I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq

KОNSTITUTSIYAVIY HUQUQ
290
291
ikki yo‘l bilan erishiladi: yoki Prezident muayyan mansabdor 
shaxslarni tayinlaydi, Oliy Majlis esa tasdiqlaydi yoxud Oliy 
Majlis tayinlaydi, nomzodni esa Prezident taqdim etadi.
2019-yil 5-martdagi “Hukumatni shakllantirish tartibi 
demokratlashtirilishi va uning mas’uliyati kuchaytirilishi 
munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun 
hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi 
qonun qabul qilinishi natijasida O‘zbekiston Respublikasi 
Konstitutsiyasining (79,93,98-moddalari)ga o‘zgartirish 
va qo‘shimchalar kiritildi. Xususan, Konstitutsiyaning 
93-moddasi, birinchi qismining bandi quyidagi tahrirda 
bayon etildi: “O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining 
O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik 
palatasi ma’qullaganidan keyin kiritilgan taqdimiga binoan 
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi a’zolarini 
tasdiqlaydi va lavozimlaridan ozod qiladi”.
O‘zbekiston 
Respublikasi 
Prezidenti 
O‘zbekiston 
Respublikasi Bosh prokurori va Hisob palatasi Raisini 
tayinlaydi va ularni lavozimidan ozod qiladi, keyinchalik bu 
masalalarni O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Senati 
tasdig‘iga kiritadi. Shuningdek, Prezident Bosh vazirning 
taqdimiga muvofiq viloyatlar hokimlarini va Toshkent shahar 
hokimini tayinlaydi va lavozimidan ozod etadi, keyinchalik 
bu masalalarni tegishli xalq deputatlari Kengashlarining 
tasdig‘iga kiritadi. Prezident o‘z qarori bilan Konstitutsiyani, 
qonunlarni buzgan yoki o‘z sha’ni va qadr-qimmatiga dog‘ 
tushiradigan xatti-harakat sodir etgan tuman va shahar 
hokimlarini lavozimidan ozod etishga haqli.
Davlat xavfsizlik xizmati borasida Prezident Davlat 
xavfsizlik xizmati raisini tayinlaydi va lavozimidan ozod etadi, 
keyinchalik shu masalalarga doir farmonlarni O‘zbekiston 
Respublikasi Oliy Majlisining Senati tasdig‘iga kiritadi.
Sud hokimiyati organlariga kelganda, shuni aytish 
majburiy kuchga ega bo‘lmasada, dasturulamal sifatida qonun 
chiqaruvchi organga ham, mamlakatdagi jamoatchilik fikriga 
ham katta ta’sir ko‘rsatadi.
Mamlakatimizda ushbu normaning amaldagi tatbig‘i 
sifatida, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M. 
Mirziyoyevning 2017-yil 22-dekabrdagi Oliy Majlisga 
Murojaatnomasini misol tariqasida ko‘rsatib o‘tishimiz 
mumkin. Mazkur Murojaatnomada Prezident tomonidan, 
“Davlat boshqaruvining bunday demokratik usuli bugun 
O‘zbekistonda olib borilayotgan keng ko‘lamli islohotlar, 
avvalambor, xalq bilan muloqot prinsipiga g‘oyat uyg‘un va 
hamohang bo‘lib, bizning ish faoliyatimiz samaradorligini 
yanada oshirishga xizmat qiladi”
45
, degan fikrga alohida 
to‘xtalib o‘tdilar.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining ijro etuvchi 
hokimiyatni tuzish bilan bog‘liq vakolatlari Konstitutsiyaning 
93-moddasining 8, 10, 11, 12, 13, 15, 20, 24-bandlarida bayon 
qilingan. Bunday vakolatlarning ko‘pligiga ikkita sabab bor:
birinchidan, Prezident bo‘lib saylangan shaxsning dasturi 
umumxalq saylovlari orqali qo‘llab-quvvatlangani uchun u 
ijroiya hokimiyat organlarini tuzishda muayyan vakolatlarga 
ega bo‘lishi kerak. Chunki uning dasturini bajarish, asosan, 
ijro etuvchi hokimiyat organlari zimmasiga tushadi, ularni 
tuzishda Prezidentning vakolatlari juda muhim o‘rin tutadi;
ikkinchidan, O‘zbekiston Respublikasi konstitutsiyaviy 
tuzumining asoslaridan biri bo‘lmish hokimiyatlarning 
bo‘linishi prinsipi davlatning biror-bir organini faqat bir 
hokimiyat tarmog‘i tomonidan tuziiishini istisno qiladi. 
Shuning uchun davlat hokimiyatining markaziy organlarini 
tuzishga ham Prezident, ham Oliy Majlis jalb qilingan. Bunga 
45 Мирзиёев Ш.М. Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат 
Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномаси. -Тошкент: “Ўзбекистон” 
НМИУ, 2018 — Б.З

---