Ииновацион педагогика тушунчаси

3.Педагогик тизимни такомиллаштиришнинг асосий 
йўллари иккита: интенсив ва экстенсив. Интенсив ривожланиш 
педагогик тизимни ички имкониятлар ҳисобига, экстенсив йўл 
эса қўшимча кучлар жалб этиш - яъни, воситалар, асбоб-
ускуналар, технологиялар ҳисобига такомиллаштиришни 
кўзда тутади. Педагогик технологиянинг, интенсив ривожланиш 
имкониятлари тугаган деб ҳисобланади: мактабнинг мавжудлиги минг 
йилликлар давомида ҳамма йўлларни синаб кўриб бўлган, ҳозирги 
педагоглар насибаси қайтариш, тарбия мазмуни ва вазифасини, 
мантиқий чуқур эсга олиш, унинг бирламчи асосларига чуқур тушиб 
боришдан иборат. 
Яна бир бор қайтариб айтамиз, агарда мактаб ҳали ўлмаган 
бўлса, агарда у яшаѐтган, ривожланаѐтган ва болаларни ўқитаѐтган 
бўлса, бу фақатгина ўзининг консерватив табиати ҳисобигадир. Баъзи 
назариѐтчилар айтадиларки, жуда яқин вақт ичида педагогикада 
инновация бир маънони - орқага, ўтмишга, ўйлаб ва оқилона 
тарбиялаш, маънавий тарбияловчи, янгиликларсиз ва тиришишларсиз 
тинч тизимга қайтишнигина билдиради деган фикрни айтмоқдалар. 
Ғарб мактаблари экстенсив йўл билан педагогик маҳсулотни янги 
информацион технологиялар, вақтни турли хил ўқув фаолиятларига 
тақсимлаш, синфдаги дифференциация ва индивидуаллаштириш 
ҳисобига ошириш билан ривожланиб бормоқда. Шу билан педагогик 
маҳсулот сифати яхшиланмоқдаки, бу савол аниқлигича қолмоқда: 

---

27 
кўпчилик мустақил экспертлар бунга ишончсизлик билдирмоқдалар. Бу 
ҳолатдан чиқиш йўли «Ўзаро боғлиқликдаги инновация (янгиликлар)» 
деб аталувчи, интенсив ва экстенсив йўлларни бирлаштиришга имкон 
берувчи 
педагогик 
тизим 
ривожланиши 
ҳисобланади. 
Бу 
педагогиканинг фойдаланиш имкониятларини чуқур текширишни талаб 
қилади, бу эса улар турли кўринишдаги турли характерли ва турли 
даражадаги педагогик тизим ташкил этувчилари учрашган нуқтада 
намоѐн бўлади.
Бўш жойларини янги технологиялар билан мустаҳкамлаб, 
педагогик тизимнинг умумий самарасини яхшилашга уринса бўлади. 
Бундай ѐндашишда инновация ўйлаб топилгаи «ташқи» чора бўлиб 
кўрилмайди, балки чуқур мазмунли талаб ва тизимни билиш, англаб 
етилган қайта тузиш ҳисобланади. 
Агар шундай нуқтаи назар билан инновацион чақириқларга 
қаралса, уларда деярли янги жиҳатлар йўқдек туюлади. Жумладан, 
эски муаммоларни ҳал этиш учун янги «рецепт»лар ҳам йўқ. Умуман 
олганда инновацион ғояларга инсоният тарақиѐти жараѐни ҳақидаги 
янги билимларга асосланган, педагогик муаммоларни ҳал қилишга 
илгари 
қўлланилмаган 
назарий 
ѐндашувлар, 
аниқ 
амалий 
технологиялардан олинган юқори натижаларни киритишга мажбурмиз. 
Педагогика 
фанида 
берилган 
ғояларни 
ишланганлик 
даражасининг мувофиқлик жиҳатлари бўйича умумий ва қисман 
инновацион лойиҳалар миқдори, шунингдек, педагогик амалиѐтда 
улардан фойдаланишнинг таҳлилий умумий педагогик инновацияларга 
киритиш имконини берди. 
1) Педагогик фан тизими ва педагогик амалиѐтни, янги бўлмаган 
бироқ доимий долзарб ва ўзидан ўқув-тарбия жараѐнини 
битимлаштиришнинг умумий ғоялари ва амалий технологияларини
ўзига мужассам қилган. 
2) Инсонпарварлик педагогикасини барча назарий қоидалари ва 
амалий технологияларининг йиғиндиси жамланган. 
3) Педагогик жараѐнларни ташкил этиш ва бошқариш янги 
ғоявий ѐндашувга асосланган. 
4) Ахборотлаштириш, оммавий коммуникациялашнинг янги 
ғоялари ва воситаларини қўллашга асосланган технологиялар 
инновацион технологиялар ҳисобланади. 
4. Педагогик тизимда инновацион тузилмаларнинг бош