Ijaraga olingan asosiy vositalarni hisobga olishning

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
  
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 747
beruvchidan foydalanishga oladi. Ijaraga beruvchi mulkka toʻliq egalik qilishi uchun 
sotuvchi (yetkazib beruvchi)dan oldi-sotdi shartnomasi asosida mulkning toʻla 
qiymatini toʻlab beradi.
Ijaraga oluvchi mulkdan foydalanish va unga egalik qilish huquqini ijara 
shartnomasi asosida oladi. Bunda ijara beruvchiga shartnomada nazarda tutilgan ijara 
toʻlovlari summasini toʻliq toʻlab beradi. Ijara toʻlovlari oʻz tarkibiga shartnomada 
taʼkidlangan mulkning toʻla yoki qisman qiymatini hamda, koʻrsatilgan ijara xizmati va 
qoʻshimcha servis xizmatlari toʻlovini oladi.
Natijada, ijaraga beruvchida tijorat nuqtai-nazaridan ijara bitimi quyidagicha tusda 
boʻladi:
- ijaraga beruvchining kelishuv asosidagi umumiy xarajatlari quyidagi tenglik bilan 
izohlanadi. 
L
T
=B
Q
+K
T
+Q
T
11
 
K
T
-kredit resurslaridan foydalanganlik uchun toʻlov, soʻmda;
Q
T
-qoʻshimcha xizmatlar uchun toʻlov, soʻmda;
B
Q
-ijara shartnomasi predmeti hisoblangan mulkning balans qiymati, soʻmda.
- ijara bitimi asosida ijara oluvchining ijara toʻlovlari xarajatlari quyidagicha 
hisoblanadi:
L
T
=A+K
T
+K
OT
+Q
T
+QQS+B
B
3
 
Bunda,
A - ijaraga beruvchida joriy yilda hisobga olinadigan amortizatsiya ajratmalari 
miqdor oʻlchovi, soʻmda;
K
OT
- ijara shartnomasi asosida ijara beruvchining komission mukofot puli, 
soʻmda;
QQS - ijara beruvchi xizmatlari boʻyicha ijaraga oluvchi tomonidan toʻlanadigan 
qoʻshilgan qiymat soligʻi, soʻmda;
B
B
- bojxona boji, soʻmda;
K
T
- kredit resurslaridan foydalanganlik uchun toʻlov, soʻmda;
Q
T
- qoʻshimcha xizmatlari uchun toʻlov, soʻmda.
Maʼlumki, ijaraga beruvchining mulkdan foydalanish xarajatlari ijara toʻlovlari 
asosida toʻliq kompensatsiyalanmaydi, yaʼni qoplanmaydi. Kompensatsiya summasi 
shartnoma muddati va mulk amortizatsiyasi muddatiga bogʻliq holda shartnomada 
oldindan belgilangan boʻladi.

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 ǀ ISSUE 4 ǀ 2022 
ISSN: 2181-1601