I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq

3-§. Hokim — vakillik va ijro hokimiyati boshlig‘i
Xalq deputatlari Kengashlari davlat organi sifatida sobiq 
Ittifoq davrida ham bo‘lgan bo‘lsa va O‘zbekiston mustaqillikka 
erishgach, uni sifat jihatidan takomillashtirib, vakillik 
xarakterini kengaytirib, hokimiyat tizimida saqlab qolingan 
bo‘lsa, hokim lavozimi yangi davlat boshqaruv institutidir.
Hokim lavozimi joriy qilinishi bilan, birinchidan, tarixiy 
davlatchiligimiz an’analari tiklandi (o‘zbek davlatchiligida 
Amir Temur davrida ham hokim lavozimi bo‘lgan), ikkinchidan, 
ijro hokimiyati kuchaytirildi (hokimlarga keng vakolatlar 
berilgan), uchinchidan, rahbarlik mas’uliyati kengaytirildi.
Konstitutsiyaning 104-moddasida «Hokim o‘ziga berilgan 
vakolatlar doirasida tegishli hududdagi barcha korxonalar, 
muassasalar, 
tashkilotlar, 
birlashmalar, 
shuningdek, 
mansabdor shaxslar va fuqarolar tomonidan bajarilishi 
majburiy bo‘lgan qarorlar qabul qiladi»
58
, deb ko‘rsatilib, 
hokimlar mavqeyi aniqlangan. Hokim faqat ijro hokimiyatini 
boshqarmaydi, Konstitutsiyaning 99 va 102-moddalarida 
hokimlar vakillik hokimiyatini ham boshqarishi ko‘rsatilgan. 
Bu hokim xalq deputatlari Kengashlari faoliyatini tashkil 
qilish, ko‘maklashish bilan shug‘ullanishini ko‘rsatadi.
Hokimning ko‘pgina qarorlari xalq deputatlari 
58 Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси//[Электрон манба] // 
URL: http://lex.uz (мурожат қилинган вақт 26.02.2020).

---

KОNSTITUTSIYAVIY HUQUQ
344
345
qonunlarini, Prezident Farmonlarini, davlat hokimiyati 
yuqori organlarining qarorlarini amalga oshiradilar, ya’ni 
ijrosini ta’minlaydilar. Respublika va mahalliy ahamiyatga ega 
masalalarni muhokama qilishda ishtirok etadilar. Mahalliy 
davlat hokimiyati organlari normativ hujjatlar qabul qiladi. 
Ular shu hududda bajarilishi majburiydir. Yuqori mahalliy 
organlarning o‘z vakolat doirasida qabul qilgan qarorlarini 
quyi organlar ijro etishi shart.
2017-yil 8-sentabrda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti 
Farmoni bilan tasdiqlangan «O‘zbekiston Respublikasida 
ma’muriy islohotlar Konsepsiyasi»da mahalliy davlat 
hokimiyati organlarininig faoliyatini yanada takomillashtirish, 
ularning mas’uliyati, javobgarligini kuchaytirish, ijro 
hokimiyati ustidan vakillik hokimiyatini, jamoatchilik 
nazoratini rivojlantirishning samarali mexanizmlarini 
yaratish, hokimiyat bo‘linishi prinsipini chuqur joriy etish, 
hokimlarni aholi tomonidan saylash yo‘liga o‘tish, davlat 
vakolatlarini markazdan joylarga bosqichma-boshqich 
o‘tkazish masalalari belgilandi.