I X t I o L o g I y a

Orqa miya. Baliqlarning markaziy nerv sistemasi, xuddi lansetnikniki kabi, naycha 
shaklida bo‘ladi. Uning orqa bo‘limi — orqa miya umurtqalarining ustki yoylaridan hosil 
bo‘lgan umurtqa kanalida joylashgan. Orqa miyadan har qaysi juft umurtqalar orasidan 
o‘ngga va chapga tana mushaklari hamda suzgich qanotlarning ishini boshqaruvchi nervlar 
chiqadi. Orqa miyaning ikki yonidan ichki organlarga, suyakchalarga, teri va mushaklarga 
nervlar chiqadi. Tananing turli qismidagi joylashgan sezgi hujayralaridan orqa miyaga har xil 
signallar kelib turadi. Bosh miya miya qutisi ichida joylashgan bo‘lib, baliq tanasining sezgi 
hujayralaridan nervlar orqali orqa miyaga ta’sirlanish haqidagi signallar keladi. 
Baliqning nerv sistemasi sxemasi 6-rasmda berilgan. Baliqlarning lichinka va chavoqlari, 
shuningdek, ayrim baliqlarning o‘zi ham, asosan, planktonlar bilan ovqatlanadi. Ular bu 
mikroskopik mayda emishni g‘alvir kabi tuzilgan jabra yoylaridagi panjaralari bilan suzib oladi, 
undagi ovqat bo‘laklarini eb, chiqindilarni chiqarib tashlaydi. Boshqa barcha baliqlarning ovqat 
tarkibi esa ular katta bo‘lgan sari o‘zgarib boradi. Bundan tashqari, baliqlarni eydigan 
ovqatlariga qarab yirtqich va yuvosh baliqlarga bo‘lish mumkin. Yirtqich baliqlardan bo‘lmish
akula, cho‘rtan, laqqa, piranya, arapayma, Nil olabug‘asi va boshqalar turli-tuman jonivorlar, 
jumladan, baliqlar, suvda va quruqlikda yashovchi hayvonlar, sudralib yuruvchilar, qushlar, 
sutemizuvchilar, yirik umurtqasiz hayvonlar, umuman, qimirlagan jon bilan ovqatlanadi. To‘g‘ri 
kelib qolganda o‘zining chavoqlari yoki ota-onalarini eyishdan, hatto odamga hujum qilishdan 
ham tap tortmaydilar.
YUvosh baliqlarga seldlar va rapushka kabi planktonxo‘r; buqabaliq, oqcha, navaga kabi
bentosxo‘r; kefal, tog‘ay-og‘iz kabi detritxo‘r; xumbosh, oq amur kabi o‘simlikxo‘r
baliqlar kiradi. 

---