I togayev yuksak o'simliklar sistematikasidan amaliy mashg’ulotlar

Kerakli jih o zlar; Gerbariylar, o'sim liklar aniqla- 
gichi, 
rasmlar, jadvallar, 
fiksatsiyalangan 
gullar, 
mevalar, lupa, pintset, preporoval nina va boshqalar.
21-rasm. Sabzavot karam. 
1-to‘pgulli meva va bargi; 2-gulining
tashqi ko'rinishi; 3-urug'chi va c.hangchilar; 4-mevasi(qo‘zoq);
5-shakli o ’zgargan novdadan hosil bo'lgari kurtak(boshcha);
6-gul diagrammasi
Nazariy tushuncha: Karamdoshlar oilasi 380 ta 
turkum va 3000 ga yaqin turni birlashtirib, gulli o'sim- 
liklarning eng qadimiy, shu bilan polim orf oilalaridan 
biri hisoblanadi. Oila vakillari asosan 1,2 va ko‘p yillik 
o ‘t o'simliklar ba'zi vakillari chala buta va buta 
shaklida shimoliy yarimsharning m o‘‘tadil va sovuq 
iqlimi hududlarida o'suvchi o'simliklar orasida muhim 
o'rinni egallaydi. Barglari oddiy, butun yoki qirqilgan, 
poyada navbatlashib o'rnashgan, yon bargchasiz. 
G ullari to ‘g ‘ri, ikki jinsli, qo‘shgulqo‘rg ‘onli kosacha- 
barglari va gultojibarglari 4 tadan, erkin qarama- 
qarshi b olib , butsimon joylashgan. Changchisi 
6 ta,
76

---

bulardan 4 tasi uzun, ikkitasi qisqa, ikki doirada 
joylashgan urug'chisi bitta, ikkita mevabargchalarning 
qo'shilib o'sishidan hosil bo'lgan. Tugunchasi ustki, 
ikki uyali, tumshuqchasi ko'pincha sharsimon. Mevasi 
odatda pastdan yuqoriga qarab ikkita pallaga bo'lina- 
digan ko'p urug'li qo'zoq, qo'zoqcha yoki bir urug'-
li chatnamaydigan yong'oqcha. Ba'zan qo'zoq chat- 
namaydigan bo'g'imli bo'lib, faqat bo'g'imidan par- 
chalanadi. Urug'i endospermsiz.
Ahamiyati: Bu oilaga mansub o'sim liklarning ko'p­
chiligi sabzavot o'simliklar hisoblanib, oziq-ovqat sifa­
tida ko'p ishlatiladi. Boshqa turlari esa dorivor, bo“yoq 
beruvchi, yem-xashak va manzarali o'simliklar hisob- 
lanadi.