm
Fizik mayatnikning tebranish davri quyidagiga teng.
(1)
bu yerda m – mayatnikning massasi, l – uzunligi, I – inersiya momenti.
Matematik mayatnik deb ingichka, cho’zilmas ipga osilgan va tebranayotgan moddiy nuqtaga aytiladi.. (b - rasm) matematik mayatnikning tebranish davri uning massasiga bog’liq emas:
(2)
bu yerda l – mayatnik uzunligi, g – erkin tushish tezlanishi.
Prujinali mayatnik deb elastik prujinaga osilgan va vertikal tebranishlar hosil qilayotgan sistemaga aytiladi. (c-rasm)
Prujinali mayatnikning tebranish davri quyidagiga teng:
(3)
bu yerda m – yukning massasi, K – prujinaning bikrligi.
To’lqinlar.
Tebranishlarning elastic muhitda tarqalishiga to’lqin deyiladi. To’lqinlar ikki xil bo’ladi: bo’ylama va ko’ndalang. Agar muhit zarrachalarning tebranishi to’lqinning tarqalish yo’nalishida bo’lsa, bunday to’lqin bo’ylama, to’lqinning tarqalish yo’nalishiga tik bo’lsa, ko’ndalang to’lqin deyiladi. Masalan, tovush to’lqinlari bo’ylama, elektromagnit to’lqinlari ko’ndalangdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
