Ii. Amaliy mashg‘ulot 2-mavzu: Hozirgi zamon dunyo siyosiy kartasi

3-rasm. Davlat tuzilishi 

 

Mamlakatlar  hududining  maydoni,  aholi  soni,  geografik  o‘rin  xususiyatlari 

bo‘yicha guruhlanadilar. Dunyo davlatlari soni bo‘yicha eng katta yirik davlatlar, 

o‘rta,  kichik  va  juda  kichik  (mitti  davlatlar)  davlatlarga  bo‘linadi.  Bundan 

dunyoning eng katta maydoni bo‘yicha yirik davlatlarga quyidagi o‘nta mamlakat 

kiradi (1-jadval). 

Shuningdek, dunyoning maydoni bo‘yicha eng kichik, mitti-davlatlari mavjud 

bo‘lib,  ular  G‘arbiy  yevropada  joylashgan,  Andorra,  Lixtenshteyn,  San-Marino, 

Monako,  Vatikan  davlatlari  (bulardan  eng  kichik  davlat  Vatikan  –  0,44  km

2

),  va 

boshqalar kiradi. 

Aholisi  soni  bo‘yicha  ham  dunyo  mamlakatlari  guruhlanadi  va  ushbu 

guruhlanish har doim o‘zgarib turadi. 

Geografik  o‘rnining  xususiyatlariga  ko‘ra  mamlakatlar  dengiz  bo‘yi, 

yarimorol, orol, arxipelag va dengizga chiqish yo‘li bo‘lmagan davlatlarga bo‘linadi. 

Bundan tashqari mamlakatlar siyosiy geografik o‘rniga (SGO‘) ko‘ra makro, mezo 

va  mikro  -  o‘rin  dunyo  siyosiy  xaritasidagi  o‘rni  xususiyatlarini  ko‘rsatadi.  U 

mamlakatning dunyoni eng muhim iqtisodiy markazlari, transport va savdo yo‘llari, 

davlatlar integratsiyasi guruhlari, turistik (sayohat) oqimlariga nisbatan baholanadi. 

Shu sababdan geografik o‘rin iqtisodiy va siyosiy ahamiyatga ega.