I tekis 1richagli sharnirli mexanizmlarning strukturasi, kinematikasi va kinetostatikasini tekshirish

Krivoshipningto‘laaylanishidabelgilangan nuqtalarnibirlashtirib, S₄ nuqtaningtraektoriyasinihosilqilamiz.(3-shakl, a)

1.2.2 Tezliklarplaninituzish

a) Krivoshipningburchaktezliginianiqlaymiz

b) KrivoshipningAnuqtasiningchizig’litezliginianiqlaymiz:

v) Tezliklarplaning koeffitsientinianiqlaymiz

bukoeffitsientharbirmillimetrkesmadanecha xaqiqiytezlikborliginiko‘rsatadi.
g) ListningixtiyoriybirjoyidatezliklarplaningqutbnuqtasiPnitanlaymiz. Qutbnuqtasidankrivoshipningyo‘nalishibo‘yichakrivoshipO₁Agatikchiziqchizamizva = 30mmkesmanibelgilaymiz (3 - shakl, b).
d) KulisaningB₂nuqtasinitezligiquyidagivektortenglamalarsistemasiyordamidaaniqlaymiz.

bu yerda; - kulisaning B₂ nuqtasining tezligi;
- tezlikbizga ma’lum, u gateng
- kulisaAnuqtasining, Bnuqtaganisbatantezligi (uningtezlikvektoriABkulisagatikyo‘nalgan, uningqiymatiesanoma’lum );
- V₃nuqtaningtezligi (unolgateng);
- kulisaB₂nuqtasining, toshniB₃nuqtasiganisbatantezligi (uningtezlikvektoriAEkulisagaprallelyo‘naladi, uningqiymatiesanoma’lum );
e) Yuqoridagitenglamalarningbirinchisigaasosan, tezliklarplaninganuqtasidankinematikaviysxemadagiABkulisaganisbatantikchiziq, ikkinchisigabinoanesaPnuqtadanAEgaparallelchiziqo‘tkazamiz. Ikkinuqtaningkesishuvidanxosilbo‘lgan nuqtaB₂nuqtaningabsalyutchizig’litezliginiberadi.
j) KulisaniCva E nuqtalariningtezliginianiqlashuchunkesmalaro‘xshashligidanfoydalanibquyidagiproportsiyaorqalianiqlanadi.
1)

2)

3)

4)

5)

6)

7)

8)

ekanliginianiqlaymiz. Tezliklarplanidagi vektorningdavomida kesmanichizamiz. Bu yerda va kesmalarningqiymatlario‘zgaruvchanbo‘lib, umexanizmningturlivaziyatlaridaturlichabo‘ladi. Xosilbo‘lganava yenuqtalarniPqutubnuqtabilanbirlashtiribshunuqtalarningabsalyutchizig’litezliklarinihosilqilamiz.
Sxemadagi S₂ nuqtaning tezligi ham proportsiya orqali aniqlanadi.

1. 
   
   
2. 
   
   
3. 
   
   
4. 
   
   
5. 
   
   
6. 
   
   
7. 
   
   
8. 
   
   

Ekanligini aniqlaymiz. Tezliklar planidagi vektorning oralig’ida a nuqtadan boshlab kesmani o‘lchab S₂ nuqtani belgilaymiz va bunuqtani P qutub nuqta bilan birlashtirib S₂ nuqtaning absalyut chizig’litezligini hosilqilamiz.
z) 4-5 zvenolardaniboratAssurgruppasiningtezliklarplaninituzamiz. SHatunvakramisloDnuqtadasharniryordamidabirlashtirilgan. Uningvektortenglamasiquyidagichabo‘ladi.



bu yerda: -Cnuqtaningchizig’iytezligi;
-O₂qo‘zg’almaszvenoningtezligi, unolgateng;
- shatunningchizig’litezligi, uningyo‘nalishiCDzvenogatikyo‘nalgan;
- karamisloningchizig’litezligi, uningyo‘nalishiDO₂zvenogatikyo‘nalgan.
YuqoridagilargaasosantezliklarplanidagisnuqtadansxemadagiCDzvenogatikchiziqo‘tkazamizvaPqutbnuqtadanDO₂zvenogatikchiziqo‘tkazamiz. Ikkichiziqningkesishishnuqtasi (d) -ya’ni - absalyutchizig’litezlikhosilbo‘ladi.
i) S₄nuqtaningtezligiquyidagiformulaorqalianiqlanadi,



uzunlikdatezliklarplanidagi kesmagaqo‘yamiz.
l) S₅nuqtaningtezligiquyidagiformulaorqalianiqlanadi,



uzunlikdatezliklarplanidagi kesmagaqo‘yamiz
m)Nuqtalarningchizig’iytezliginihaqiqiyqiymatlariquyidagichaaniqlanadi.
;
; ;
; ; ;
; ; ;
;
Qolganvaziyatlarningqiymatlari 1-jadvalgayoziladi.
1-jadval
Tezliklarjadvali

Belgilanishi	Holatlardagi qiymatlar
		1	2	3	4	5	6	7	8
		1.011	1.011	1.011	1.011	1.011	1.011	1.011	1.011
		1.11	1.08	0.26	0.81	1.11	0.81	0.175	0.55
		1.14	1.11	0.49	0.87	1.17	0.93	0.70	0.81
		0.32	0.76	0.78	0.35	0.20	0.29	0.61	0.76
		1.14	1.11	1.14	1.11	1.17	0.87	0.29	0.58
		5.08	4.09	3.53	3.80	4.68	5.46	5.85	5.70
		0.96	1.57	0.67	0.64	0.20	0.29	0.46	0.11
		1.11	1.11	0.23	0.81	1.17	0.87	0.49	0.70
		0.67	0.49	0.55	0.61	0.70	0.46	0.61	0.67
		0.14	0.35	0.35	0.11	0.08	0.11	0.29	0.35

