I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq

4-§. Saylovlarda xalqaro standartlar 
(andozalar) qo‘llanilishi hamda 
Xalqaro hujjat qoidalarini 
O‘zbekiston saylov qonunchiligiga 
implementatsiya qilish.
Saylovlar  eng  qadimgi  ijtimoiy  munosabatlar  bo‘lib, 
insoniyat  rivojlanishi,  ijtimoiy  rivojlanish,  demokratiya 
rivojlanishi bilan birga rivojlanib bormoqda va o‘zi ham shu 
rivojlanishlarga katta ta’sir ko‘rsatmoqda.
Inson  huquqlari  xalqaro  ahamiyatga  ega  bo‘lib,  xalqaro 
miqyosda  ular  himoya  qilinar  ekan,  bu  saylov  huquqlariga 
ham  tegishlidir.  Xalqaro  munosabatlar  rivojlanishi,  saylov 
huquqining rivojlanishiga ta’sir qilib bordi va barcha davlatlar, 
suveren  davlat  bo‘lishidan  qat’iy  nazar,  ko‘pchilik  uchun 
ma’qul qoidalarga, talablarga rioya etilishi maqsadga muvofiq 
ekanligi e’tirof etdi. Bunday talablar saylovlarga qo‘yiladigan 
standartlar  deb  yurilatiladigan  bo‘ldi.  Bular  saylovlarga 
qo‘yiladigan  umumiy  talablardir.  “Umumiy  talablar  uzoq 
dеputаtligigа nоmzоdlаr to‘g‘risidаgi, shuningdеk оvоz bеrish 
vа sаylоv yakunlаri hаqidаgi mа’lumоtlаrni mа’lumqilаdi.
Оmmаviy  ахbоrоt  vоsitаlаri  sаylоvgа  tаyyorgаrlikning 
bоrishini vа sаylоv qаndаy o‘tаyotgаnligini yoritib bоrаdi.
Sаylоv kоmissiyalаrining mаjlislаri оchiq o‘tkаzilаdi. Sаylоv 
kоmissiyalаrining  qаrоrlаri  оmmаviy  ахbоrоt  vоsitаlаridа 
e’lоn  qilinаdi  yoki  ushbu  Kоdеksdа  bеlgilаngаn  tаrtibdа 
hаmmаgа mа’lum qilinаdi.
Sаylоvgа  tаyyorgаrlik  ko‘rish  hаmdа  uni  o‘tkаzishgа 
dоir  bаrchа  tаdbirlаrdа,  shuningdеk  sаylоv  kuni  оvоz 
bеrish  хоnаlаridа  vа  оvоzlаrni  sаnаb  chiqishdа  O‘zbеkistоn 
Rеspublikаsi 
Prеzidеntligigа, 
Qоnunchilik 
pаlаtаsi 
dеputаtligigа,  mаhаlliy  Kеngаshlаr  dеputаtligigа  nоmzоdlаr 
ko‘rsаtgаn  siyosiy  pаrtiyalаrdаn,  fuqаrоlаrning  o‘zini 
o‘zi  bоshqаrish  оrgаnlаridаn  kuzаtuvchilаr,  оmmаviy 
ахbоrоt  vоsitаlаri  vаkillаri,  bоshqа  dаvlаtlаrdаn,  хаlqаrо 
tаshkilоtlаrdаn kuzаtuvchilаr ishtirоk etish huquqigа egа. 
Ayrim  adabiyotlarda  saylov  huquqining  muhim, 
umume’tirof  etilgan  prinsiplari  deb  faqat  umumiy,  teng, 
to‘g‘ridan to‘g‘ri va yashirin ovoz berish 
  ko‘rsatilgan
40
.  Ayrimlarida  esa  saylovda  ishtirok 
etish  erkinligi,  oshkoralik  ham  saylov  huquqining  asosiy 
prinsiplaridan deb baholangan
41
.
Haqiqatda ham, erkinlik va oshkoralikni asosiy prinsip deb 
aytish, bu qoidalarning saylovlardagi muhim ahamiyatini e’tirof 
etishdir. Bundan tashqari ular O‘zbekiston Konstitutsiyasi va 
qonunlarida  mustahkamlangan  va  saylov  o‘tkazishda  asosiy 
qoida hisoblanadi.
40 Коституционное право зарубежных стран. М: Норма, 2010, стр, 229; Баглай 
М.В. Коституционное право РФ. -М: Норма, 1998, -С .349-350. Таджиханов У. 
ва бошкалар, Узбекистан Республикаси конститудиявий ҳуқуқи. -Т ; Шарк,, 
-2001. В-484
41 Хусанов О.Т. Конституциявий ҳуқуқ. -Т.: Aдолат. -2014. -Б. 203-204

---