Ijtimoiy- iqtisodiy fanlar

ІІ. Talabaga metodik kursatmalar


Muammo
Sotish nishasini kengaytirish buyicha tovar strategiyasinit tanlash


Masalalar

1. 
   AJ «Sap Juice Inc» koxonasining faoliyatini tadkik kilish.
   
2. 
   Korxonaning asosoiy maxsulotini taxlil kilish.
   
3. 
   Sotish bozorini taxlil kilish.
   
4. 
   Raqobatchilarni taxlil kilish.
   
5. 
   Tovar strategiyasini tanlash va uni asoslash.
   

Yechish algoritmi
→ AJ «Sap Juice Inc» koxonasining faoliyatini tadkik kilish.
Birinchi urinda korxonaning maksadlarini va uning bozordagi asosiy yunalishlarini aniqlab olish.
Sung firmaning uzi kanday kuchli va zaif tomonlaringa ega ekanligini bilib olish uchun ichki muxit faktorlarini aniqlab olish zarur.
Ichki fatorlari tugrisidagi ma`lumot korxonaning bozor strategiyasi xakidagi ma`lumotni uziga kamrab oladi; marketing kompleksi: maxsuloti, narx siyosati, sotish kanallari, reklama va tovarni bozorda yuritilishining boshqa usullari. Kuchli tomonlariga maxsulotning sifati, xizmatchilarning professionalligi, narx siesatining elastikligi, reklamaning samaradorligi, yulga kuyilgan sotish tarmogi, firmaning kuchli moliyaviy imukoniyati va boshqa ichki faktorlar kiradi.
Korxona faoliyatining asoslangan kursatkichlarini taxlil kilish zarur.
→ Korxonaning asosoiy maxsulotini taxlil kilish.
Bu erda, birinchidan, korxonaning asosiy maxsulotining assortimentini aniqlash va uni taxlil kilish zarur.
Korxona maxsulotining taxlili, eng avvalo, maxsulotning xaridorda kizikish uygotgan parametrlarini kursatib berishga da`vat kilingan.
Birinchidan, bu sotsial, funktsional, ergonomik, estetik, ekologik va iste`mollik xususiyatlarini xisobga olgan xolda maxsulotning sifati va foydaliligi parametrlaridir. Negaki maxsulot talabni kondirish va xaridorning kizikishini namoen kilish uchun u tegishli parametrlar tuplamiga ega bulmogi zarur. SHunda maxsulotning shunchaki iste`mollik xususiyatlari va ta`riflari emas, balki iste`molchi maxsulotning texnik ta`riflariga befark bulgan xolda, kanday qilib berilgan maxsulotni kabul kilishi, belgilangan talabni kondira olishi va uning oldida turgan muammoni xal kilishda erdam Bera olishimuxim axamiyatga ega. SHunday qilib, iste`molchi tomonidan maxsulot tanlash shartlaridan biri byuu uning xususiyatlari prognoz kilingan talabni shartli ta`riflari Bilan mos kela olishidir.
Sung korxonaning asosiy mijozlarni va ularning tovarga bulgan talablarini aniqlab olish. YUkori darajada talabga muvofik bulgan maxsulotni sotib olishni xarakat qilib (ya`ni eng yukori iste`mollik samaraga ega bulgan), iste`molchi shu maxsulot Bilan boglik bulgan xarajatdan mavxumlasha olmaydi. Tabiiyki, u maxsulotning iste`mollik xususiyatlarini va uzining sarf-xarajatlarini optimal uzaro boglanishini kozonishga intiladi, ya`ni bir kism xarajatga maksimum iste`mollik samarasini oladi. SHuning uchun narxni aniqlash uchun nafaqat tovarni aniq talabga muvofiklik darajasini aniqlash, balki uni berilgan tovar ,ilan boglik bulgan xarajatlarini xisobga olish kata axamiyatga ega. SHu narsadan kelib chikish zarurki, xaridor uchun xarid bu faqat majburiy shartdir, talabni kondirish protsessining boshlangich punkti. U aniq bir vaktni (ba`zi xollarda uzok muddatli vaktni) talab kiladi.
Uchinchidan, tovarni joylash va markalash buyicha korxona faoliyatini taxlil kilish.

→ Sotish bozorini taxlil kilish.

Ichimliklar bozori taxlili keyingi faktorlarni tadkiklanishidan iborat:
- salkin ichimliklar bozorining potentsiali
- maxsulotga bozor talabi
- bozorda xaridorlar tomonidan tovarga bulgan talablar

→ Raqobatchilarni taxlil kilish.

Bu savolni kurib chikishda korxonaning asosiy raqobatchilarini aniqlab olish zarur. Raqobatchi firmalar xakidagi ma`lumot 3 tablitsada berilgan.
3 tablitsaning taxlili asosida koxonaning kuchli va zaif tomonlarini, imkoniyatlarini va xar bir raqobatchining aloxida taxdidini urganib chikish zarur.
SHundan sung urganilaetgan korxonaning kursatkichlari Bilan takkoslash va kuchsiz tomonlarini bartaraf kilish yullarini ishlab chikish zarur.

→ Tovar strategiyasini tanlash va uni asoslash.

Bozorda strategiya tanlanishidan oldin xozirda amalga oshirilaetgan strategiya taxlil kilinadi. Strategiya oydinlashtirilishimuxim axamiyatga ega. CHunki kompaniyani kanday xolatda ekanligini va kanday strategiyalarni amalga oshiraetganligini bilmasdan turib kelajakka oid masalalarni echib bulmaydi.
Strategiyani tugri tanlay olish uchun «bozor xissasining usishi» matritsasi, bozor strategiyasini foydaga ta`sir utkazishmatritsasini va Porterning umumiy strategik modelini amalietda kullash mumkin.
Marketing strategiyasini tanlash korxonaga uning resurslarini maksimal foyda eki minimal kamchiliklar keltiradigan soxaga yunaltirishda erdam beradi.
Tanlangan strategiya variantini asoslab berish.
Xolatning taxlil varaqasi.