Iii bob. Artterapiya va shaxs kreativligini rivojlantirish

0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
Юқори
Ўртачадан юқори
Ўртача
Ўртачадан паст
Паст

---

57 
Dj.Gilfordning intelekt modeli uch o‘lchovli o‘zgarib turuvchi uzunlikka ega 
bo‘lgan to‘g‘ri burchakli geometrik shakldir. Bunda barcha aqliy qobiliyat va 
harakatlar uch o‘lchovga binoan muayyan shaklga keltiradi. Bular: a) aqliy 
jarayonlar; b) aqliy qoniqish; v) aqliy natijalardir. 
Dj.Gilford farazicha aqliy jarayonlarga quyidagilar kiradi: 
1. Bilish qobiliyati (kashfiyot yoki nimanidir e’tirof etish). 
2. Xotira (nima olinayotgan bo‘lsa, o‘shani esda saqlash). 
3. Divergent tafakkur (turli yechimlarni izlashda va boshqarishdagi tafakkur). 
4. Konvergent tafakkur (yechimini faqat bitta yagona yo‘l bilan topish). 
5. Baholash (yaxshi va eng to‘g‘ri fikrlash, yaqinlashish aynan o‘xshash va 
boshqalar bilan belgilanadi). 
Aqliy qoniqishlar quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
1. Rasmli (ular ko‘riv idrokini boshqarish orqali ob’yektning xajmini, shaklini, 
rangini, tuzilishini aks ettiradi). 
2. Simvolik (matematikada kelishilgan simvollarni yoki yozuvlarni sonlarni 
ifodalaydi). 
3. Ma’naviy (adabiyotda tip va obrazlarni ifodalaydi). 
4. Axloqiy (ular ijtimoiy ong, ijtimoiy munosabatlar, ijtimoiy aloqa vositalari 
va boshqalarda aks etadi). 
Aqliy natijalar esa oldindan berilgan ikki o‘lchovli usulga misol bo‘la oladi.
Ular quyidagilardan iborat: 
1. O‘lchov birligi (ishlab chiqarilgan smvollar va shakllar). 
2. Darslar (o‘lchov birligining natijasidan tuziladi). 
3. Munosabatlar (o‘lchov birligi va darslar o‘rtasida tuziladi). 
4. Sistemalar (o‘lchov birliklarini tuzilishini ijod qilishdan, barcha xotimalarni 
mustahkam tashkil etishdan kelib chiqadi). 
5. Qayta o‘zgartirishlar ( informasiya turini qayta o‘zgartirishni va 
o‘zlashtirishni anglatadi). 
6. Qatnashish (boshqa, qo‘shimcha informasiyalardan xulosa chiqarish). 

---

58 
Tajriba maqsadi: shaxsning ijodiy (kreativ) tafakkur xususiyatlarini aniqlash. 
Tajriba materiali: Dj.Gilford kreativ tafakkurni o‘rganishga mo‘ljallangan 4 
ta sub’testi. Qalam, qog‘oz va toshiriqda ko‘rsatilgan materiallar. 
Sinaluvchiga ko‘rsatma: “Quyida sizga har biri o‘z ichiga 3 tadan sub’testni 
o‘z ichiga olgan 4 ta test beriladi. Har bir testni ko‘rsatmaga bnoan bajaring”. 
Dj.Gilford tomonidan tafakkur kreativligiga taalluqli bo‘lgan bir nechta 
testlar berilgan. Quyida shulardan 4 tasini keltiramiz: 
1. 
Rasmlar interpritasiyasi: Bu nima? Bunda sinaluvchiga 3 ta rasm 
havola etiladi, har birida ma’lum shakl ifodalangan. Sinaluvchiga 2-3 minut vaqt 
beriladi. Shu vaqt ichida sinaluvchi shakl nima ekanligini ifodalovchi javoblarni 
imkon darajada ko‘proq topishi kerak bo‘ladi. Masalan: