Ii-qism Toshkent-2010

Matritsaviy displeylar. Suyuq kristall yacheyka bitta yoki bir necha misol uchun qo’l soati indikatoridagi xar bir yacheykaga boshqaruvchi kuchlanishni aloxida uzatishning muammosi yo’q. Endi qandaydir qurilma uchun millionatrofidagi yacheykalar zarur bo’lsin va bu yacheykalarning xar birining tavsiflarini bir-biridan mustaqil boshqarish zaruriyati tuғilgandagi xolatini tasavvur etib ko’raylik. Biz televizion ekran yoki displey yaratmoqchi bo’lsak, u xolda shunday sharoit tuғilishi mumkin. Bu xolda boshqaruvchi kuchlanishni uzatish tizimini yaratish muxim muammoga aylanadi. Chunki agar xar bir yacheykani kuchlanish uzatuvchilarini individual kanallar bilan ta’minlasak, u xolda televizor ekrani yoki displey uchun yacheykalarga signallarni yetkazuvchi million juft atrofidagi o’tkazgich kerak bo’ladi. Bu esa amalda mumkin emas, demak boshqa yo’lni axtarish kerak. Mana shu yerda enda suyuq kristall yacheykalarni matritsaviy boshqarishi qo’l keladi. Bunda birdaniga juda ko’p sonli yacheykalarni boshqarish amalga oshiriladi. Bunday boshqarishda kuchlanishni uzatuvchi o’tkazgichlar tizimi ikkita o’zaro perpendikulyar va bir-biridan izolyatsiyalangan parallel o’tkazgichlar tizimlari to’plamidan iborat bo’lib ular kvadratsimon panjarani ya’ni matritsani xosil qiladi. O’zaro perpendikulyar o’tkazgichlar kesishgan joyi suyuq kristall yacheykadan iborat bo’ladi. Demak matritsaviy tizim, yetkazuvchi simlar sonini keskin kamaytirish imkoniyatini beradi.
Suyuq kristalli matritsaviy displeylarni va mikroelektron texnikasining ittifoqi xozirda Yaponiyada chiqara boshlanganxozirgi zamon elektron luғatini yuzaga keltirdi. Ular xotirasiga ikki tildagi so’zlar kiritilgan va matritsaviy displey va alfavit klaviatura bilan ta’minlangan oddiy cho’ntak mikrokalkulyator o’lchamidek bo’lgan miniatyuraviy xisoblash mashinasidan iboratdir. Klaviatura bo’yicha bir tildagi so’z terilsa, displeyda shu so’zning boshqa tildagi tarjimasi ko’rinadi.

Nazorat savollari

1. 
   Suyuq kristallar
   
2. 
   Suyuq kristall turlari. Nematik, smektik va holesterik
   
3. 
   Elektr va magnit maydonlaridagi suyuq kristallarning xossalari
   
4. 
   Suyuq kristallarni qo’llanilishi matritsaviy displeylar
   

A D A B I YO T L A R

1. 
   Axmadjanov O.I. Fizika kursi. 3-tom, 1989y
   
2. 
   Abdullayev S.A. Fizika. 1989.
   
3. 
   Detlaf A., Yavorskiy V.M. Kurs fiziki M. 2,3-tom, 1989.
   
4. 
   Тrofimova Т.I. Kurs fiziki Moskva. 1990-1998.
   
5. 
   Savelev I.V. Umumiy fizika kursi. 2-3-tom, 1989-1998.
   
6. 
   Sivuxin D.V. Kurs Obshey fiziki 1-5 tom, 1990.
   
7. 
   Тrofimova Т.I. Fizika. 500 Osnovnhx zakonov i formul. Moskva. 1998
   
8. 
   Qosimov A., Safarov A. Fizika kursi. 1-2 tom, 1994
   
9. 
   Gribev L.A., Prokofeva N.I. Osnov fiziki. Moskva. 1998.