Iii. Hayot faoliyati xavfsizligi qismi

Favqulodda vaziyatlarda fuqoro muhofazasi.
Favqulodda vaziyat (FV) - ma'lum hududda yuz bergan falokat,
halokat va boshqa turdagi ofatlar natijasida kishilarning o‘lirniga, salomatligiga, tevarak- atrofdagi tabiiy muhitga sezilarli moddiy zarar yetkazuvchi, odamlarning turmush sharoitini buzilishiga olib keladigan
holatdir.
Favqulodda vaziyatlar xavfining tarqalish tezligiga ko‘ra quyidagi
guruhlarga bo‘linadi:
a) tasodifiy FV - yer silkinishi, portlash, transport vositalaridagi avariyalar va boshqalar;
b) shiddatli FV - yong'inlar, zaharli gazlar otilib chiquvchi portlashlar va boshqalar;
v) mo‘tadil (o‘rtacha) FV - suv toshqinlari, vulqonlami otilib chiqishi, radioaktiv moddalar oqib chiquvchi avariyalar va boshqalar;
g) rayon FV - sekin-asta tarqaluvchi xavflar: qurg'oqchilik, epidemiyalaming tarqalishi, tuproqning ifloslanishi, suvning kimyoviy moddalar bilan ifloslanishi va boshqalar.
Yong'inga, portlashga, harakatlanuvchi transport vositalarining buzilishiga sabab bo‘lgan va temir yo‘l xodimlarining halokat hududidagi temir yo‘l platformalarida vokzal binolarida va shahar imoratlarida bo‘lgan odamlar o‘limiga, shuningdek tashilayotganlarga kuchli ta'sir ko‘rsatuvchi zaharli modda (KTZM)lar bilan halokat joyiga tutash hududning zaharlanishiga olib kelgan temir yo‘l transportidagi halokat va falokatlar;
Portiashlarga, yong'inlarga, transport vositalarining parchalanishiga, tashilayotgan KTZM laming zararli xossalari namoyon bo‘lishiga va odarnlar o‘limi (jarohatlanishi, zaharlanishi)ga sabab bo‘ladigan avtomobil transportining halokati va avariyaiari, shu jumladan, yo‘l-transport hodisalari;
Tevarak-atrof tabiiy muhitga ta'sir qiluvchi zaharli moddalaming (avariya holatida) odamlar, hayvonlar va o‘simliklaming ko‘plab shikastlanishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan yoki olib ke1gan taqdirda, yo‘l qo‘yiladigan chegaraviy konsentratsiyalardan ancha ortiq miqdorda sanitariya- himoya hududidan chetga chiqishiga sabab bo‘ladigan kimyoviy xavfli obyektlardagi avariyalar, yong'in va portlashlar.