Ijtimoiy -gumanitar va mutaxassislik

Shaxsning ma'naviy ehtiyojlari 

---

Shaxsning ma'naviy ehtiyojlari - bu ijodkorlik yoki boshqa faoliyat orqali 
ifodalangan o'zini o'zi amalga oshirishga qaratilgan intilish. 
Shaxsning ma'naviy ehtiyojlari atamasining 3 jihati mavjud: 

Birinchi jihat - ma'naviy mahsuldorlik natijalarini o'zlashtirishga intilish. Bu 
san'at, madaniyat, fan bilan tanishishni o'z ichiga oladi. 

Ikkinchi jihat hozirgi jamiyatdagi moddiy tartib va ijtimoiy munosabatlardagi 
ehtiyojlarni ifodalash shakllarida yotadi. 

Uchinchi jihat - shaxsning barkamol rivojlanishi. 
Har qanday ma'naviy ehtiyojlar insonning ruhiy namoyon bo'lishiga, ijodiga, 
yaratilishiga, ma'naviy qadriyatlarni yaratishga va ularni iste'mol qilishga, ma'naviy 
aloqalarga (muloqot) bo'lgan ichki impulslari bilan ifodalanadi. Ular shaxsning ichki 
dunyosi, o'ziga chekinish, ijtimoiy va fiziologik ehtiyojlar bilan bog'liq bo'lmagan 
narsalarga e'tibor qaratish istagi tufayli yuzaga keladi. Bu ehtiyojlar odamlarni 
fiziologik va ijtimoiy ehtiyojlarini qondirish uchun emas, balki borliq ma’nosini 
anglash uchun san’at, din, madaniyat bilan shug‘ullanishga undaydi. Ularning o'ziga 
xos xususiyati to'ymaslikdir. Chunki ichki ehtiyojlar qanchalik ko'p qondirilsa, ular 
shunchalik kuchli va barqaror bo'ladi. 
Ma'naviy ehtiyojlarning izchil o'sishi uchun hech qanday cheklovlar yo'q. Bunday 
o'sish va rivojlanishning cheklanishi faqat insoniyat tomonidan ilgari to'plangan 
ma'naviy tabiatning boyligi miqdori, shaxsning o'z ishida ishtirok etish istagi va 
uning imkoniyatlari bo'lishi mumkin. Ma'naviy ehtiyojlarni moddiy ehtiyojlardan 
ajratib turadigan asosiy xususiyatlar: 

shaxs ongida ma'naviy xususiyatga ega bo'lgan ehtiyojlar paydo bo'ladi; 

ma'naviy xususiyatga ega bo'lgan ehtiyojlar tabiatan zarur bo'lib, bunday 
ehtiyojlarni qondirish yo'llari va vositalarini tanlashda erkinlik darajasi moddiy 
ehtiyojlarga qaraganda ancha yuqori; 

ma'naviy tabiatning aksariyat ehtiyojlarini qondirish asosan bo'sh vaqt miqdori 
bilan bog'liq; 

---


bunday ehtiyojlarda ehtiyoj ob'ekti va sub'ekt o'rtasidagi bog'liqlik ma'lum 
darajada manfaatsizlik bilan tavsiflanadi; 

ruhiy tabiatning ehtiyojlarini qondirish jarayoni chegaraga ega emas. 
Yu.Sharov ma'naviy ehtiyojlarning batafsil tasnifini ajratib ko'rsatdi: ehtiyoj mehnat 
faoliyati; aloqaga bo'lgan ehtiyoj estetik va axloqiy ehtiyojlar; ilmiy va ta'lim 
ehtiyojlari; tiklanish zarurati; harbiy burch. Insonning eng muhim ma'naviy 
ehtiyojlaridan biri bu bilimdir. Har qanday jamiyatning kelajagi bugungi yoshlar 
o‘rtasida barpo etiladigan ma’naviy poydevorga bog‘liq.