1.2.3 Tezlanishlarplaninituzish.

a) KrivoshipningAnuqtasinitezlanishinianiqlaymiz. YetakchiO₁Azvenoo‘zgarmasburchagiytezlikbilanaylanadi. Anuqtaningurinmatezlanishinolgateng, chunki₁const₁0, bo‘ladi. Uningqiymatiquyidagichatopiladi;

b) Tezlanishlar planning masshtab koeffitsienti nitanlaymiz
v) Listdagiqutbnuqtasiniixtiyoriytanlaymiz. UndanO₁Akrivoshipgaparallelqilib, AnuqtadanO₁nuqta tamonnormaltezlanishvektoriyo‘nalishinichizamiz. Buchiziqda kesmani belgilaymiz(3-shakl,g).
g) Kulisaning B₂ nuqtasini tezlanishini quyidag ivektortenglamalar yordamida aniqlaymiz:

bu yerda; -tezlanishma’lum, u gateng,
- tezlanish AB zvenoga parallel va B nuqtadan Anuqta tamon yo‘naladi, uning skolyar miqdori es aquyidagicha aniqlanadi.(3-shakl,g)




-kulisaningurinmatezlanishi, uningvektoriAEkulisagatikyo‘nalgan
-KulisaningB₂nuqtasixarakatiningtoshganisbatanKoriolistezlanishi, ukulisalimexanizmdahosilbo‘ladivauningqiymatiquyidagichaaniqlanadi.

bo‘lib, yo‘nalishinisbiyvektor nikulisaningxarakatyo‘nalishiω₂bo‘yicha 90 gaburishyo‘libilananiqlanadi.(3-shakl, g);
-kulisadagiV₂nuqtaningV₃nuqtaganisbatannisbiyxarakatidagitezlanishi, uningvektorikulisagaparallelyo‘naladi. (3-shakl,g).
Ikki va vektorlarningkesishidanxosilbo‘lgan nuqta, kulisaningB₂nuqtasiningabsalyuttezlanishinihosilqiladi (3-shakl,g).
d) KulisadagiCva Enuqtalarningtezlanishikesmalarnisbatiyordamidaaniqlanadi:

Tezlanishlarplanidagianuqtadan kesmaningdavomidahamdaorasida kesmalarniolib,evacnuqtalarnibelgilaymiz. BunuqtalarniqutbnuqtabilanbirlashtiribCvaEnuqtalarningchizig’litezlanishinihosilqilamiz.

e) KulisaningmassamarkaziS₂ningtezlanishinikesmalarnisbatidanfoydalanibaniqlaymiz.

ekanliginianiqlaymiz. Tezlanishlarplanidagi vektorningoralig’idaanuqtadanboshlab kesmanio‘lchabS₂nuqtanibelgilaymizvabunuqtaniqutbnuqtabilanbirlashtiribS₂nuqtaningabsalyutchizig’litezlanishinihosilqilamiz.
j) Mexanizmning 4-5 zvenolargruppasiningtezlanishlarinianiqlaymiz. SHatundagiDnuqtaningtezlanishinianiqlashuchunquyidagivektortenglamaniyozamiz;

butenglamadagi tezlanishma’lum.
DnuqtaningCnuqtaganisbatannormaltezlanishiquyidagichabo‘ladi;

UningvektoriDCzvenogaparallelbo‘lib,DnuqtadanCnuqtatomonyo‘nalgan (3-shakl,g).
Yuqoridagitenglamada -DnuqtaningCnuqtaganisbatanurinmatezlanishi, uningvektoriCDzvenogatikyo‘nalgan (3-shakl,g).
-O₂zvenoningtezlanishi , u 0 gateng.
DnuqtaningO₂nuqtaganisbatannormaltezlanishiquyidagichabo‘ladi;

UningvektoriDO₂zvenogaparallelbo‘lib,DnuqtadanO₂nuqtatomonyo‘nalgan (3-shakl,g).
-DnuqtaningO₂nuqtaganisbatanurinmatezlanishi, uningvektoriDO₂zvenogatikyo‘nalgan (3-shakl,g).
Ikki va vektorchiziqlarningkesishgannuqtasiDnuqtaningtezlanishiniberadi.
z) 4-5 zvenolarningog’irlikmarkazlariS₄vaS₅ nuqtalaritezlanishinikesmalarnisbatiorqalianiqlaymiz.




tezlanishlarplanidagisnuqtadan kesmada kesmanibelgilaymiz. Uniqutbnuqtabilantutashtirib nihosilqilamiz.dnuqtadandkesmadaS₅nuqtanibelgilab, bunuqtaniqutbbilantutashtirib nixosilqilamiz.
i) Nuqtalarningxaqiqiytezlanishiniquyidagichaaniqlanadivaqolganholatlarningqiymatlaritezlanishlarjadvaligakritiladi:
, , , , , ,
, , ,

2-jadval
Tezlanishlarjadvali

Belgilanishi	Holatlardagiqiymatlar
		1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
	25
	15,9
	20,9
	13,4
	13,4
	18,3
	22,6