И. С. Аликулов стажѐр-тадқиқотчи-изланувчи

9 

 
 
 
 
 

Манба: муаллифлар томонидан тузилган.

1.1- расм Инвестиция турлари. 
Хорижий 
инвесторлар 
деб 
бошқа 
мамлакатдан 
миллий 
иқтисодиѐтга хорижий тадбиркорлар томонидан қўйилган узоқ муддатли 
капитал қўйилмаларга айтилади. Ҳозирги кунда миллий иқтисодиѐтимизни 
таркибий қайта қуриш жараѐнида унинг ривожланиши ва самарадорлиги 
инвестицион қўйилмалар ҳажмининг ўсишини зарур этиб қўймоқда.
Бизнинг фикримизча, барча инвестицион ресурслар манбаини 
молиявий таъминот турлари бўйича, яъни давлат, ҳудудий ва хўжалик 
ҳисобига бўлиш мумкин. 
Мақсад 
белгилари 
бўйича 
Тўғридан-
тўғри 
Молиявий манбалари 
бўйича 
Инвестициялар 
Инвестициялаш 
субъектлари 
бўйича 
Ҳаракат 
йўналишлари 
бўйича 
Инновацион 
Ўлчов 
бўйича 
Экин майдонларини яратиш 
ва алмашлаб экиш 
Ер ҳолатини яхшилаш 
тизимига 
Ўғитлаш тизимига 
Мелиорация тизимига 
Қуйилмаларнингму
ддатлилиги бўйича 
Маблағларни жорий 
этиш вақти ва 
натижалардан 
фойдаланиш бўйича 
Мажбурий жорий 
қилиниш даражаси 
бўйича 
Бир марталик 
инвестициялар-такрор 
маҳсулот ишлаб чиқариш. 
Мажбурий 
Ҳимояланишга 
Тезкор 
Ижтимоий 
Ҳукумат 
Дастлабки 
Экстенсив 
Давлат 
Хусусий 
Кичик 
Йирик 
Молиявий 
Интеллектуал
Реинвестициялаш 
Уруғчилик тизимига 
Ем-хашак етиштиришга 
Ишлаб чиқариш фондлари 
таъминотига 
Чорвачилик тизимига 
Ўз 
Жалб қилинган 
Такрор инвестициялар-
бир марталик маҳсулот 
ишлаб чиқариш 
Бир марталик инвестр 
маҳсулотни бир 
марталик чиқариш 
Узоқ муддатли. 
Қисқа муддатли 
Субъектлар 
функционал 
фаолияти бўйича 

---

“Иқтисодиѐт ва инновацион технологиялар” илмий электрон журнали. № 5, июль, 2012 йил 
10 
Ўзининг юзага келиш белгилари бўйича давлат молиявий ресурслар 
манбалари инвестицион соҳа учун ички ва ташқи турларга бўлинади. 
Бозор иқтисодиѐтининг ривожланиши ва мулкчилик муносабатларининг 
шаклланиб бориши Ўзбекистонда капитал қўйилмалар децентрализация 
(марказлашмаган) жараѐнларини юзага келтирмоқда. 
Инвестициялар ички манбаи қуйидаги гуруҳларни ўз ичига олади: 
-
давлат бюджети маблағлари; 
- Ўзбекистон Республикаси Марказий банки ва тижорат банкларининг 
кредитлари; 
- инвестицион фондлар, компания ва бошқа молия-кредит ташкилотлари 
ресурслари. 
Давлат ташқи инвестицион манбалари қуйидаги қисмларга бўлинади: 
- хорижий ва тўғридан-тўғри ва портфель инвестициялар; 
- халқаро молиявий ташкилотларнинг кредитлари; 
- миллий капитал қайтими. 
Ҳудудий нуқтаи назардан хўжалик юритувчи субъкетлар инвестицион 
ресурслари манбаини икки гуруҳга ажратиш мумкин: ўз маблағлари ва жалб 
қилинган маблағлар. 
Ҳудуд бўйича ўз маблағлари инвестицион манбалар: ҳудудий 
бюджетлар ресурслари ва шу ҳудудда жойлашган инвестицион ва суғурта 
компаниялари ресурсларидан иборат бўлади. 
Жалб қилинган ҳудудий инвестицион манбаларга; чет эл 
инвестициялари, халқаро молиявий ташкилотлар кредитлари; миллий 
капитал қайтими, мазкур ҳудудда жойлашган тижорат банклари ресурслари 
киради.
Хўжалик ҳисоби шахсий манбаларига фуқароларнинг шахсий маблағлари 
киради. 
Хўжалик 
ҳисоби 
хусусий 
манба 
корхоналар 
ресурслари 
(тақсимланмаган фойда, амортизация фонди) киради. 
Хўжалик ҳисоби заѐм турига алоҳида тижорат банклари ресурслари 
киради. Муаллиф томонидан юқорида таклиф этилган тасниф 1.2 – расмда 
келтирилган. 

---