Ii bap. Xorezm wálayatında ziyarat hám tarixiy-arxeologiyalíq turizm rawajlaníWÍNÍŃ tiykarǵÍ tendensiyalari

2. 2-§ Xorezm wálayatınıń zıyarat hám tariyxıy-arxeolgiyalıq
turistik obyektleri
Xiywa qalası. Dúnyanıń áyyemgi qalalarından biri bolǵan Xiywa ásirler dawamında insaniyattıń ruwxıy hám materiallıq mádeniyatı rawajlanıwına óziniń salmaqlı ulessin qosıp kelmekte.
Xalıq aralıq sayaxatshılıq oraylardan biri sanalǵan Xiywa biykarǵa dúnyada ashıq aspan astındaǵı muzey retinde tán alınbaǵan. Bul qala eramızǵa shekemgi VI -V ásirlerden XX ásir baslarına shekemgi bolǵan dáwirlerge tiyisli 122 den artıq arxeolgiyalıq estelikler hám arxitekturalıq ótmishten qalǵan estelikler saqlanıp qalǵan bolıp Mámleket qáwipsizligine alınǵan.
Xiywa óziniń qurılısı tariyxıy ótken zamanı, arxitekturalıq ótmishten qalǵan estelikleriniń pútin tárzde saqlanıp qalǵanlıǵı menen áyyemgi qalalar arasında ayrıqsha orın tutadı. Ásirese Xiywa qalasınıń Iyshan-qorǵan bólegi Oraylıq Aziyada saqlanıp qalǵan birdan bir pútkil baslı qala-estelik bolıp onıń ótken zamanındaǵı táǵdiri arxitekturalıq ótmishten qalǵan estelikleri dúnyanıń eń áyyemgi materiallıq oazis Xorezmniń tariyxıy materiallıq rawajlanıwı menen bekkem baylanıslı bolıp tabıladı.
Ayrıqsha Xiywa qalası shıǵıs xalıqların áyyemgi mádeniyatı besigi Xorezmniń kóp ásirlik arxitekturalıq qurılıs dástúrleriniń miyraslar etip alǵan Xorezm arxitektorları kórkem óneri hám miynetiniń dóretiwshilik juwmaǵı bolıp tabıladı.
Xiywa qalası 1990-jıl 12-dekabrde YUNESKOnıń Kanadada bolıp ótken 14-sessiyasınıń arnawlı sheshimi menen Oraylıq Aziyada birinshi bolıp “Pútkil jáhán miyraslari” retinde dizimge alınǵan. 1997-jılda mámleketimizdiń eki ullı qalası Buxara hám Xiywanıń 2500 jıllıq yubileylari YUNESKO basshılıǵında dúnya kóleminde keń bayramlanıwı bul qalanıń dúnyada tán alınǵanlıǵınan dárek beredi.
Tariyxtan sonı aytıw kerek Ullı Jipek jolında jaylasqan Xiywadan kóplegen kórkem ónermentshilik úlgileri, dúnyaǵa ataqlı ilimpazlardıń kemde-kem ushraytuǵın qol jazbaları dúnyaǵa tarqalǵan. Házirde da bul estelikler Amerika, Evropa hám Aziyanıń eń iri muzeyleri ekspoziciyaların bezep turıptı.