I togayev yuksak o'simliklar sistematikasidan amaliy mashg’ulotlar

Mavzuning maqsadi: Oilaga mansub o‘simliklarning 
anatomo-morfologik tuzilishini, ko'payishini, turlar so- 
nini, tarqalishi va elcologiyasini, tizimda tutgan o'rnini, 
muhim vakillarining ilmiy (lotincha) nomlarini va aha- 
miyatini o'rganish.
K erakli jih o zlar: G erbariy nam unalari, o'sim liklar 
aniqlagichi, rasm lar, ja d va lla r, fik satsiya qilingan
87

---

gullar, mevalar, lupa, pintset, preproval nina va 
boshqalar.
N a za riy tushuncha: Bu oila. 300 ga yaqin turkum 
va 3000 dan ortiqroq turdan iborat. Ular Yer sharining 
hamma qismida, ko'proq shim oliy, qism an ja n u b iy
yarim sh arn in g m o'tadil (tog'lik) hududlarida tarqal­
gan. Ular asosan ko'p yillik yoki bir, ikki yillik o't, b a '­
zan chalabuta va buta o'sim liklaridir. Poyasi to'g'ri, 
ikki, ko'p yillik vakilining bo'yi 2-4 m etrga yetadi. 
Barglari poyada navbatlashib, poyaning pastki qis- 
midagi barglari to'p -to'p bolib joylashgan, bir necha 
marta patsim on, mayda b olaklarga bo'lingan, butun 
barglar kam uchraydi. Ko'pchilik turlarida bandining 
osti kengayib barg qinini hosil qiladi. Yon barglari 
bo'lmaydi. T o ’pguli oddiy yok i m u rak k ab soyabon, 
b a 'za n b osh ch a. Soyabon va soyabonchalarining 
tagida to'pgulni o'rab oigan bargchalari boladi. Gullari 
qo'sh gulqo'rg'onli, to'g'ri, ikki jinsli, ba'zan bir jinsli, 
bir yoki ikki uylidir. Kosachabarglari 5 ta mayda 
tishsimon. Gultojibarglari 5 ta erkin o'sgan. Changchi- 
lari 5ta, urug'chisi Ita, 2 ta m evabargli, tugunchasi 
ostki, ikki uyali. Mevasi ipsimon, m eva bandi uchida 
osilib turuvchi qo'sh pistacha.
Aham iyati: 
Bu 
oila 
vakkillarining 
ko'pchiligi 
ziravor o'simliklar hisoblanadi. Ularning tarkibida efir 
moylar, smola, alkaloidlar uchraydi. Bular parfyume- 
riya, tibbiyot va oziq-ovqat sanoatida katta ahamiyatga 
ega.