Ibragimova vazira isomiddinovna fizik ta’limda yangi pedagogik texnologiyalar

2 

3 

---

60

tushuncha berib o’qituvchi darsda rezina bo’lagining cho’zilishini namoyish
qiladi. [38] 
Mavzuni
mustahkamlash, 
o’quvchilarning
mavzuni

qanchalik

o’zlashtirganliklarini bilish maqsadida auditoriya o’quvchilari 4 guruhga bo’linadi. 
Guruhlarga quyidagi 6-rasmdagi sxemada aks etgan savollar tarqatiladi

---

61

I guruh

II guruh

Monokristallar

haqida gapiring(bir 
markazdan o’sgan
kristallar) 

Polikristallar

haqida 
gapiring(ko’p)
markazdan o’sgan 
kristallar)

Monokrisall

va

polikristallning

umumiy

xossalari

Kristall jismlar:turli xil 
metallar, olmos,grafit,
kvars
Amorf
va kristall
jismlarga xos
umumiy

xususiyatlar:qattiq

jismlar, 
deformatsiyalana-
di, eriydi,qo- 
tadi
Amorf jismlar:shisha,chinni,
Parafin, mum, rezina, kau- 
сhik

---

62

III guruh

IV guruh 

6-rasm.
Elastik defor-
matsiya: rezina, po’lat 
sim

Plastik 

deformatsiya: qo’r-
g’oshin,mis, cho’yan,

Umumiy
jihatlar 

deformatsiya natijasida
shakl va hajmning 
o’zgarishi

Amorf jismlarning 

erishi va qotishi

Umumiy o’xshashlik 

Qattiq
Jismlarning 

erishi va qotishi

---

63

Ushbu diagrammalarni to’ldirish uchun guruhlarga 10 daqiqiqa vaqt beriladi.
Belgilangan vaqt tugagach har bir guruh berilgan savollarga javob beradilar. Bunda 
guruhning har bir a’zosi o’z fikrini aytadi. Har bir guruh savolga javob
berayotganda o’quvchining xato va kamchiliklarini boshqa o’quvchilarga murojaat 
qilib to’ldirilishi o’qituvchi tomonidan taklif etiladi. Shundan so’ng o’qituvchi
yakuniy xulosani aytadi. Ushbu loyiha yakunlangach faol o’quvchilar 
rag’batlantiriladi.
Bu metodni dars jarayoniga qo’llashda quyidagi natijalarga erishish 
mumkin:
1.O’quvchilar fizik tushunchalarni taqqoslash, bir-biridan farqlashni 
o’rganadilar. O’xshash fizik hodisalar o’rtasidagi bog’liqlikni organish, fizik
jismlarning umumiy jihatlarini topish orqali kichik fizik kashfiyotlarga yo’l 
ochiladi. Fanga ijodiy yondashish paydo bo’ladi.
2.O’quvchi ham tinglaydi, ham gapiradi, savoliga javob oladi va baholanadi. 
Yangi mavzu o’qituvchi emas, o’quvchilar hamkorligida mustahkamlanadi.
3.O’quvchining mavzuning qaysi qismini mustahkamlay olmagani yaqqol 
bilinadi va shu darsni o’zida muammo bartaraf etiladi.
Ushbu metodni SamDU qoshidagi II son akademik litseyi umumta’lim 
guruhlarining I bosqichida qo’llab ko’rganimizda metod o’zining samarali
natijasini ko’rsatdi. Sinov sifatida ikkita guruh tanlab olindi.1-guruhga dars oddiy 
an’anaviy usulda o’tildi. 2-guruhga ushbu metod qo’llanilganda, dars keskin bahs-
munozaralar bilan o’tdi va o’quvchilar faol ishtirok etdilar.(7-rasm.) 

---

64

---

65

7-rasm.SamDU qoshidagi II son akademik litseyida fizika darsida “Venn 

diagrammasi” strategiyasi metodini qo’llash.